Inleiding
Het is 2025. Geweld tegen vrouwen is nog steeds een onvoorstelbaar groot probleem. Het lijkt er zelfs op dat het alleen maar groter wordt. In het huidige politieke, (extreem)rechtse, klimaat staan vrouwenrechten overal onder druk.
De cijfers
Maar liefst 35% (!) van de vrouwen wereldwijd krijgt te maken met fysiek of seksueel geweld; voor alle duidelijkheid, dan hebben we het dus over 750 miljoen vrouwen. Er is nog een groot aantal landen dat geen wetten kent tegen huiselijk geweld en seksueel overschrijdend gedrag. Maar 52 landen hebben wetten geïmplementeerd tegen verkrachting binnen het huwelijk. De meerderheid van de vrouwen die slachtoffer zijn van geweld zoekt geen hulp, slecht 1 op de 10 doet daadwerkelijk aangifte.
Wereldwijd sterven 180 vrouwen per dag, dat is 7 vrouwen per uur, door gender gerelateerd geweld.
Wereldwijd staan de vrouwenrechten onder druk. Turkije bijvoorbeeld, stapte in 2021 uit het Verdrag van Istanbul, bekend onder de naam het Verdrag van de Raad van Europa inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld. Een veelzeggend gebaar in het door femicide (elke dag overlijdt een vrouw door gender gerelateerd geweld) geplaagde land. Helaas staat dit voorbeeld verre van alleen. In de VS worden vrouwenrechten, waaronder het recht op abortus, teruggedraaid. Maar ook in Europa wordt het alleen maar slechter. Het (extreem)rechtse, populistische klimaat zorgt voor een conservatieve verschuiving van angstaanjagende proporties. Naast de walgelijke immigranten discussie, worden, vaak op de achtergrond, wetten doorgevoerd die vrouwen niet helpen.
Nederland
Ik ben inwoner van Nederland. De Nederlandse cijfers zijn een stuk beter, toch? Verre van. De aanleiding voor dit stukje is het grote aantal moorden van de laatste tijd, waarvan vrouwen het slachtoffer zijn. Maar ook de denkwijze van jonge mannen, waarbij vrouwen als bezit worden gezien, vrouwen zich aan allerlei regels moeten houden en controlemaatregelen hoog op de prioriteitenlijst staan, baren zorgen, op zijn zachtst gezegd. De invloed van mannelijke “rolmodellen” en/of influencers op social media is enorm en leiden tot een toename van conservatieve overtuigingen, waaronder de tradwife-beweging. Nog erger, jonge vrouwen passen zich schijnbaar moeiteloos aan en werken soms vrijwillig mee.
In de jaren (19)60 waaide er een frisse wind door (politiek) Nederland. De Dolle Mina’s, Wij Vrouwen Eisen, Baas In Eigen Buik, Man Vrouw Maatschappij: ze vochten voor gelijkheid op de werkvloer, afschaffing van de dubbele seksuele moraal, vrijheid en veiligheid. Het is veelzeggend dat de Dolle Mina’s weer terug zijn, per januari 2025 om precies te zijn. Het is droevig te constateren dat het nodig is. Eurostat publiceerde onlangs de volgende cijfer over Nederland:
- 41% van de vrouwen hebben fysiek en/of seksueel geweld meegemaakt tijdens hun leven. Bij 7% was dit structureel
- 1 op de 3 vrouwen heeft seksueel geweld meegemaakt tijdens haar leven
- Bijna 1 op de 6 vrouwen heeft fysiek en/of seksueel geweld meegemaakt van een (ex-)partner
- 1 op de 3 vrouwen heeft psychologische geweld meegemaakt van een (ex-)partner
- 1 op de 14 vrouwen is verkracht door iemand anders dan de partner, vanaf het 15e levensjaar
- Meer dan 40% van de vrouwen heeft tijdens haar leven te maken gehad met seksueel overschrijdend gedrag op het werk
In Nederland sterft iedere acht dagen een vrouw door gender gerelateerd geweld.
Ronduit schokkende cijfers, die niet passen binnen de maatschappelijke ontwikkelingen waarmee ik ben grootgebracht. Dat vrouwenrechten überhaupt een issue is, is al verdrietig. Het feit dat ze onder druk staan is onverteerbaar.
De gebeurtenissen in Nederland de laatste tijd heeft de discussie doen oplaaien over veiligheid, en met name over het gebrek daaraan voor vrouwen in het uitgaansleven, de kroeg, het park, festivals en openbaar vervoer. Vrouwen reizen vaak samen, houden elkaar de hoogte waar ze naar toe gaan en waar ze vandaan komen. Maar ook gewoon op straat lopen, is voor sommige mannen al genoeg om vrouwen na te roepen, na te fluiten, te sissen of achterna te lopen. Van de jonge vrouwen in Nederland heeft 3 op de 4 vrouwen last gehad van straatintimidatie, bij jonge mannen ligt dat aanzienlijk lager, 1 op de 3.
Ik schrik van dit soort cijfers. Sommige mannen, vanuit elke achtergrond en sociale klasse, en vanuit elke generatie hebben klaarblijkelijk het gevoel dat dit soort gedrag compleet normaal is. Waar is dit allemaal zo verschrikkelijk fout gegaan? Een deel komt voort uit de conservatieve golf die over de wereld raast, het belang van religie neemt toe, en daarmee ook de achterlijkheid van archaïshe overtuigingen over rolverdeling tussen man en vrouw. Extreme denkbeelden helpen uiteraard niet mee, het luisteren naar zogenaamde rolmodellen evenmin, maar daar is niet alles mee verklaard. Het feit dat vrouwen zich niet veilig genoeg voelen om zichzelf te zijn is een probleem waarvoor Nederland zich diep, heel diep moet schamen.
Wat te doen?
Mensenrechten worden geschonden, discriminatie van vrouwen is aan de orde van de dag. Wat ik uit de onderzoeken begrijp is dat de oplossing niet makkelijke is, maar niet onmogelijk. Het begint bij educatie, het afbreken van machtsverhoudingen tussen man en vrouw, het uitbannen van stereotiepe opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid en het versterken van de (economische) positie van vrouwen.
Melden helpt
De website van het College voor de Rechten van de Mens stelt tevens dat melden helpt:
Melden helpt om zelf hulp te krijgen, en ook om te voorkomen dat anderen hetzelfde overkomt. In Nederland bestaan diverse meldpunten voor verschillende vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes. Via onderstaande link vind je deze meldpunten. Ook vind je hier organisaties die zich inzetten tegen dit soort geweld, en organisaties waar je terecht kan voor informatie, advies en lotgenotencontact.
Ga naar: geweldtegenvrouwenmelden.nl.
