The Smashing Pumpkins en het 28 (!) nummers tellende meesterwerk Mellon Collie And The Infinite Sadness

The Smashing Pumpkins 1995 (vlnr: Billy Corgan, D’Arcy Wretzky, Jimmy Chamberlin, James Iha)

Inleiding

Na de uitgave van het weergaloze Siamese Dream in 1993 en een uitgebreide wereldtournee gaf bandleider Billy Corgan nog wat meer gas. Een duizelingwekkende hoeveelheid nummers werd geschreven en opgenomen. De creatieve uitbarsting kreeg zijn weerslag op een van de belangrijkste rockalbums van de jaren (19)90, het dubbelalbum Mellon Collie And The Infinite Sadness.

Op weg naar Mellon Collie

Na de problematische opnamesessie voor Siamese Dream ging The Smashing Pumpkins maar liefst 13 maanden lang op tournee. De band raakte gedrild en speelde steeds beter samen. Na de tour nam bandleider en componist Billy Corgan niet even een adempauze, maar ging direct aan het werk voor het volgende album.

Corgan had een goudader aangeboord. Met Siamese Dream had de band al overwogen een dubbelalbum uit te brengen, maar uiteindelijk besloten dat niet te doen. Vanaf de start van de opnamen voor het nieuwe album stond het besluit al vast, dit keer zou het zeker een dubbelalbum worden. Gezien het aantal nummers dat Corgan schreef had dit makkelijk een 5,6,7 dubbelalbum kunnen worden. De output was ongelooflijk. De ambitie ook, Corgan typeerde Mellon Collie And The Infinite Sadness nog voor de uitgave als “The Wall for Generation X”.

Smashing Pumpkins – Siamese Dream

Problemen

De problemen waar de band mee te dealen had waren niet verdwenen. Drummer Jimmy Chamberlin’s heroïne verslaving had bijna epische proporties aangenomen en de band, met name ex-koppel bassiste D’Arcy Wretzky en gitarist James Iha, had weinig fiducie in een volgend opnameproces, dat voor Siamese Dream desastreus was verlopen.

Ondertussen was de druk die op Corgan werd gelegd enorm. Na de dood van Kurt Cobain werd Corgan geacht de volgende Nevermind te maken en de plaats van Cobain in te nemen als vaandeldrager van de alternatieve rock. Corgan besefte zich dat ook. Hij gaf regelmatig aan dat dit album een “do or die” situatie was: “It either goes up or it goes away”, waarbij ‘it’ staat voor The Smashing Pumpkins.

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness – Opname sessie

Opnamen

De eerste beslissing die werd genomen was de keuze voor een andere producer, Butch Vig werd ingeruild voor Flood en Alan Moulder. In december 1995 zei Corgan: “To be completely honest, I think it was a situation where we’d become so close to Butch that it started to work to our disadvantage… I just felt we had to force the situation, sonically, and take ourselves out of normal Pumpkin recording mode. I didn’t want to repeat past Pumpkin work”.

De nieuwe producers moedigden de band aan elke dag samen te spelen en zich de nieuwe muziek eigen te maken. Veel van de basisopnamen (drums en bas) zijn live-opnamen, vaak gedaan in 1 of 2 takes. De rest van de muziek werd in twee studioruimtes verder ingevuld. D’Arcy en Iha werkten veel samen en speelden hun eigen partijen in. Dit maal gaf Corgan ze de ruimte. In de andere ruimte werden de zangpartijen en Corgan’s solo’s en extra gitaarpartijen opgenomen.

De nieuwe manier van werken werd waarschijnlijk mede bepaald door het enorme aantal nieuwe nummers dat Corgan had geschreven. Dit aantal liep richting de 80(!), waardoor er minder ruimte was voor de verlammende perfectie die de Siamese Dream sessies hadden gekenmerkt.

Tegen het einde van de sessies kwam Corgan met nog een nieuw nummer, 1979. Het kon producer Flood niet bekoren, maar Corgan wist dat het nummer iets speciaals had. Hij werkte er aan, schaafde het bij en verving muzikale passages en presenteerde het nogmaals: 1979 werd onderdeel van het album.

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness

Mellon Collie And The Infinite Sadness

Op 23 oktober 1995 werd het derde album van The Smashing Pumpkins, Mellon Collie And The Infinite Sadness, uitgebracht. Het album debuteerde op nummer 1 van de Billboard 200 en zou wereldsterren maken van de band. Het album zou meer dan 10 miljoen keer verkocht worden in de VS. Maar ook buiten de VS was het album een doorslaand succes.

Tegen de tijd dat de opnamen waren gedaan en de band ongeveer 60 nummers had geschrapt, bleef de band nog steeds achter met 28 (!) nummers. De platenmaatschappij kreeg een hartverzakking, want dit was bijna onverkoopbaar (een dubbelalbum kost relatief veel geld) en de lengte van het album overschreed de 120 minuten grens. De band hield vol en haalde haar gelijk. Een week voor de albumuitgave werd de single Bullet With Butterfly Wings uitgebracht. Het werd een (internationale) hit.

Corgan had het album geschreven voor de jeugd (van 14 tot 24), omdat “that’s the age group that’s really listening”. Tevens ging hij ervan uit dat het album door critici slecht zou worden ontvangen en begrepen: “It will be totally misunderstood by the plus-30-year-old rock critics. I’m not writing it for them … I’m waving goodbye to me in the rearview mirror. Tying a knot around my youth and putting it under the bed”.

Maar, de ontvangst was positief. Zowel recensenten en critici als het publiek omarmde Mellon Collie And The Infinite Sadness vol overgave. Het zou het grootste succes uit The Smashing Pumkins’ carrière blijken te zijn en een van de best verkochte rock albums van de jaren (19)90 worden.

Het feit dat een album als Mellon Collie And The Infinite Sadness zulke verkoopcijfers haalde, veel hitsingles voortbracht is voor een dubbelalbum al opmerkelijk. Tel daarbij op dat het album maar liefst 28 nummers telt en een ongekende muzikale reikwijdte heeft, en de prestatie is ronduit verbazingwekkend.

The Souvenir (Jean-Baptiste Geuze) & St. Catherine of Alexandria (Raphael)

Hoes

Corgan had een aantal ideeën voor het artwork van het album. Hij kwam in contact met collage artiest John Craig, maar wilde toch op zoek naar iemand die Corgan’s Victoriaanse stijl beter zou kunnen invullen. Craig: “Billy had such a big idea in mind; he must have had this whole booklet idea already conceived. He really wanted to do Victorian paintings, so after looking at my portfolio, I think he liked what he saw. But still wanted to find someone who could paint in that style”. Na een eerste oplevering van een andere art-director was Corgan toch niet helemaal tevreden. Iemand kende nog wel een ander persoon: John Craig.

Corgan en Craig spraken af dat Craig met een voorstel zou komen voor een afbeelding in de booklet. Het eerste wat hij leverde was een afbeelding van twee kinderen in een maïsveld. Corgan was om: de booklet was voor Craig. De hoes was nog niet ingevuld, dus Corgan en Craig gingen aan het werk voor een ontwerp. Craig combineerde twee schiderijen voor de vrouw op de hoes: The Souvenir van Jean-Baptiste Greuze en St. Catherine of Alexandria van Raphael.

De hoes en het artwork, inclusief het lettertype, werden voorgedragen voor een Grammy.

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness – Booklet

Recensie

De voorspelbare reacties die een dubbelalbum altijd ten deel vallen, werden ook geuit over Mellon Collie And The Infinite Sadness. Te lang, te veel, te overdadig, verdere uitdunning had 1 subliem album opgeleverd, etc. Ik hou van dubbelalbums. Bands die hun nek uitsteken, experimenteren, meerdere stijlen omarmen; het levert vaak prachtige muzikale ervaringen op. Ik heb dan ook veel geschreven over dubbelalbums. Lees ook de verhalen over Tommy, The Lamb Lies Down On Broadway, Alive!, Here, My Dear, Sandinista!, Sign O’ The Times, Abattoir Blues / The Lyre Of Orpheus en LCD Soundsystem.

Zo ook nu, 28 nummers verdeeld over 2 discs. De muziek varieert van grunge en heavy metal tot (alternatieve) pop en art-rock. Sommige van de rustigere nummers wijzen vooruit naar het zwaar onderschatte Adore album. Ook het instrumentarium van de band is uitgebreider dan ooit, wat zich niet alleen beperkt tot percussie instrumenten.

Over de opbouw van het album is goed nagedacht. Het derde nummer geeft, zeker tekstueel, het echte thema van het album pas bloot. Na de piano instrumentaal en het positief ingestelde Tonight, Tonight komt Jellybelly hard binnen.

Livin’ makes me sick
So sick I wish I’d die
Down in the belly of the beast
I can’t lie

© 1995 Billy Corgan

Het album is rijk aan onvergetelijke en pakkende riffs. In Zero valt de zin “And God is empty just like me” op. Corgan is gelovig en was dat destijds ook al. Corgan in 1996: “This friend of mine asked me, “Do you really mean it when you sing, ‘God is empty just like me’?” And 363 days out of the year the answer is no. But those two days that I feel it, I feel it pretty intensely”.

Een van de meest bekende zinnen uit het hele oeuvre van The Smashing Pumpkins stamt uit Bullet With Butterfly Wings: “Despite all my rage, I am still just a rat in a cage”. Frustratie over uitzichtloosheid? Doem is altijd op de loer? Heeft emotie enig nut?

Na het prachtige rustpunt To Forgive en het wilde Fuck You (An Ode To No One) volgt een aantal nummers die, wat mij betreft, vooruit wijzen naar (het geluid van) Adore, prachtige nummers. De eerst disc wordt afgesloten door het gitarist James Iha geschreven en gezongen Take Me Down.

The Smashing Pumpkins – 1979 video

En, na 14 nummers pracht en praal, zijn we pas op de helft. Disc 2 opent met Where Boys Fear To Tread, een heavy riff met een tekst, waarvan Courtney Love beweert dat deze over haar gaat. Na Bodies volgt Thirty-Three, wat nog steeds een live favoriet is. En dan is het al snel tijd voor het prijsnummer op het album, 1979.

Shakedown 1979
Cool kids never have the time
On a live wire right up off the street
You and I should meet

Junebug skippin’ like a stone
With the headlights pointed at the dawn
We were sure we’d never see an end to it all

And I don’t even care
To shake these zipper blues
And we don’t know
Just where our bones will rest
To dust I guess
Forgotten and absorbed into the earth
Below

© 1995 Billy Corgan

1979 klinkt als geen enkel ander nummer binnen het oeuvre van de band, of van popmuziek in zijn algemeen. Een prachtig nummer, mooie tekst, origineel geluid, bijna funky, een hoogtepunt!

Tales Of A Scroched Earth is hard ^{in het kwadraat} compleet met extreem vervormde schreeuw zang. Thru The Eyes Of Ruby is vintage Smashing Pumpkins, klein en groot, bombastisch en gevoelig, alles wat de muziek van de band zo bijzonder maakt. Na het prachtige Stumbleine volgt weer zo’n glorieus riff nummer X.Y.U.. Pas bij We Only Come Out At Night komt het eerste nummer dat minder is dan de rest. Het album eindigt op een rustigere wijze, waarbij het afsluitende Farewel And Goodnight opvalt, want ieder bandlid zingt mee.

Elke keer als ik het album hoor en luister ben ik weer onder de indruk van de hoge niveau van de muziek. Pas na 23 nummers komt de eerste (kleine) inzinking. Het is indrukwekkend hoeveel goede muziek Corgan op het album heeft verzameld. Ik was destijds wild van het album en ben dat nog steeds. Het enige minpunt is de productie, ik hou niet van de dicht geplamuurde geluidsmuur die Flood op veel van zijn producties toepast. Mijns inziens had de productie van Butch Vig een veel beter klinkend album opgeleverd. De vraag is natuurlijk of de chemie die voor dit album in de studio en tijdens de sessies was ontstaan, er ook was geweest met Vig aan het stuur.

En, is Mellon Collie And The Infinite Sadness echt “The Wall for Generation X” geworden? Nee, gelukkig niet. Waar The Wall aan zijn eigen gewicht en pretenties ten onder gaat, staat Mellon Collie And The Infinite Sadness nog steeds overeind als een van de opwindendste albums aller tijden.

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness – Singles

Singles

Er zijn vijf singles van het album getrokken.

Bullet With Butterfly Wings
(uitgebracht op 16 oktober 1995)
1979
(uitgebracht op 23 januari 1996)
Zero
(uitgebracht op 23 april 1996, in de VS)
Tonight, Tonight
(uitgebracht op 6 mei 1996, in het VK)
Thirty-Three
(uitgebracht op 11 november 1996)

Nummers

Alle nummers geschreven door Billy Corgan, tenzij anders aangegeven.

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness – Dawn To Dusk

Disc 1 (Dawn To Dusk)

Mellon Collie And The Infinite Sadness
Tonight, Tonight
Jellybelly
Zero
Here Is No Why
Bullet With Butterfly Wings
To Forgive
Fuck You (An Ode To No One)
Love
Cupid De Locke
Galapogos
Muzzle
Porcelina Of The Vast Oceans
Take Me Down (James Iha)

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness – Twilight To Starlight

Disc 2 (Twilight To Starlight)

Where Boys Fear To Tread
Bodies
Thirty-Three
In The Arms Of Sleep
1979
Tales Of A Scorched Earth
Thru The Eyes Of Ruby
Stumbleine
X.Y.U.
We Only Come Out At Night
Beautiful
Lily (My One And Only)
By Starlight
Farewell And Goodnight (James Iha, Billy Corgan)

Fuck You (An Ode To No One) werd op de eerste uitgaven weergegeven als An Ode To No One, maar is later hernoemd naar de oorspronkelijke titel.

The Smashing Pumpkins – Live Saturday Night Live 11-11-1995

Muzikanten

Billy Corgan – zang, gitaar, piano, keyboards, autoharp
Jimmy Chamberlin – drums; zang op Farewell And Goodnight
James Iha – gitaar; zang op Take Me Down, Farewell And Goodnight
D’Arcy Wretzky – bas; zang op Beautiful, Farewell And Goodnight

Gastmuzikanten

Chicago Symphony Orchestra – orkest op Tonight, Tonight
Greg Leisz – pedal en lap steel gitaar op Take Me Down

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness – Remaster

Remaster

Speciale aandacht nog voor de remaster van dit album, die op 4 december 2012 werd uitgebracht. De remaster serie voor het vroegere Smashing Pumpkins werk geldt als een sjabloon voor hoe een dergelijk project moet worden aangepakt (wat mij betreft). Alle albums tot en met Adore zijn onderdeel van de serie en elke uitgave is bijzonder, uitgebreid en prachtig verzorgd en kent vele extra’s, zoals onuitgebracht materiaal, rehearsals, live opnamen en DVD’s. Zo ook de uitgave voor Mellon Collie And The Infinite Sadness, die 3 extra discs en een DVD bevat.

Disc 3 (Morning Tea)

Tonight, Tonight (Strings Alone Mix)
Methusela (Sadlands Demo)
X.Y.U. (Take 11)
Zero (Synth Mix)
Feelium (Sadlands Demo)
Autumn Nocturne (Sadlands Demo)
Beautiful (Loop Version)
Ugly (Sadlands Demo)
Ascending Guitars (Sadlands Demo)
By Starlight (Flood Rough)
Medellia Of The Gray Skies (Take 1)
Lover (Arrangement 1 Demo)
Thru The Eyes Of Ruby (Take 7)
In The Arms Of Sleep (Early Live Demo)
Lily (My One And Only) (Sadlands Demo)
1979 (Sadlands Demo)
Glamey Glamey (Sadlands Demo)
Meladori Magpie
Mellon Collie And The Infinite Sadness (Home Piano Version)
Galapagos (Instrumental/Sadlands Demo)
To Forgive (Sadlands Demo)

Disc 4 (High Tea)

Bullet With Butterfly Wings (Sadlands Demo)
Set The Ray To Jerry (Vocal Rough)
Thirty-Three (Sadlands Demo)
Cupid De Locke (BT 2012 Mix)
Porcelina Of The Vast Oceans (Live Studio Rough)
Jellybelly (Instrumental/Pit mix 3)
The Aeroplane Flies High (Turns Left, Looks Right)
Jupiter’s Lament (Barbershop Version)
Bagpipes Drone (Sadlands Demo)
Tonight, Tonight (Band Version Only, No Strings)
Knuckles (Studio Outtake)
Pennies
Here Is No Why (Pumpkinland Demo)
Blast (Fuzz Version)
Towers Of Rabble (Live)
Rotten Apples
Fun Time (Sadlands Demo)
Thru The Eyes Of Ruby (Acoustic Version)
Chinoise (Sadlands Demo)
Speed

Disc 5 (Special Tea)

Mellon Collie And The Infinite Sadness (Nighttime version 1)
Galapagos (Sadlands Demo)
Cherry (BT 2012 Mix)
Love (Flood Rough)
New Waver (Sadlands Demo)
Fuck You (An Ode To No One) (Production Master Rough)
Isolation (BT 2012 Mix)
Transformer (Early Mix)
Dizzle (Sadlands Demo)
Goodnight (Basic Vocal Rough)
Eye (Soundworks Demo)
Blank (Sadlands Demo)
Beautiful (Instrumental-Middle 8)
My Blue Heaven (BT 2012 Mix)
One And Two
Zoom (7 ips)
Pastichio Medley (Reversed Extras)
Marquis In Spades (BT 2012 Mix)
Tales Of A Scorched Earth (Guitar Overdub Mix)
Tonite Reprise (Version 1)
Wishing You Were Real (Home Demo)
Thru The Eyes Of Ruby (Pit mix 3)
Phang (Sadlands Demo)

DVD

De live DVD bevat opnamen uit Brixton Academy, London 1996 & Live at Rockpalast 1996. De nummers: Tonight, Tonight, 1979, Zero, Here Is No Why, Thru The Eyes Of Ruby, Porcelina Of The Vast Oceans, Jellybelly, Silverfuck, Disarm, Bullet With Butterfly Wings, Fuck You (An Ode To No One), Muzzle, Cherub Rock en X.Y.U..

The Smashing Pumpkins – Mellon Collie And The Infinite Sadness – 30th Anniversary

30th Anniversary Release

Op 21 november 2025 zal een speciale 30th Anniversary uitgave van het album worden uitgebracht. Het originele album zal 2 extra discs bevatten met live opnamen, vastgelegd tijdens de Amerikaanse tournee in 1996. De nummers: Geek USA, X.Y.U., Cupid De Locke, Here Is No Why, Bullet With Butterfly Wings, Galapogos, Bodies, Where Boys Fear To Tread, Zero, Muzzle, Porcelina Of The Vast Oceans / Beautiful / Rocket, Siva, An Ode To No One en Thru The Eyes Of Ruby / By Starlight.

The Smashing Pumpkins – The Aeroplane Flies High

Na Mellon Collie And The Infinite Sadness

In 1996, terwijl de band nog aan het toeren was, werd The Aeroplane Flies High uitgebracht, een compilatie van de Mellon Collie And The Infinite Sadness singles, aangevuld met B-kantjes en niet eerder uitgebracht materiaal. In totaal 33 nummers. Oorspronkelijk zou de compilatie in een oplage van 200.000 exemplaren worden uitgebracht, maar de populariteit van de band zorgde voor een enorm tekort. Er werden in allerijl meer exemplaren geperst om aan de vraag te voldoen.

Na de uitgave van Mellon Collie And The Infinite Sadness ging de band op tournee. Helaas werd de band gevolgd door tragedie. In Dublin overleed een fan, keyboard speler Jonathan Melvoin overleed aan een overdosis, drummer Jimmy Chamberlin werd ontslagen vanwege zijn verslaving, Billy Corgan’s huwelijk implodeerde en zijn moeder overleed.

Het werd de opmaat tot het vierde album, Adore. Lees dat verhaal hier.