Crass – Live 100 Club 09-06-1981
Inleiding
Na het fantastische Penis Envy nam Crass zich voor de tijd te nemen voor het volgende album. Van juli 1981 tot en met februari 1982 werden opnamen gemaakt voor het vervolgalbum en werd een datum vastgesteld voor de uitgave, die naast het nieuwe album een live album, een poster een boekwerk zou bevatten. In de tussentijd startte Thatcher een oorlog. Crass liep achter feiten aan, voor het eerst en het laatst.
Crass
Crass – Penis Envy
Toen Crass begin 1981 hun album Penis Envy uitbracht, was de groep al een grote naam in de alternatieve wereld en muziek. De groep leefde en woonde samen in een boerderij, maakte hun eigen muziek in hun eigen studio, had een eigen platenlabel en verkocht honderd duizenden exemplaren van hun albums, singles en aanverwante zaken.
Penis Envy maakte de groep nog populairder in het circuit. Door de feministische boodschap van het album, nam het aantal vrouwen dat de groep volgde exponentieel toe. Crass voelde de tijd goed aan, of andersom. Het is de vraag in hoeverre Crass echt een inspiratiebron was, maar feit is dat vanaf september 1981 Greenham Common Women’s Peace Camp een permanent demonstratie platform bood aan (voornamelijk) vrouwen. Ook de vrouwen in Crass waren zeer actief in de beweging.
Penis Envy zorgde ook dat het aan de groep klevende macho imago (ondanks de hekel die Crass daaraan had en dat ook uitte), afnam en de groep iets serieuzer werd genomen. Echter de Britse muziekpers was en bleef anti-Crass tot op het bot. Een mooi onderwerp voor een nummer?
De weg naar Christ – The Album
Medio juli 1981 begon Crass aan de opnamen voor de opvolger van Penis Envy. De groep had ervaring opgedaan met nieuwe opname technieken en muzikale expressie. Het nieuwe album zou muzikaal diverser en afwisselender worden dan alles wat Crass ooit had gedaan. Penny Rimbaud had specifieke ideeën over hoe de muziek moest klinken en wilde graag experimenteren met geluiden, tapes en ‘free-jazz’.
Zanger Steve Ignorant waarschuwde regelmatig: “Keep it simple”, het motto waarop de groep was gebaseerd. Hou het overzichtelijk, maak zowel de muziek als de boodschap zo duidelijk en ’to the point’ mogelijk. De groep vergat de boodschap tijdens de opnamen keer op keer.
De groep nam ruim 6 (!) maanden de tijd voor het album, een lange tijd voor Crass, die albums altijd snel opnam en uitbracht. Maar Christ – The Album moest het definitieve manifest worden. In de zomer van 1982 wordt Christ – The Album dan eindelijk uitgebracht. De precieze datum ontbreekt, maar aangezien het album op 28 augustus 1982 de eerste positie inneemt van de Engelse indie charts, is het aannemelijk dat Christ – The Album in de twee weken daarvoor is uitgebracht.
Crass by name, even worse by nature, like it or not, they just won’t go away. Crass are the distempered dog end of rock ‘n’ roll’s once bright vibrant rebellion. That they’re so unattractive, unoriginal and badly unbalanced in an uncompromising and humourless sort of way, simply adds to the diseased attraction of their naively black and white world where words are a series of shock slogans and mindless token tantrums to tout around your tribe and toss at passers by.
Good old Crass, our make believe secret society, our let’s pretend passport to perversity. They’re nothing but a caricature and a joke.Steve Sutherland, Melody Maker
Crass – Christ – The Album
Christ – The Album
Het album dat de naamgever is van de boxset bevat 15 nummers, en toont nogmaals aan dat de groep wel degelijk over humor beschikte. Alleen het intro al. “Ladies and gentlemen, it’s Christ!, gevolgd door gejuich en het voorlezen van een stuk tekst uit een artikel van Melody Maker’s Steve Sutherland, dat hierboven is opgenomen.
De reacties van de (Engelse) pers op Crass was over het algemeen vernietigend, met aanvallen als hierboven als grootst gemene deler. Het venijn van de reacties zegt iets over de schrijvers en de pers, maar ook over Crass. Hoe je het ook wendt of keert, Crass was succesvol en toonde aan dat het mogelijk was een alternatief te bieden voor de maatschappij en de heersende moraal. Velen hadden hier moeite mee.
Het feit dat Crass het Melody Maker stuk ongecensureerd gebruikte als opener van het album, toonde aan dat ze wel degelijk humor hadden en dat ze niet bang waren voor hun criticasters. Uiteraard werd dat gebruikt voor hun eigen boodschap.
Same old stuff, you’ve heard it all before / Crass being crass about the system or is it war? / We ain’t got no humour, we don’t know how to laugh / Well if you don’t fucking like it – fucking tough!
Wat opvalt aan Christ – The Album is dat tussen alle nummers door radio- en televisie opnamen worden gebruikt die het komende nummer nader duiden en/of introduceren. Crass gebruikte dit niet eerdere op een album. Het haalt de flow enigszins uit het album, maar geeft ook een, soms schokkend, beeld van de manier waarop mensen nadachten over zaken en de wijze waarop politici destijds hun boodschap verkochten.
Muzikaal klinkt Crass afwisselender en gedurfder dan ooit. Sommige nummers hebben een haast orkestrale aankleding, door het keyboard spel van Paul Ellis.
Twee nummers werden eerder opgenomen en/of uitgebracht (in andere versies) op andere singles/albums. Rival Tribal Rebel Revel werd al in 1980 uitgebracht als een flexi-single bij het Toxic Grafity fanzine. Major General Despair werd voor het eerste opgenomen op 17 februari 1978. Beide nummers verschenen later op de verzamelaar Best Before 1984.
Well Forked – But Not Dead
Well Forked – But Not Dead
Het tweede album bestaat grotendeels uit live opnamen van een concert in de Londense 100 Club op 9 juni 1981. De opnamen worden afgewisseld met studio opnamen, demo’s en tape fragmenten. Twee nummers zijn afkomstig van de allereerste keer dat Crass ooit in een studio werkte.
Ook het live album was uniek, zeker voor de punk scene. De gemiddelde punkband zou nooit een dergelijk album uitbrengen. The Exploited’s On Stage (uit 1981) is een opwindende weergave van een concert, maar op geen enkele manier te vergelijken met het experimentele geluid dat Crass op Well Forked – But Not Dead te berde bracht.
The Poster
The Poster
En uiteraard was er een poster. Kunstenaar Gee Vaucher schilderde een indrukwekkend doek, dat in een 30 bij 58 cm formaat aan het album werd toegevoegd. Ook hier was de aanval weer frontaal. Een schijtende Thatcher, vergezeld van Reagan en Brezjnev, die elkaar betasten. Op de achtergrond de grote commerciëlen die in een soort nazi mars lopen door een dystopisch landschap. De thema’s van Christ – The Album samengevat in één indrukwekkend beeld.
The Booklet
The Booklet
En dan het boekwerk A Series Of Shock Slogans And Mindless Token Tantrums, waarvan de titel verwijst naar de introductie tekst van Christ – The Album. Later in hetzelfde jaar werd het boekwerkje als separaat boek uitgegeven door Crass’ eigen uitgeverij Exitstencil Press. Het boekwerk bestond uit 3 grote stukken:
- The Last Of The Hippies, een geschiedenis van de vredesbeweging, de opkomst van de racistisch geachte Oi punkbeweging en meer. Verweven door het verhaal is het lot van Wally Hope, een revolutionair die door mishandeling in een psychiatrisch ziekenhuis vroegtijdig komt te overlijden. Met zijn overlijden (“the last of the hippies”) wordt punk geboren.
- Het tweede verhaal gaat over de wijze waarop de middelen voor onderdrukking gebruikt kunnen worden door de onderdrukten.
- De geschiedenis van pacifisme tegenover oorlog. Het geeft niet alleen perspectief, maar geeft ook een praktische invulling hoe een leven in te richten waar pacifisme meer is dan een loze kreet.
Het eerste artikel is opgenomen in het sub artikel Crass – A Series Of Shock Slogans And Mindless Token Tantrums.
Het boekwerk maakte op een deel van de Engelse pers een relatief grote indruk. Het toonde overtuigend aan dat Crass meer was dan een verzameling slogan roepende individuen. De intelligentie en welbespraaktheid die uit het boekwerk spreekt is indrukwekkend en laat een indruk achter van mensen die passioneel leven en werken, met als ultiem doel ook anderen de vrijheid te gunnen die hen zoveel heeft gebracht.
Crass – Christ – The Album – Kant A
Nummers Christ – The Album
Alle nummers geschreven door Crass.
- Have A Nice Day
- Mother Love
- Nineteen Eighty Bore
- I Know There Is Love
- Beg Your Pardon
- Birth Control ‘N’ Rock ‘N’ Roll
- Reality Whitewash
- It’s The Greatest Working Class Rip Off
- Deadhead
- You Can Be Who?
- Buy Now Pay As You Go
- Rival Tribal Revel Rebel (Pt. 2)
- Bumhooler
- Sentiment (White Feathers)
- Major General Despair
Crass – Christ – The Album – Kant B
Nummers Well Forked – But Not Dead
Alle nummers geschreven door Crass.
- Banned From The Roxy
- The Sound Of One Hand
- Punk Is Dead
- Nagasaki Nightmare
- Darling
- Bata Motel Blues
- Berkertex Bribe
- Fold It In Half
- Big Hands
- Bumhooler
- Big A Little A
- First Woman
- Arlington 73
- Bomb Plus Tape
- Contaminational Power
- I Ain’t Thick, It’s Just A Trick
- G’s Song
- Securicor
- I Can’t Stand It
- Shaved Women
- A Part Of Life
- Do They Owe Us A Living?
- So What?
- Salt ‘N’ Pepper
Crass
- Steve Ignorant – zang
- Peeve Libido (Eve Libertine) – zang op I Know There Is Love, Beg Your Pardon, Reality Whitewash, Rival Tribal Revel Rebel (Pt. 2)
- Joy De Vivre – zang op Birth Control ‘N’ Rock ‘N’ Roll, Bumhooler, Sentiment (White Feathers)
- Phil Free – gitaar, synthesizer op Sentiment (White Feathers)
- Sri Hari Nana (N.A.Palmer) – ritme gitaar, zang op The Greatest Working Class Rip Off
- Sybil Right (Pete Wright) – bas
- Elvis Rimbaud (Penny Rimbaud) – drums, geluidseffecten
- G Sus – tape collages
- Paul Ellis – strings, keyboards
- Steve Herman – gitaar (op twee demo’s op Well Forked – But Not Dead)
Crass heeft een boodschap
Boodschap
Net als de andere Crass albums, staat ook Christ – The Album weer vol met uiteenlopende onderwerpen, als narcisme en apathie in punk, (televisie) nieuws, familie hypocrisie, terrorisme, oorlog, seks, reclame en het alles overheersende consumerisme.
De televisie ontgeldt het veel in de teksten. Inmiddels is televisie een wat achterhaald medium, maar de gedachte die onwillekeurig opkomt is of we niet beter af waren met de ‘ouderwetse’ televisie. De riolen van de hedendaagse social media zijn meerdere malen erger (en gevaarlijker).
Big brother ain’t watching you mate, you’re fucking watching him
© Nineteen Eighty Bore, Crass
Beg Your Pardon gaat over het inrichten van je eigen leven op de manier die je zelf wil. Het intro geeft de hypocrisie van het establishment goed weer:
…we must protect the law abiding citizen wherever they are… police and soldiers are required if necessary to shoot to kill to maintain order
Intro Beg Your Pardon
Gonna make MY decisions, live my own life / They can keep their darkness and gloom / Hypocrisy, trickery, I’ve had enough / They can keep their destruction and doom / I’ve only one life and I’ll live it my way / They can keep their restrictions and law / And if they think different I’ll have one thing to say… “Fuck off ‘cos I’ve heard it before”
© Beg Your Pardon, Crass
In Reality Whitewash klinkt bij Crass voor het eerst compassie door. Het levert direct ook een van de mooiste nummers van Crass ooit op. Een indrukwekkend en droevig stemmend portret van burgerlijk leven.
She cleans the bathroom mirror / So she can line her eyes / An expert in delusion, an artist in disguise / She’s not content with what she is, but she does the best she can / But she doesn’t do it for herself, she does it for her man / And meanwhile he’s out hunting, this master of the hunt / Cruising down the high street in his endless search for cunt / And the posters on the hoardings encourage his pursuit / Glossy ads where men are men, and women simply cute
© Reality Whitewash, Crass
Punk en de slechte invloed van de Oi beweging staat centraal op The Greatest Working Class Rip Off. Oi was destijds een groot item, zeker in Engeland, waar Oi punks ook daadwerkelijk voor veel agressie en raciale problemen zorgden. Het commentaar was dan ook niet meer dan terecht.
Punk attacked the barriers of colour, class and creed / But look at how it is right now, do you really think you’re freed? / Punk once stood for freedom, not violence, greed and hate / Punk’s got nothing to do with what you’re trying to create / Anarchy, violence, chaos? / You mindless fucking jerks / Can’t you see you’re talking about the way the system works? / Throughout our bloody history force has been the game / The message that you offer is just the fucking same
© The Greatest Working Class Rip Off, Crass
Consumerisme:
Tired bored sad people, tired bored sad lives / Endless cars on endless roadways past endless shopfronts with endless lies
© Deadhead, Crass
En wederom racisme onder jongeren, met name onder skinheads en Oi punks. Citaten zoals hieronder zijn ronduit schokkend, maar helaas nog alledaags.
Well I don’t, I don’t really like them at all, no coloureds, I don’t like them at all really – and we’re not racialist either
Intro Rival Tribal Revel Rebel (Pt. 2)
En de conclusie is uiteraard overduidelijk:
Hey there big man, take a look at yourself, it’s in the mirror where the real war starts
© Rival Tribal Revel Rebel (Pt. 2), Crass
Over schokkende intro’s gesproken. Als het gaat over de vleesconsumptie in het Westen afgezet tegen de armoede in Afrika, zijn de reacties ronduit misselijk makend.
We feed pigs better than many third world countries feed people / Well a lot of them should get enough food shouldn’t they? What do they spend their money on? / If they starve, they starve. It’s up to them. That’s where they put themselves ain’t it?
Intro Sentiment
En wederom armoede, maar nu afgezet tegen de kosten van oorlog en wapens.
We’re looking for a better world but what do we see? Just hatred, poverty, aggression, misery / So much money spent on war when three quarters of the world is so helplessly poor
© Major General Despair, Crass
En na alle ellende eindigt Crass toch positief. Het is niet te laat!
Now, looking at you I know one thing, we can win, we can win, I want you to, I want you to sense your own strength
Outro Major General Despair (een stuk uit EP Thomson’s speech tijdens een protestactie van Campaign For Nuclear Disarmament)
Crass – Christ Alive! (The Rehearsal) – Bootleg
Recensie
Ook al is Christ – The Album niet mijn favoriete Crass album, dat is en blijft Stations Of The Crass, het is wel het album dat wellicht het meest complete verhaal vertelt over wat Crass is en wil. De aanval komt van alle kanten: geluid, tekst en beeld.
En, wat uniek was, Crass toonde gevoel voor de ‘slachtoffers’ van de maatschappij. Ondanks de kwaadheid was er ook ruimte voor compassie. Het levert een aantal momenten op die oprecht ontroeren, en deze keer niet vanwege de intense woede. Niet dat de woede er niet meer is, zeker wel en ook die kent schoonheid.
Wat mij na al die jaren echt opvalt is het haast voorspellende karakter van Christ – The Album. Overal is de dreiging van oorlog voelbaar en reëel. In de ‘echte wereld’ werd een echte oorlog uitgevoerd, toen Crass klaar was met de opnamen. Meer daarover in de volgen de paragraaf.
Het enige nummer dat ik altijd wat stupide heb gevonden qua boodschap is Mother Love. Mijn ouders waren liefdevol en deden hun best mijn en mijn zussen op te voeden tot zelfstandig opererende en denkende mensen, die zelf verantwoording droegen voor hun eigen daden. De tekst “Mummy and daddy owned me till I could understand / That at the end of my arm was my own fucking hand / That in my head I had a brain that they filled up with lies / That I didn’t fucking need them with their love and family ties” was niet aan mij besteed en leek rechtsreeks ontsproten aan het brein van een (pre-)puber.
Ook al lijkt Christ – The Album op momenten een afscheid, Crass zou een jaar later indruk maken met het meest confronterende album uit hun geschiedenis: Yes Sir, I Will
Crass – Anti-war
Ambitie versus realiteit
Toen Crass klaar was met het album, was Thatcher een oorlog begonnen tegen de Falklands, een kleine eilandengroep bij Argentinië. Tegen de tijd dat het album gepland was, was de oorlog alweer over. Crass voelde zich ingehaald door de tijd.
Crass was te laat om de oorlog te vermelden op Christ – The Album, maar dat kon nog wel in het boekwerk bij het album. Begin juni werd de volgende tekst toegevoegd.
A MESSAGE TO THATCHER, HER GOVERNMENT, THOSE WHO SUPPORT HER AND ALL THOSE WHO ARE WILLING TO SEND LAMBS TO THE SLAUGHTERHOUSE OF WAR.
We never asked for war, nor in the innocence of our birth were we aware of it. We never asked for war, nor in the struggle to realisation did we feel that there was a need for it. We never asked for war, nor in the joyful colours of our childhood were we conscious of its darkness.
*
‘The sky is empty and it’s turning different shades of colour,
It never did before and we never asked for war.
My mind is empty and my body different shades of torture,
It never was before and we never asked for war.
The buildings are empty and the countryside is a wasteland,
It never was before and we never asked for war.
The playgrounds are empty and the children limbless corpses,
They never were before and they never asked for war.
No-one is moving and no doves fly here.
No-one is thinking and no doves fly here.
No-one remembers beyond all this fear.
No doves fly here.The Mob 1982.
*
We never asked for war; this glib, horrific indifference, that leads young men barely old enough to have experienced anything of the joy of life to kill and be killed, is something you have imposed on us. You snatch these young bodies from the brain-washing cradle of the schoolroom to be maimed, mutilated and slaughtered in the cold grave of your cynicism. You tear these young bodies from their homes to die in the foreign soil of your barren, blood-stained minds. How perverted you are, how distorted and twisted, how divorced from the simple joy of existence. You dare threaten the one life that we have with your pained violence. In the crystal light of our lives you are the darkest shadow.
Each body that you shovel into the mass graves of history is another darling boy that you have bled, another precious life that you have defiled, another act of creation that you have dared to violate. What is birth to you but another rag that you may wring and slap and beat and discard? What is life to you but another plastic body-bag into which you defecate? What is death to you but the disfigured bodies of our children upon whose angel faces you smear your rancid droppings?
How grand you must feel as you chart out your battlefields; each feature on that map describes the desolation of your mind. How powerful you must feel as you order the plunder and rape of those battlefields; each bayonet that turns in some contracting stomach is the pointing finger of your right hand. How omnipotent you must feel as those young men stumble in the death of those battlefields; each death is part of you that dies.
How glorious war. How rich the experience of war.
Those castaway boys, deranged, dismembered, crying, homeless, are the reality of your horror, the actuality of your insanity. That horror is the heritage that you create. That insanity is the tradition that you leave to those as yet unborn. The frightened corpses of the living are shadowed by your arrogance. The limbless corpses of the dead are devoured in your lust for power. The maggots that inch away at the rotting flesh are your true compatriots, you keep them fed, they are your true companions. Those bodies were my brothers that you have destroyed. That battlefield is my home that you have burnt in your fire.
Your minds are filth. Your lives are corruption. You are the walking dead, the parasited who bleed this earth of ours, that dry the waters from the river-beds and give us blood in its place.
YOU STAND ACCUSED OF PREMEDITATED, CALCULATED AND COLD-BLOODED MURDER. YOUR CRIMES ARE WELL DOCUMENTED. YOUR GUILT IS THE RESPONSIBILITY THAT ONE DAY YOU WILL HAVE TO REALISE.
Crass, 3rd June 1982.
Zoals gezegd, voor Crass was het een ramp. Crass wilde relevant zijn en de huidige tijd becommentariëren. Voor Crass voelde het missen van de Falkland oorlog als een nederlaag. In 2009 zei Rimbaud: “Christ had been intended as a celebration of our collective strength, a tangible demonstration of possibilities. However, against the backdrop of Thatcher’s vicious, pointless war, it all seemed depressingly empty. We were too late, too late by far.”.
Het gevolg was dat Crass weer terugkeerde naar de basis. De volgende uitgaven zouden “tactical responses” zijn op actuele (politiek) situaties. Het eerste resultaat was Sheep Farming In The Falklands, een flexi disc, die gratis beschikbaar werd gesteld, vaak als bijlage bij de reguliere Crass albums. How Does It Feel was de volgende uitgave (meer daarover in het artikel Crass – How Does It Feel).
Crassical Collection
Crass – Christ – The Album – The Crassical Collection
Op 3 mei 2011 werd Christ – The Album (net als de voorgaande albums maanden eerder) opnieuw uitgebracht als vierde deel uit de zesdelige The Crassical Collection. Geremastered, met aanvullend artwork van Gee Vaucher en een uitgebreid boekje, met liner-notes van Ignorant en Rimbaud.
Helaas zorgde de heruitgave voor ruzie binnen de band die zich in 1984 had opgeheven. De uitgaven waren ook controversieel binnen de punk gemeenschap, die zich niet van zijn beste kant liet zien. Geklaag over de prijs (die naar huidige standaarden laag was) en een gevoel recht te hebben op gratis materiaal, want ‘dat was waar Crass voor stond’. Tja, Do They Owe Us A Living?…
Maar, ondanks alles, waren de re-releases fantastisch, ook al was ik niet wild van het geluid, maar de verpakkingen waren prachtig verzorgd en de liner-notes waren informatief en erg leuk om te lezen!
Ter afsluiting
Crass zou nooit meer zo lang over een album doen en terugkeren naar hun eerdere motto. Confronterende, directe muziek als reactie op actuele zaken. Het eerste volgende album, Yes Sir, I Will, dat in 1983 zou verschijnen, werd in 45 minuten opgenomen.
Laat onverlet, dat Christ – The Album een punk klassieker is, die Crass van zijn meest muzikale kant laat horen en op momenten oprecht ontroert.
Wat is jouw mening? Laat het weten in de reacties hieronder.
Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: In 1982 werd Crass ambitieus: Christ – The Album. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.
