Bob Marley & The Wailers – Exodus

Bob Marley & The Wailers

Introductie

Langzaam, maar zeker, wordt de muziek luider en luider. Het lome fantastische riddim van The Wailers vult de ruimte…

There’s a natural mystic
Blowing through the air
If you listen carefully now you will hear

© Bob Marley, 1977

Het album Exodus is van start gegaan. Een prachtig album van Bob Marley & The Wailers, dat vandaag 40 jaar oud is. Vaak gezien als het beste album van Bob Marley. Ondanks het feit dat mijn favoriete Bob Marley album Babylon By Bus is (zie Album top 50, nummers 25 tot en met 11, nummer 17), kan ik niet om Exodus heen, want het is van een extreme schoonheid.

The Wailers

In 1974 gingen The Wailers uit elkaar en gingen Bob Marley, Peter Tosh en Bunny Wailer ieder hun eigen weg. Tosh en Wailer startten ieder solocarrières en Marley startte Bob Marley & The Wailers, waar de Wailers ritmesectie gelukkig gehandhaafd bleef. De band werd uitgebreid met keyboards, percussie en de “I Threes” (de achtergrondzangeressen, waaronder Rita Marley, Bob’s vrouw).

Al vrij snel werd Bob Marley & The Wailers populairder, zeker na de uitgave van het iconische album Live! uit 1975 en de single No Woman, No Cry. In 1976 werd dit gevolgd door album Rastaman Vibration, dat een grote hit werd in de Verenigde Staten.

Bob Marley neergeschoten

Moordaanslag

Smile Jamaica

De band van Marley met Jamaica bleef onveranderd groot. In 1976 werden er in Jamaica verkiezingen gehouden, die erg gewelddadig verliepen. Om de politieke afstand te verkleinen, het moreel van de Jamaicanen te vergroten en het gevoel van solidariteit en vrede te promoten was Marley akkoord gegaan met het geven van een gratis concert. De titel van het evenement was Smile Jamaica en zou op 5 december 1976 plaatsvinden. Tijdens repetities voor het concert wordt op 3 december 1976 vindt er een moordaanslag op Marley plaats. De kogel, die gericht was op zijn hart, schampte zijn borst en kwam terecht in zijn bovenarm (de kogel bleef in zijn lichaam zitten tot aan zijn dood, omdat er gevaar was dat hij zijn vingers niet meer zou kunnen gebruiken als deze verwijderd zou worden). Rita Marley werd, ongevaarlijk, geraakt in haar hoofd en manager Don Taylor had meerdere schotwonden en was er slecht aan toe. Het is een wonder dat er verder geen gewonden, laat staan doden, zijn gevallen. De aanval is nooit opgelost en/of opgeëist, dus het motief is onduidelijk.

Ondanks de dreiging, staan zowel Bob als Rita Marley twee dagen later op het podium in Kingston, waarbij hun wonden en verbanden duidelijk zichtbaar zijn. Na het concert verlaat Bob Marley zijn geliefde Jamaica en vertrekt, via Nassau op de Bahamas, naar Londen, Engeland. Hij zou 18 maanden geen voet meer zetten op Jamaicaanse bodem.

Bob Marley – Exodus

Exodus

Exodus is het negende studio album van The Wailers/Bob Marley & The Wailers en wordt uitgegeven op 3 juni 1977 via Island Records.

Op het album worden blues, soul, rock en funk elementen toegevoegd aan de lome laid-back reggae. De teksten bevatten andere onderwerpen dan de voorgaande cryptische verhalen en gaan over aardsere zaken als verandering, religieuze politiek, liefde en sex.

Exodus was een doorslaand succes, zowel artistiek als commercieel. Bob Marley werd met dit album een internationale ster. Van alle Bob Marley albums, zijn van Exodus de meeste nummers opgenomen op het verzamelalbum Legend, het best verkochte reggae album aller tijden.

Opname en ontvangst

Bob Marley – Live juni 1977 Rainbow Londen

Het album is voornamelijk opgenomen in Londen, waarop Marley de teugels een beetje laat vieren, hij reflecteert meer op de huidige situatie. Ondanks dat, is het album wel urgent. Mede doordat Marley meer externe (muzikale) invloeden heeft opgenomen, is het album anders dan zijn voorgangers: rijker.

En toch heeft Exodus alles wat je mag en kunt verwachten van een Bob Marley album: statements, poëtische teksten, troost en prachtige rijke muziek. Prachtige arrangementen en een puntgave productie. Het is een dermate perfect album dat Time Magazine Exodus in 1999 zelfs uitriep tot album van het millennium.

Het album

Zoals gezegd start het album op fenomenale wijze met Natural Mystic. Nummers So Much Things To Say, Guiltiness en The Heathen gaan over onderdrukking en het opstaan tegen onrecht. Het titelnummer is een ongelooflijk funky anthem-achtig nummer over de movement of Jah people. De (politiek) campagne slogan van Jamaica’s premier, “We know where we’re going”, is onderdeel van het nummer. Het nummer gaat over het beloofde land en het vertrek uit Babylon (het systeem dat op slavernij is gebouwd / de globale vrije markten/globalisatie):

Jah come to break down ‘pression, rule equality
Wipe away transgression, set the captives free

Exodus, movement of Jah people
Move!

© Bob Marley, 1977

Kant B van de LP opent met Jamming, een heerlijk uptempo nummer. Waiting In Vain is een prachtig liefdesliedje, met veel sfeer en een heerlijk ritme. Liefdesliedje Turn Your Lights Down Low wordt gevolgd door het optimistische en vrolijke Three Little Birds:

Don’t worry about a thing
‘Cause ev’ry little thing gonna be alright

© Bob Marley, 1977

Bob Marley – One Love People Get ready (single)

Afsluiter One Love / People Get Ready was al in 1965 door The Wailers opgenomen en is opnieuw opgenomen voor Exodus. Omdat het nummer gedeeltelijk een interpretatie is van The Impressions’ People Get Ready, wordt Curtis Mayfield, op de internationale uitgaven, opgevoerd als medeschrijver van het nummer, om eventuele rechten problemen voor te zijn. In Jamaica waren destijds geen wetten voor auteursrechten, dus hoefde Curtis Mayfield eerder niet opgenomen te worden als medeschrijver. Het nummer is op 9 april 1984 voor het eerst op single uitgebracht, ter gelegenheid van de release van verzamelaar Legend. Het nummer werd een van de grootste hits voor Bob Marley. In de videoclip die het nummer vergezelde figureert een piepjonge Naomi Campbell.

Bob Marley – Exodus hoes achterkant

Nummers

Kant A

• Natural Mystic
• So Much Things to Say
• Guiltiness
• The Heathen
• Exodus

Kant B

• Jamming
• Waiting in Vain
• Turn Your Lights Down Low
• Three Little Birds
• One Love/People Get Ready

Bob Marley One Love Peace Concert

Vervolg

Op 22 april 1978 vond op Jamaica het festival One Love Peace Concert plaats. Na 18 maanden was Bob Marley voor het eerst weer terug op Jamaica. Tijdens het afsluitende concert van Bob Marley & The Wailers zorgt Marley ervoor dat de grote politieke rivalen Michael Manley en Edward Seaga elkaars handen vasthouden: een, zeker op Jamaica, onvergetelijk en historisch moment. Hierom kennen de Verenigde Naties Bob Marley, later in 1978, de Third World Peace Medal toe in New York City. 

Bob Marley – Voetballen in Battersea Park Londen 1977

Overlijden

Tijdens zijn verblijf in Engeland kreeg Marley een letsel aan zijn teen, tijdens het spelen van een potje voetbal, een grote liefde van Marley. Naar verluidt was hij een erg goede voetballer. Het kwetsuur was klein, maar het genas niet. Na onderzoek werden er kankercellen ontdekt. Hij weigerde de sterk aanbevolen amputatie van zijn teen op religieuze gronden.

De kanker bleek uiterst agressief en bleef onbehandeld tot het te laat was. Omdat hij traditionele behandeling schuwde week hij uit naar Duitsland voor een holistische behandeling. Het was te weinig, maar vooral te laat. Hij verloor zijn geliefde dreadlocks. Hij wilde vanuit Miami overvliegen naar Jamaica om daar te sterven, maar dat was hem niet gegund. Hij stierf op 11 mei 1981.

Ter afsluiting

Ben je op zoek naar een rijk, gevarieerd en prachtig Bob Marley album, dat prima composities bevat dan is Exodus waar je naar moet gaan luisteren!

Wat vind jij van Exodus? Ook zo goed, of ben je toch meer een liefhebber van het prachtige eerdere werk met The Wailers, zoals Catch A Fire en Burnin’?

Andere 1977 reggae klassiekers

• The Congos – Heart Of The Congos
• Junior Murvin – Police & Thieves
• Culture – Two Sevens Clash
• Peter Tosh – Equal Rights