Herbie Hancock
Inleiding
In 1983 werd een zeer vreemde clip vertoond. Het bevatte beelden van robots in beweging. De robots waren echter maar half af. Allerlei draden en elektronica waren duidelijk zichtbaar. De koppen waren vaak ook half afgemaakt. De muziek klonk helemaal vreemd. Zwaar elektronisch, vervormde stem en iets ‘nieuws’: scratching.
Hierbij een verhaal over Herbie Hancock, scratching, Rockit en Future Shock.
Herbie Hancock
De clip en het nummer (Rockit) bleek afkomstig te zijn van Herbie Hancock, een grote naam binnen de jazz en zeer gewaardeerd in funk kringen.
Hancock is een jazz muzikant die groot aanzien geniet. In 1960 begon zijn muzikale carrière toen hij jazz pianist Chris Anderson hoorde spelen en hem smeekte lessen te geven. Na een verhuizing naar Chicago begon hij te werken met trompettist Donald Byrd en saxofonist Coleman Hawkins. Al snel werd zijn naam bekend binnen het jazz circuit. In 1962 werd zijn eerste solo album uitgebracht: Takin’ Off.
Het album belandde bij Miles Davis, die net een nieuwe band aan het samenstellen was. Davis was geïnteresseerd en vroeg Hancock als nieuw bandlid. In 1963 trad Hancock toe tot de band van Davis. Hancock verfijnde zijn spel en bracht vernieuwing in de jazz, door zijn manier van spelen, zijn harmonieën en het gebruik van akkoorden(schema’s) die, tot dan toe, niet werden gebruikt in de jazz.
Herbie Hancock – Empyrean Isles
Hij bleef ook muziek onder zijn eigen naam opnemen en uitbrengen. Een aantal daarvan zijn inmiddels jazz klassiekers, zoals Empyrean Isles uit 1964 en Maiden Voyage uit 1965. Het nummer Cantaloupe Island van het eerstgenoemde album leverde de groep US3 in 1993 een enorme hit op: het fantastische Cantaloop. Meerdere albums volgden, allen minder bekend bij het grote publiek, maar geliefd onder muziekliefhebbers. Hij begon ook soundtracks te verzorgen. Zijn eerste was voor de film Blowup uit 1966. Er zouden nog vele soundtracks volgen.
Toen Miles Davis meer rock en andere, meer populaire, muziek begon te verwerken in zijn eigen muziek, stond Hancock daar ambivalent tegenover. Op aanraden van Davis begon Hancock elektrische piano’s, en met name de Fender Rhodes, te gebruiken. Het zou van groot belang blijken voor zijn toekomst.
Davis ging met andere muzikanten werken en Hancock startte zijn eigen band. Echter, Hancock zou nog regelmatig bijdragen leveren aan Davis’ muziek en is te horen op de prachtige albums In a Silent Way, A Tribute To Jack Johnson en het onvolprezen On The Corner.
In de jaren (19)70 raakte Hancock, onder invloed van Miles Davis’ Bitches Brew, meer en meer geïnteresseerd in elektronica. De synthesizer deed zijn intrede. De experimentele albums Mwandishi (1971), Crossings (1972) en Sextant (1973) werden uitgebracht en bevatten improvisaties en waren beïnvloed door modern-klassieke componisten.
Herbie Hancock – Fender Rhodes
Hancock wilde wat meer funky muziek gaan spelen. Een nieuwe band werd samengesteld: The Headhunters. In 1973 leidde dat tot het album Head Hunters. Het werd een enorm grote hit en zorgde voor een cross-over naar een breed publiek (tot verdriet van de jazz-puristen). Er volgden nog twee albums met The Headhunters.
Hancock ging steeds commerciëlere muziek maken. De kritiek nam ook steeds meer toe. In 1982 speelde Hancock een solo op Hunter and the Hunted van het Simple Minds album New Gold Dream (81-82-83-84).
Vanaf 1982 begon Hancock samen te werken met avant-garde bassist en platenlabel eigenaar Bill Laswell. Die samenwerking leverde drie sterk elektronische albums op: Future Shock (1983), Sound-System (1984) en Perfect Machine (1988).
Nadat Hancock in de jaren (19)90 een aantal succesvolle albums uitbracht, bracht hij in 2001 Future2Future uit, een hernieuwde samenwerking met Laswell. Tot op de dag van vandaag is Hancock een graag geziene gast op de internationale podia en werkt hij samen met hedendaagse artiesten.
Scratching
In 1983 bracht Hancock Future Shock uit. Daarop kreeg het fenomeen scratching de ruimte. Maar wat is het? Scratching is het, met de hand, snel heen en weer draaien van een (vinyl) album op een zogenaamde ‘direct drive’ platenspeler, waar bij de naald in de platengroef zit. Het geluid dat dit geeft is zeer herkenbaar en werd met name veel gebruikt in de (vroege) hip-hop. Tegenwoordig kan scratching ook softwarematig worden gedaan.
Technics SL-1200
Scratching vond zijn oorsprong al in het begin van de jaren (19)70, toen DJ’s het gebruikten als een extra percussief geluid om het dansende publiek te vermaken en de trance van het dansen te verhogen. Eén van de grootste namen in de ontwikkeling van scratching was DJ Grand Wizard Theodore. Hij ontdekte dat de ‘direct drive’ platenspeler SL-1200 van Technics op het ingestelde RPM (rotations-per-minute, 33 of 45 toeren) bleef spelen, ook als de DJ de platen ‘manipuleerde’. De Technics SL-1200, die in 1972 voor het eerst op de markt verscheen, is de platenspeler die nog steeds het meest gebruikt wordt voor scratching en DJ-ing.
Pioniers als Kool Herc, Afrika Bambaataa, Christian Marclay en Grand Mixer DXT verfijnden de techniek, die in 1981 werd verwerkt in The Adventures Of Grandmaster Flash On The Wheels Of Steel; een nummer van, jawel, Grandmaster Flash. In 1982 bracht Malcolm McLaren & The World’s Famous Supreme Team de single Buffalo Gals uit. In 1983 verscheen Rockit. Scratching werd wereldwijd bekend. Veel van de huidige DJ’s vermelden dit nummer en, met name, het optreden van Herbie Hancock tijdens de Grammy Awards van 1984, als hun introductie tot het fenomeen.
Herbie Hancock – Rockit – Video
Rockit
Niet alleen het nummer zelf, maar ook de begeleidende video was opzienbarend en vernieuwend. Rockit is geschreven door Hancock, Laswell en synthesizer/drum machine programmeur Michael Beinhorn. Het nummer is in verschillende studio’s tot stand gekomen en bevat GrandMixer D.ST als de ‘scratcher’. Het nummer werd een grote hit in Europa en was populair in de discotheken in de VS.
Video
De video is gemaakt door Kevin Godley en Lol Creme, een populair duo dat vele videoclips heeft gemaakt. De video toont (delen van) robot-achtige wezens, die ritmisch bewegen en lopen op de maat van de muziek in een rijtjeshuis in Engeland. Hancock is te zien op een tv-scherm.
Grammy Awards 1984
Herbie Hancock – Grammy Awards 1984
Rockit werd live gespeeld tijdens de Grammy Awards 1984 in Los Angeles. Het publiek, bestaande uit grote sterren, waren compleet omver geblazen door het optreden van Hancock en zijn band. Het optreden is een klassiek moment in de geschiedenis van de Grammy Awards. Hancock speelde op zijn clavitar (een ‘keytar’, een keyboard die als een gitaar wordt omgehangen) met robotische figuren die aan het ‘break dance’-n waren. Een centrale plek op het podium was gegeven aan Grandmixer D.ST. Voor de eerste keer zag de wereld wat scratching was.
Een jaar later zou Hancock weer optreden bij de Grammy Awards. Dit keer in een synthesizer jam, samen het Howard Jones, Thomas Dolby en Stevie Wonder. Het centrale Rockit thema was een onderdeel van de jam. Ook dit optreden was historisch.
Hip-hop
Het nummer zorgde voor de eerste doorbraak van de invloed van hip-hop. Scratchen was van de ene op de andere dag gemeengoed geworden. Honderden DJ’s begonnen hun carrière naar aanleiding van het nummer en de optredens van Hancock bij de Grammy Awards.
Future Shock
Herbie Hancock – Future Shock
Het album waar Rockit op stond was Future Shock. Het werd uitgegeven in augustus van 1983 en was het 35e album van Hancock. Het album was zeer succesvol en verdiende al snel de platina status. Het is het eerste album waarop Hancock samenwerkt met Bill Laswell en zich inlaat met electro-funk en hip-hop.
De meerderheid van het album werd gecomponeerd door Laswell en toetsenist en producer Michael Beinhorn en in 1982 live gespeeld met hun groep Material, met de bedoeling dit op te nemen voor het geplande vervolg op Material’s One Down album. Ze benaderden Hancock om samen te werken op de opnamen. Het resulteerde uiteindelijk in Future Shock, dat werd uitgebracht onder Hancock’s naam.
Toen het album Future Shock in 1999 opnieuw werd uitgegeven, werd het album voorzien van liner-notes. Daarin werd het verhaal verteld over Laswell die speakers moest kopen. Hij testte de speakers met de demo’s van Rockit en Earth Beat. Toen de muziek werd afgespeeld begon het overige winkelende publiek te dansen. Laswell vertelde dit aan Hancock en stelde: “We got something good here”.
Recensie
En dat is zo. Was Rockit al goed, het album bevat alleen maar top nummers, die anders, vernieuwend en, ondanks de elektronica, funky klonk. Een klassiek album in de ontwikkeling van zowel hip-hop als electro-funk.
Nummers
Alle nummers geschreven door Herbie Hancock, Michael Beinhorn en Bill Laswell, tenzij anders aangegeven.
- Rockit
- Future Shock (geschreven door Curtis Mayfield)
- TFS
- Earth Beat
- Autodrive
- Rough
Muzikanten
Herbie Hancock – Future Shock – Reclame
- Herbie Hancock – piano, EMU keyboard, klavinet, synthesizers (Fairlight CMI, Rhodes Chroma, Minimoog, Dr. Click Rhythm, Memory Moog, Yamaha GS1 & CE20, Alpha Synthauri, Emulator)
- Bill Laswell – bas
- D.ST. – draaitafels, achtergrondzang
- Pete Cosey – gitaar
- Michael Beinhorn – keyboards
- Daniel Poncé – percussie
- Sly Dunbar – drums, percussie
- Dwight Jackson Jr. – zang op Future Shock
- Lamar Wright – zang op Rough
- Bernard Fowler, D.S.T., Roger Trilling, Nicky Skopelitis – achtergrondzang
Ter afsluiting
Ken je dit album van Herbie Hancock? Wat is jouw mening? Laat het weten!
