Rick James en het klassieke Street Songs

Rick James – Live 1981

Inleiding

In 1981 bracht Rick James zijn vijfde album uit. Het zou het grootste succes uit zijn carrière worden: Street Songs.

Rick James

James Ambrose Johnson Jr. werd geboren op 1 februari 1948 in Buffalo, New York. Al op jonge leeftijd zag hij concerten van mensen als John Coltrane, Miles Davis en Etta James. Hij stopte met school, kwam al snel in aanraking met drugs en werd gearresteerd voor inbraak. Omdat hij zou worden uitgezonden naar Vietnam (na gelogen te hebben over zijn leeftijd tegen de United States Navy), vluchtte James naar Toronto, Canada.

Hij maakte al snel kennis met (toekomstig Band lid) Levon Helm, Joni Mitchell en Neil Young. Samen met Young speelde hij in de Mynah Brids, die een contract kregen bij Motown. In 1966 leidde een klein financieel probleem tot de ontdekking wie James, die onder de naam Ricky James Matthews door het leven ging, echt was. Motown adviseerde hem naar de VS te komen, zijn problemen met de Navy op te lossen en daarna weer contact op te nemen.

Rick James – Come Get It!, Bustin’ Out Of L Seven, Fire It Up, Garden Of Love

Na een korte periode als liedjesschrijver bij Motown te hebben gewerkt, en in een hoop bands te hebben (mee)gespeeld, tekende James in 1973 een solo deal bij A&M Records, waar zijn debuutsingle My Mama werd uitgebracht in 1974. In 1976 keerde James terug naar Buffalo, New York en nam zijn tweede single Get Up And Dance! op.

In 1977 keerde James terug bij Motown en tekende een contract bij het sublabel Gordy Records. In 1978 werd James’ debuutalbum Come Get It! uitgebracht, dat direct goed verkocht. Het volgende album, Bustin’ Out Of L Seven, was ook succesvol. Het derde album Fire It Up haalde de goud status. Zijn naam was inmiddels zo groot dat hij een eigen tour kon organiseren. Hij nam een jonge opkomende muzikant mee in het voorprogramma: Prince. James beschuldigde Prince van het kopiëren van zijn act en zou Prince zijn gehele leven blijven haten. De werkelijkheid was dat James werd uitgedaagd door Prince, die soms zelfs het hoofdprogramma wegspeelde, wat James slecht beviel. In 1980 bracht James Garden Of Love uit, waarvan de verkopen tegenvielen. De vele ballads op het album vielen slecht bij de liefhebbers van James’ “punk-funk”.

Rick James – Street Songs

Street Songs

Op 7 april 1981 bracht Rick James zijn vijfde album uit op Gordy Records: Street Songs. Mede dankzij de grote hits Give It To Me Baby en Super Freak werd het album een grote hit, de grootste uit zijn hele carrière. Twee jaar later stond de teller al op vier miljoen verkochte exemplaren (wereldwijd).

James had goed geluisterd naar de impliciete boodschap die zijn fans hem hadden gegeven met zijn voorganger Garden Of Love. De voorkeur lag niet op de gevoelige kant van James, maar juist op de ‘street smart’ versie. De derde single, Ghetto Life, stond model voor die aanpak.

When I was a young boy
Growing up in the ghetto
Hanging out on corners
Singin’ with the fellas
Lookin’ for the cute chicks
Trying to find the big fun
Looking for some trouble
Or anyone who’ll give me some

© Ghetto Life, Rick James, 1981

Uiteraard ook veel romantiek / seks: Give It To Me Baby, Make Love To Me, Super Freak, Fire And Desire en Call Me Up zijn nummers over liefde, romantiek en seks. Op Make Love To Me na, wat ik persoonlijk minder geslaagd vind, allemaal prima nummers met over het algemeen opzwepende ritmes, lekker baswerk, herkenbare riffs en James die vol overtuiging zingt en verleidt. Heerlijk!

Maar de echte troef ligt in de overige drie nummers. James heet het over zijn eigen leven in Buffalo, New York

I was born in a city they call Buffalo
Zero degrees below is too damn cold and funky
Mama raised me on the numbers racket
With eight kids and no father
She said she couldn’t hack it
On the eastside where I started sangin’
On the corners hangin’
Out with all the hoodlums

© Below the Funk (Pass the J), Rick James, 1981

In het al eerder genoemde Ghetto Life gaat hij in op zijn leven in de East Side van Buffalo, de achterbuurt waar James in zijn jonge jaren opgroeide. Maar het echt opvallende nummer is Mr. Policeman, dat expliciet ingaat op politie geweld, iets wat 35 jaar later bijna actueler is dan ooit.

Hey Mr. Policeman
I’ve seen you in my neighborhood
You look to me up you’ll do no good
I’ve seen you with your gun in your hand
Hey Mr. Policeman
I saw you shoot my good friend down
He was just havin’ fun
Checkin’ out a one and one

It’s a shame, it’s a disgrace
Why every time you show your face
Somebody dies, man

© Mr. Policeman, Rick James, 1981

Een confronterende tekst, die niet vaak uitgebracht door aan Motown gelieerde artiesten, die vaak omfloerster (subtieler) te werk gingen.

N.B.:
Aan het album is nog een grappige Prince anekdote verbonden. Volgens Teena Marie stal James Prince‘ apparatuur.

Back then people weren’t really programming their own synthesizers, Prince, you know, he’s a genius… he was one of the only ones who could really do that, probably him and Stevie were the only ones really doing it… Prince was programming all his synthesizers and setting the presets with his own sound and at the end of the tour Rick took Prince’s synthesizers. He took them to Sausalito and he actually used them on the Street Songs album and then he sent them back to Prince with a thank you card.

Teena Marie

Als het verhaal waar is, is het toch opvallend dat James’ best verkochte album gedeeltelijk werd gemaakt met Prince geluiden. Prince kon al snel wraak nemen. Tijdens de American Music Awards van 1981 kwam Prince James’ date tegen: Denise Matthews. Het klikte en niet veel later zou de wereld haar kennen als Vanity.

Recensie

Met zijn vijfde album Street Songs maakte James een mooi, volwassen en prachtig klinkend album, dat nog steeds klinkt alsof het gisteren opgenomen had kunnen worden. Een tijdloze klassieker, dat funk, new wave, disco en soul tot een organisch geheel smeedde. James was, eindelijk, gearriveerd waar hij wilde zijn: commercieel en artistiek voor vol aangezien worden.

Rick James – Street Songs – De singles

Singles

Het album heeft drie singles opgeleverd:

• Give It To Me Baby
  (uitgebracht op 20 februari 1981)
• Super Freak
  (uitgebracht op 10 juli 1981)
• Ghetto Life
  (uitgebracht in oktober 1981)

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht is Fire And Desire, het duet tussen James en Teena Marie, nooit als single uitgebracht.

Nummers

Alle nummers geschreven door Rick James, tenzij anders aangeven.

• Give It To Me Baby
• Ghetto Life
• Make Love To Me
• Mr. Policeman
• Super Freak (Rick James, Alonzo Miller)
• Fire And Desire (duet met Teena Marie)
• Call Me Up
• Below The Funk (Pass the J)

De Deluxe Edition uit 2001 bevatte naast 12″ en instrumentale versies van het album ook een uiterst opwindende concertregistratie van de Street Songs tournee van een optreden op 30 juli 1981 te Long Beach, Californië.

• Introduction
• Ghetto Life
• Big Time
• Come Into My Life
• I’m A Sucker For Love
• Square Biz
• Fire It Up
• Love Gun
• Do You Want Some Funk (Interlude)
• Mary Jane
• Super Freak
• You And I
• Give It To Me Baby

Muzikanten

• Rick James – zang, bas, drums, gitaar, blazers, percussie, timbales, timpani
• Gerald Albright – fluit op Make Love To Me, Fire And Desire
• Oscar Alston – bas, percussie
• Clifford J. Ervin – flugelhoorn, piccolo, trompet
• John Ervin – fluit, trombone
• Fernando Harkless, Roy Poper – trompet
• Nathan Hughes, Armando Perzara, Raul Rekow, Bugsy Wilcox – percussie
• Daniel LeMelle – fluit, saxofoon
• Tom McDermott – gitaar, percussie
• Naranda Michael Walden – drums
• Stevie Wonder – harmonica op Mr. Policeman
• Levi Ruffin – synthesizer
• Teena Marie – zang op Fire And Desire, achtergrondzang op Give It To Me Baby, Mr. Policeman
• Ja’net Dubois, Lawrence Hilton-Jacobs, Mary Jane Girls – achtergrondzang
• The Temptations – achtergrondzang op Ghetto Life, Super Freak
• Melvin Franklin – achtergrondzang op Give It To Me Baby

Rick James – Throwin’ Down, Cold Blooded, The Flag, Wonderful, Kickin’

Na Street Songs

In 1982 en 1983 volgde James het enorme succes van Street Songs op met respectievelijk Throwin’ Down en Cold Blooded. Rond deze tijd lanceerde James zijn protegés Process And The Doo-Rags, meidenband de Mary Jane Girls en de solocarrière van Teena Marie. Hij produceerde een single voor Temptations en nam een duet op met Smokey Robinson. In 1985 produceerde hij een hit voor Eddie Murphy: Party All The Time. Zijn solocarrière werd vervolgd met The Flag uit 1986.

Maar James’ succes was tanende en hij vertok naar Warner Bros., waar hij het album Wonderful uitbracht, dat de zeer expliciete (overigens fantastische) single Loosey’s Rap bevatte. Ondertussen kwam James steeds meer in de problemen door zijn exorbitante drugsgebruik, expliciete nummers en video’s (waardoor veel van zijn clips niet werden vertoond op MTV) en het openlijk bekritiseren van instanties die hem tegenwerkten.

Toen in 1989 het album Kickin’ alleen in het VK werd uitgebracht, gevolgd door het ontslag bij Warner Bros., had James het moeilijk. Totdat in 1990 MC Hammer het nummer U Can’t Touch This uitbracht, dat feitelijk James’ Super Freak was, aangevuld met raps. Er werd dan ook een rechtszaak aangespannen, die makkelijk werd gewonnen. Aanvankelijk was James mordicus tegen sampling, maar toen hij doorkreeg dat het ook veel geld kon opleveren, werd hij al snel aanmerkelijk milder. Veel van de nummers van Street Songs werden gesampled, wat James een regelmatige geldstroom opleverde.

Rick James & Tanya Hijazi – De rechtszaak

Maar toch ging het fout, en goed ook. James had een groot drugsprobleem, de cocaïne was vervangen door crack. Zijn gezondheid leed eronder, maar ook zijn vermogen nog rationeel na te denken. James had altijd al een randje gehad, maar het werd erger en erger. In 1989 ontmoette hij Tanya Hijazi, met wie hij een jaar later een relatie begon (ze was toen net 18). Op 2 augustus 1991 werden ze gearresteerd op beschuldiging van vrijheidsberoving van een 24 jarige vrouw. Ze hadden haar gevangen gehouden voor zes dagen en haar fysiek en seksueel mishandeld. Toen het paar op borgtocht vrij was op 3 november 1991 vielen ze een muziek ondernemer aan, met wie ze min of meer hetzelfde deden voor een periode van 20 uur.

Ze werden beiden veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar in Folsom Prison en een geldboete van ruim $1 miljoen. Na twee jaar werden James en Hijazi vrijgelaten op 21 augustus 1996, waarop het paar trouwde (en in 2002 scheidden).

Rick James – Urban Rapsody, Deeper Still

James ging weer muziek maken en kwam met het album Urban Rapsody in 1997. Het jaar daarna werd James’ heup vervangen en kreeg later in het jaar een kleine beroerte. De drugs begonnen hun tol te eisen. Hierna verdween hij uit het zicht.

In 2004 werkte James mee aan een aantal sketches voor Chappelle’s Show onder de naam Charlie Murphy’s True Hollywood Stories. Dave Chappelle, die James speelde, herhaalde veelvuldig de frase I’m Rick James, bitch!, die nu onlosmakelijk met James zelf lijkt te zijn verbonden. James’ carrière kende een kleine opleving en ging met Teena Marie mee op tournee.

Op 6 augustus 2004 werd het levenloze lichaam van James aangetroffen in zijn huis. Hij was overleden aan long- en hartfalen, veroorzaakt door de waslijst aan gezondheidsklachten: diabetes, de eerdere beroerte, een pacemaker en een eerdere hartaanval. De autopsie toonde aan dat James zijn drugsproblemen nog lang niet onder controle had. In zijn bloed werden sporen van xanax, valium, wellbutrin, celexa, vicodin, marijuana, cocaïne, ecstasy en heroïne aangetroffen. Ook werd geconcludeerd dat deze stoffen hem niet fataal waren geworden. Rick James werd slechts 56 jaar oud.

Glow: The Autobiography Of Rick James

Ten tijde van zijn dood was James bezig met zijn autobiografie, The Confessions Of Rick James: Memoirs Of A Super Freak, en een nieuw album. Het boek werd in 2007 uitgegeven. Volgens David Ritz, de journalist die James had geholpen met zijn boek, was dat niet hoe James het had willen uitbrengen en kwam in 2014 met Glow: The Autobiography Of Rick James. Het album waar James aan werkte ten tijde van zijn dood werd in 2007 uitgebracht onder de titel Deeper Still.

Ter afsluiting

Street Songs was een hoogtepunt in James’ carrière, die hij eigenhandig om zeep hielp met zijn drugsgebruik en schandalige gedrag in de jaren (19)90. Een droevig einde van een muzikant die veel potentie had en meer had kunnen bereiken als hij zijn demonen in bedwang had kunnen houden.

Wat vind jij van Street Songs? Laat het weten!

Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: Rick James en het klassieke Street Songs. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.