Inleiding
Het is inmiddels 35 (!) jaar geleden dat ik 18 jaar oud was. Dit blogjaar zullen de nodige artikelen gaan verschijnen over albums en/of muziek uit het jaar 1984.
In 2014 riep Rolling Stone Magazine 1984 uit tot het meest perfecte jaar voor de popmuziek. Een groot aantal blogs (waaronder Pitchfork), instanties (waaronder Billboard) beaamden dit. Zijn die unanieme loftuitingen terecht? Een groot aantal van mijn favorieten komt uit dat jaar, maar was het echt zo bijzonder?
George Orwell
Het jaartal kende een haast mythische lading, met name vanwege het boek van George Orwell. Het uiterst donkere thema van het boek maakte dat het jaartal direct werd gekoppeld aan duistere, grimmige beelden. Ook al was Big brother is watching you niet uitgekomen, het algehele gevoel van machteloosheid en uitzichtloosheid was wel degelijk van grote invloed.
N.B.: George Orwell had het uiteindelijk niet eens zo fout. Het jaartal was alleen een paar jaar te vroeg.
Internationaal
Wat speelde er internationaal in 1984?
- Het jaar van de Olympische Zomer Spelen in Los Angeles, die werden geboycot door de Sovjet-Unie, gevolgd door alle Oostblok landen (behalve Roemenië), Iran en Libië;
- Ronald Reagan wordt herkozen als president van de Verenigde Staten (running mate was toekomstig president George H.W. Bush);
- Onderzoek naar de nieuwe gevaarlijke ziekte AIDS identificeerde de veroorzaker, die de naam HIV kreeg. Het zou nog jaren duren en vele doden voordat HIV via medicatie een halt kon worden toegeroepen;
- De Apple Macintosh, de eerste computer met een grafische gebruikersomgeving, wordt verkrijgbaar;
- In Engeland ontkomt Margaret Thatcher aan een moordaanslag tijdens zogenaamde Brighton hotel bombing. Morrissey, voorman van nieuwkomer The Smiths, schokt de natie met zijn opmerking “The only sorrow of the Brighton bombing is that Thatcher escaped unscathed.”;
- Richard Burton, Truman Capote en Andy Kaufman overlijden;
- India’s premier, Indira Gandhi, wordt vermoord;
- Het Verenigd Koninkrijk en China spreken af dat Hong Kong in 1997 weer eigendom wordt van China;
- In Ethiopië vindt een grote humanitaire ramp plaats tijdens een onbeschrijflijke honger epidemie. De beelden die worden getoond in het Westen zorgen voor verontwaardiging (en actie, zie verderop);
- Meer dan 3.500 mensen sterven door gif dat is ontsnapt uit de Bhopal Union Carbide Factory in India;
- De 12 maanden durende staking van mijnwerkers in Engeland start;
- De angst voor een nucleaire oorlog en de gevolgen bereikte zijn hoogtepunt. Televisie programma’s/documentaires als The Day After en WarGames, beiden uitgezonden aan het einde van 1983 en Threads en On The 8th Day in 1984, maakten de angst invoelbaar en traumatiseerde een generatie.
In Nederland
En wat speelde er in Nederland?
- De kubuswoningen in Rotterdam worden opgeleverd voor bewoning;
- Abortus wordt legaal (ja, inderdaad, in 1984 pas);
- Ondanks grote anti-kernwapen-demonstraties in 1981 en 1983, werd het besluit definitief genomen dat de kruisraketten geplaatst zouden worden in Nederland;
- Sportpresentator Theo Koomen verongelukt op weg haar huis.
Persoonlijk
In 1984 werd ik 18 jaar oud, woonde thuis en deed voor de tweede keer HAVO 4. Drummen en zingen vond ik destijds veel belangrijker dan scholing. De doem van begin jaren 80 was er nog steeds, dus waarom zou ik ook? Ik zou toch werkeloos worden, of gaan studeren en dan werkeloos worden. Ik had dan ook nog geen idee wat ik zou willen doen na de middelbare school. Maar, na de zomervakantie zou ik gaan starten aan mijn eindexamenjaar, dus ik had nog even de tijd.
Dankzij mijn moeder, die secretarieel werk deed bij de lokale (basis)onderwijs organisatie, kon ik elke week (goed) geld verdienen en kon ik platen kopen. Niet zo veel als ik wilde, maar wel de meest belangrijke. In de zomervakantie werkte ik op het land: bollen rapen. Hard (en lang) werken, maar de opbrengsten waren, relatief, erg hoog.
Belangrijke gebeurtenissen in de muziekwereld
De volgende gebeurtenissen in de muziek in 1984 waren belangrijk (naar mijn mening althans):
- House muziek kent zijn start in 1984. Met name in Chicago werden de eerste serieuze fundamenten gelegd voor de house muziek die 4 jaar later zou doorbreken;
- Run DMC brengt hun debuut album uit, resulterend in de eerste gouden plaat voor een rap album en de eerste keer dat een rap album zou worden genomineerd voor een Grammy Award;
- MTV breekt definitief door, waardoor 24/7 muziek op televisie niet meer te denken zal zijn binnen de programmering voor de komende twee decennia. In 1984 wordt voor het eerste de MTV Music Awards georganiseerd. Het blijkt de doorbraak van Madonna te zijn;
- Videoclips worden een kunst op zich. Michael Jackson brengt Thriller uit als single. Het wordt vergezeld door een baanbrekende video, die begin 1984 wordt uitgezonden op de Nederlandse televisie. Duran Duran komt met een, destijds, baanbrekende clip The Reflex, waarin spectaculaire effecten zijn opgenomen, zoals een waterval die zich tijdens een optreden over het publiek uitstort. Prince brengt het, met eigen middelen bekostigde, Purple Rain, uit. De film kan worden beschouwd als een grote videoclip met een verhaallijn(tje);
- In de VS werden de traditionele grenzen tussen ‘witte’ en ‘zwarte’ muziek meer en meer opgerekt. Door MTV, de opkomst van rap, maar ook de start van een sitcom over een ‘zwarte’ familie (The Cosby Show) waren hier mede debet aan;
- De compact disc begint aan de onontkoombare opmars en zou de vinyl markt binnen een paar jaar decimeren;
- Marvin Gaye wordt vermoord door zijn vader;
- Count Basie en Jackie Wilson overlijden;
- Doe Maar stopt ermee en ook Crass heft zichzelf op;
- Frankie Goes To Hollywood’s Relax wordt door de BBC in de ban gedaan, wat er (automatisch) voor zorgde dat het een top hit werd;
- De grootste hitsingle in Nederland was van Danny de Munck: Ik voel me zo verdomd alleen;
- Na een periode van mishandeling door ex-man Ike en de daaropvolgende retraite keert Tina Turner terug aan het front met (zeer) grote hits;
- Eind december wordt Do They Know It’s Christmas? Uitgebracht. De single is een samenwerkingsverband tussen allerlei Britse artiesten, onder naam Band Aid. De opbrengsten van de single gaan naar Ethiopië om te helpen tegen de ernstige hongersnood die daar heerst. Het volgende jaar zouden We Are The World (het Amerikaanse equivalent van Do They Know It’s Christmas?) en Live Aid nog meer geld opleveren. Liefdadigheid en popmuziek bleken een goede match te kunnen zijn;
- The Police speelt haar laatste show. Pas in 2007 zou The Police weer een concert geven in het kader van hun reünie tour;
- Chrissie Hynde (The Pretenders) en Jim Kerr (Simple Minds) trouwen;
- De fantastische film This Is Spinal Tap wordt uitgebracht. De film is uitgegroeid tot een klassieker voor (pop/rock)muziekliefhebbers;
- Tipper Gore richt het Parents Music Resource Center (PMRC) op, als reactie op de “filth” die ze hoort op het Prince album Purple Rain, dat haar dochter heeft;
- Big Audio Dynamite, Dinosaur Jr., Fine Young Cannibals, Frehley’s Comet, Mint Condition, Sepultura, Simply Red, Soundgarden en Ween worden opgericht;
- Blue Rondo À La Turk, Foghat, Ippu-Do, Jefferson Starship, Soft Cell, Split Enz, Thin Lizzy en Tygers Of Pan Tang stoppen ermee.
Belangrijke albums
1984 was natuurlijk het jaar van Prince. In dat jaar verscheen Purple Rain het album, Purple Rain de film en Purple Rain de singles. Purple Rain was overal. Voor het eerst werd wereldwijd duidelijk dat er een genie bestond in Minneapolis, VS. De film (met een budget van 7 miljoen dollar gemaakt) werd één van de grootste filmhits van 1984.
Voor mij persoonlijk betekende 1984 in relatie tot Prince dat ik in mijn vaster uitgaansplek (’t Stamcafe te Heerhugowaard), medio mei voor het eerst When Doves Cry hoorde. Een meesterwerk, zoals ik dat nooit eerder had gehoord (of zou horen). Een ongelooflijk nummer, waarvan ik nog steeds onder de indruk ben.
Maar, wat is er naast de doorbraak van Prince, verder zo bijzonder aan 1984 voor mij?
- Destijds vond ik het een waanzinnig album: Stop Making Sense van Talking Heads (de prachtige film zou pas in 1985 te zien zijn in Nederland), maar in retrospectief valt het tegen, zeker afgezet tegen hun fantastische oeuvre van (alle) jaren daarvoor. De film wordt door velen nog steeds beschouwd als de beste concertfilm aller tijden;
- Alhoewel ik het destijds niet zo bijzonder vond is 1984 ook het jaar van Bruce Springsteen’s Born In The USA, het album met toppers als No Surrender, Bobby Jean en Downbound Train;
- Wat ik destijds wel heel bijzonder vond was het debuut album van Nick Cave & The Bad Seeds: From Her To Eternity;
- Het uiteengaan van Japan leverde de eerste vruchten op: het eerste solo album van David Sylvian: Brilliant Trees en het debuut (en later bleek ook laatste) album van Dalis Car, een samenwerkingsverband tussen Mick Karn en Peter Murphy (ex-Bauhaus);
- Madonna bracht het album Like A Virgin uit, één van de eerste grote albums die geheel digitaal werd opgenomen;
- U2 komt met The Unforgettable Fire, wat het vertrouwen een beetje herstelt, na het in mijn ogen uiterste teleurstellende War;
- The Waterboys brengen het fenomenale A Pagan Place uit;
- Van Halen brengt hun laatste topalbum uit, 1984, wat tevens het laatste album in de klassieke bezetting zou blijken te zijn;
- The Smiths debuteren met hun album The Smiths, wat (qua sound) tegenvalt, maar in datzelfde jaar verschijnt het superieure Hatful Of Hollow;
- Echo & The Bunnymen brengen Ocean Rain uit;
- Sade debuteert met Diamond Life, een album dat heel veel werd verkocht en geluisterd;
- The Cure sloeg met The Top een nieuwe richting in en verving de doem door vrolijke ingenieuze popliedjes;
- Simple Minds kwam met de opvolger voor het fenomenale New Gold Dream: Sparkle In The Rain, wat, met Waterfront, een fantastische single bevatte, maar verder eigenlijk tegenviel;
- David Bowie bracht het uiterst teleurstellende Tonight uit;
- Joe Jackson bracht ook een teleurstellend album uit: Body And Soul;
- The Gun Club brengt The Las Vegas Story uit, naar mijn mening hun beste album;
- The Blue Nile komt met A Walk Across The Rooftops, dat hun echte pièce de résistance bevat met het superieure Tinsteltown In The Rain;
- Destijds was ik ook wild van Rattlesnakes van Lloyd Cole & The Commotions en Thomas Dolby’s The Flat Earth;
- King Crimson leverde het laatste deel van een trilogie aan platen, die ik zeer goed vond: Three Of A Perfect Pair volgde dit jaar op het eerder uitgegeven Discipline en Beat.
Verder releases van Hüsker Dü (debuutalbum Zen Arcade), Paul Weller’s The Style Council (debuutalbum Café Blue), INXS (The Swing), The Replacements (Let It Be), Talk Talk (It’s My Life), Tears For Fears (Songs From The Big Chair) en laten The Bangles met de single Going Down To Liverpool horen dat ze mooie popliedjes kunnen maken.
Ondanks het feit dat album Thriller eind 1982 al was uitgebracht, was ook 1984 een belangrijk Michael Jackson jaar: zijn Thriller video brak alle records en bleek een klassieke clip. Het was echter ook het jaar van het begin van zijn problemen. In dat jaar vatte zijn haar vlam tijdens de opnamen voor een Pepsi reclame. Volgens ingewijden was dit het startpunt van zijn steeds idioter aandoende gewoonten en uiterlijk.
Volgens de Nederlandse critici was Hole van Scraping Foetus Off The Wheel één van de belangrijkste releases dat jaar; een volkomen vergeten album.
Conclusie
Leuk, die opsomming, maar wat zegt dat nou? Was het nou goed of niet, dat 1984? Het antwoord is evident: ja, het was een prima jaar zelfs. Is het daarmee beter dan bijvoorbeeld 1987, 1966 of 1978? Dat is natuurlijk een kwestie van smaak, maar het feit is wel dat een aantal van de allergrootste albums in dat jaar uitkwamen, dat een aantal zeer invloedrijke stromingen, die vandaag de dag nog steeds van groot belang zijn, definitief vorm kregen in dat jaar én dat een aantal carrières hun start kenden in 1984.
Daar boven op is en blijft 1984 het jaar van When Doves Cry. Dus ja, ik kan me wel vinden in de stelling.
Juni 1984
Het is in ieder geval wel zo dat de maand juni 1984 een buitengewone maand was. In die maand werden er maar liefst 6 albums uitgebracht die nog altijd tot mijn all-time favorieten behoren:
- Nick Cave & The Bad Seeds – From Her To Eternity
- The Gun Club – The Las Vegas Story
- Prince & The Revolution – Purple Rain
- Bruce Springsteen – Born In The USA
- David Sylvian – Brilliant Trees
- The Waterboys – A Pagan Place
Top 10 best verkochte singles in 1984 (in Nederland)
- Danny de Munk – Ik voel me zo verdomd alleen…
- George Michael – Careless Whisper
- Prince & The Revolution – Purple Rain
- Stevie Wonder – I Just Called To Say I Love You
- Lionel Richie – Hello
- Jermaine Jackson & Pia Zadora – When The Rain Begins To Fall
- Pat Benatar – Love Is A Battlefield
- Duran Duran – The Reflex
- Queen – I Want To Break Free
- Paul Young – Love Of The Common People
Top 10 best verkochte albums in 1984 (in Nederland)
- Lionel Richie – Can’t Slow Down
- Sade – Diamond Life
- Paul Young – No Parlez
- Michael Jackson – Thriller
- Prince & The Revolution – Purple Rain
- Spandau Ballet – Parade
- Duran Duran – Seven And The Ragged Tiger
- Robert Long – Dag kleine jongen
- Tina Turner – Private Dancer
- Talk Talk – It’s My Life
Afsluitend
Wat vind jij? Is 1984 het beste jaar geweest in de geschiedenis van pop muziek? Of ben je het totaal niet met de stelling eens? Laat het weten!
Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: 1984, het beste popmuziek jaar?. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.
18 reacties
Ga naar reactie formulier
1984, 1985, 1986, 1987 en 1988!
Auteur
Wat Prince betreft: helemaal eens!
Is voor iedereen denk anders
Auteur
Uiteraard, naar een groot aantal (met name Amerikaanse) publicaties waren het erg met elkaar eens vijf jaar geleden.
1978. Dat moge toch wel duidelijk zijn?
Auteur
Kan ook, maar er zijn toch wel wat argumenten voor 1984…
Ja Erwin, het was een bijzonder jaar. Prince in het Stamcafé, Bruce Springsteen en de doem van de jaren 80. Hoezo iets doen op school? Heerlijk herkenbaar, heb het allemaal met genoegen gelezen!
Auteur
Mooi! Leuk om te horen Patrick. Thanks!
Zeker een goed jaar,….maar of het de beste is ?
Zeker een belangrijk jaar met veel ontwikkelingen.
Grappig,…een jaartje later werd het stamcafe ook mijn vaste uitgaansplek.
En dan om twee uur naar ”Heilig” met zijn allen en hopen dat The Cult gedraait werd 😆
Groeten Arend
Auteur
Ik denk voor mij toch wel. Alleen de maand juni al. Te veel moois.
Wat leuk van ’t Stamcafe! Inderdaad naar “Heilig”, wachten op (maxi-single) van She Sells Sanctuary. Wij gingen eerder dan 1985 en wachtten dan vaan op New Order’s Blue Monday. Onvergetelijk!
1984 was inderdaad een bijzonder muzikaal jaar. Is het dan ook het beste muziekjaar? Zeker is dat er 1984 veel moois uit kwam. De jaren 80 hebben veel mooie nummers voor ons achter gelaten.
Auteur
Daar kun je over discussiëren, maar ik vind de argumenten van Rolling Stones, Pitchfork en anderen redelijk overtuigend. Voor mij is de maand juni 1984 wel één van de meest bijzondere, gezien het grote aantal persoonlijke favorieten dat toen werd uitgebracht.
Dank je wel voor je reactie!
De jaren 80 waren inderdaad mooie muziekjaren
1968
Zeker een mooi en bijzonder jaar: voor Prince had ik nog geen belangstelling; dat kwam pas na zijn concert in Ahoy in 1986. David Sylvian daarentegen volgde ik al sinds Japan en bracht zijn (voor mij) mooiste album uit. En niet te vergeten het geboortejaar van onze dochter Michelle.
Auteur
Brilliant Trees is inderdaad zijn mooiste. Maar tegen de geboorte van je eigen kind kan natuurlijk niets op!
Eens met Prince, het is fenomenaal wat er allemaal in When doves cry zit. Pop, rock en Electronic. Best verkochte single dat jaar in Billboard 100 en Uk top 40. Volgens de top 40 encyclopedie was Stevie Wonder met i just called de best verkochte single van 1984 in Nederland.
Auteur
Helemaal eens met je opmerkingen over When Doves Cry. I Just Called vond (en vind) ik verschrikkelijk, Stevie Wonder onwaardig.