Belfast 06-05-1981
|
|
Dit artikel hoort bij het verhaal Stiff Little Fingers brengt een punk klassieker uit: Inflammable Material. |
The Troubles
The Troubles is een naam die al in 17e eeuw werd gebruikt om conflicten te benoemen, met name op het Britse (schier)eiland. Sinds 1969 werd het gebruikt om het escalerende geweld in Noord Ierland te duiden.
The Troubles is een conflict dat voornamelijk is ingegeven door nationalisme en politiek. Historische gebeurtenissen, waaronder de zogenaamde “Plantation of Ulster”, waarbij Schotten en Engelsen op pseudo legale wijze land in (Noord) Ierland kregen toegewezen, werden gebruikt om de argumenten kracht bij te zetten.
Vaak wordt gedacht dat het conflict een religieuze achtergrond heeft, omdat veel van de geweldsuitbarstingen gekoppeld zijn aan katholieke en protestante uitingen. Het gaat feitelijk om de status van Noord Ierland. Aan de ene kant bevonden zich de loyalisten (de unionisten) aan de Engelse kroon (grotendeels de protestanten) die Noord Ierland als onderdeel van het Verenigd Koninkrijk zagen en wilden behouden, en de republikeinen en Ierse nationalisten (grotendeels katholiek) aan de andere kant die Noord Ierland als onderdeel zagen van de Republiek van Ierland.
De eerste grote uitbarsting van geweld was in augustus 1969, toen de Britten het leger stuurden om de orde te herstellen, wat wordt gezien als het begin van The Troubles.
Bloody Sunday slachtoffers
Bloody Sunday
Het geweld bleef aanhouden en verdiepte zich na Bloody Sunday op 30 januari 1972 in Derry, de op twee na grootste stad in Noord Ierland. Derry (ook bekend als Londonderry) kende een lange geschiedenis van onderdrukking en achterstelling van de katholieke minderheid door de unionisten, die de macht in de stad hadden. De republikeinen zagen dat als het schoolvoorbeeld van alles wat er mis was en kon gaan als de wet- en regelgeving werd overgelaten aan de unionisten. Na de rellen van augustus 1969 was het de Derry gemeenteraad die de hulp vroeg van het Britse leger.
De onderdrukking door de Britse bezetter werd jaar in jaar uit erger en erger. Vanaf 9 augustus 1971 kon iedereen zonder enige vorm wettelijke onderbouwing worden opgepakt en vastgezet. Een dag later doodde de IRA (Irish Republican Army) de eerste Britse soldaat, in Derry. In de maanden daarop schoten de Britten verscheidene onschuldige burgers dood tijdens gevechten met de IRA, in Derry. Tegen het einde van 1971 was Derry feitelijk een stad in oorlog. Er waren wegversperringen en barricades.
Derry was dus betwist gebied. Toen in januari 1972 een verbod werd ingesteld op parades en protesten in Noord Ierland, werd er in Derry een georganiseerd tegen de onterechte onwettelijke opsluiting van Ierse nationalisten. Het Britse leger ging compleet los op de demonstranten. Op 30 januari 1972 werd een volgende protestactie gepland. Verbazingwekkend, maar de autoriteiten stonden deze toe.
De demonstratie verviel al snel in chaos, waarbij het Britse leger met scherp schoot op de ongewapende demonstranten. 26 mensen werden beschoten, waarvan er 14 overleden. De dag ging de geschiedenis in als Bloody Sunday.
Er is vaak over de gebeurtenis gezongen. Al 2 dagen na Bloody Sunday nam Paul McCartney Give Ireland Back To The Irish op en bracht dit op 25 februari 1972 uit als de debuutsingle van Wings. Een half jaar later bracht John Lennon het nummer Sunday Bloody Sunday uit op zijn laatste album. In 1983 bracht U2 hun eigen versie van Sunday Bloody Sunday uit, afkomstig van het album War, een toepasselijke titel. In 1996 bracht Christy Moore Minds Locked Shut uit, waarin de namen van de overledenen worden bezongen. Er zijn er nog veel meer, met name ook van Ierse artiesten.
Bloody Friday
Escalatie
Alsof het überhaupt nog mogelijk was, maar de situatie escaleerde hierna helemaal. Het aantal partijen in het conflict werd steeds groter, IRA, Real IRA, INLA, UVF, UDA, RUC en natuurlijk het Britse leger. De republikeinen voerden een guerrilla oorlog tegen de overheersers, die op hun beurt nietsontziende vergeldingsacties uitvoeren. Het geweld breidde zich soms uit naar de Republiek Ierland (waaronder Dublin), Engeland en een paar keer naar Europa.
Kort na Bloody Sunday ontploften drie auto bommen in Dublin bijna tegelijkertijd, die 23 mensen direct doodden. Binnen een paar dagen bezweken nog 3 mensen aan hun verwondingen. Op 21 juli 1979 ontploften maar liefst 20 bommen in Belfast. Negen doden en meer dan 130 gewonden vielen op wat bekend is geworden als Bloody Friday. Op 31 juli 1975 werden 5 muzikanten van The Miami Showband vermoord door loyalisten. Een jaar later werden 10 onschuldige protestanten vermoord als vergelding.
De meest in het oog springende aanslag buiten Noord Ierland was de IRA aanslag in Brighton op 12 oktober 1984, toen de conservatieve partij van Thatcher een bijeenkomst organiseerde in het Grand Brighton Hotel, waarbij 5 mensen overleden, 34 gewonden vielen. Het beoogde slachtoffer, Thatcher, kwam met de schrik vrij.
De burgeroorlog zorgde voor veel bekendheid van Noord Ierse steden en plaatsen als Derry, Omagh, Enniskillen en Belfast. De beelden van de gewelddadigheden gingen de hele wereld over.
Begrafenis Bobby Sands 07-05-1981
Hongerstakingen
De oorlog in Noord Ierland maakte veel gevangenen hopeloos. Hun verhalen werden onvoldoende gehoord en leidden al helemaal niet tot acties. In 1981 begon een lokale IRA leider, Bobby Sands, een hongerstaking in de Maze gevangenis nabij Belfast. Na 66 dagen overleed hij als eerste aan de gevolgen van een hongerstaking. Er zouden er nog meerderen volgen. De begrafenis van Bobby Sands bracht meer dan 100.000 mensen op de been.
Good Friday Agreement
Good Friday Agreement
Medio 1994 werd een “ceasefire” akkoord gesloten en gingen de verschillende partijen met elkaar om tafel om te onderhandelen over vrede. Het vredesproces had resultaat. Op 10 april 1998, Goede Vrijdag, werd het Belfast Agreement (dat beter bekend als het Good Friday Agreement) getekend. Noord Ierland kreeg zelfbeschikkingsrecht en het Britse leger zou vertrekken. De uitkomst werd via een volksreferendum bekrachtigd.
Helaas was niet iedereen overtuigd en het leidde tot de auto bomaanslag van Omagh op 15 augustus 1998. Het werd de zwaarste aanslag sinds het begin van The Troubles: 29 doden en ongeveer 220 gewonden. Het werd uitgevoerd door een radicale afsplitsing van de IRA, die zich de Real IRA noemde. Het Good Friday Agreement werd er niet door aangetast en het is de laatste geweldseruptie in het conflict geweest.
The Troubles heeft meer dan 3.500 slachtoffers geëist, waarvan 52% burgers waren.
