Bob Marley And The Wailers Live!, het beste live album aller tijden?

Bob Marley And The Wailers - Live! - Album cover print proof (ha.com)

Bob Marley And The Wailers – Live! – Album cover print proof

This, I wanna tell you, is a Trenchtown Experience.
All the way from Trenchtown, Jamaica, Bob Marley And The Wailers.
Come on!

Inleiding

Op 5 december 1975 werd het klassieke Live! van Bob Marley And The Wailers uitgebracht. De wereld maakte (eindelijk) in grote getale kennis met Bob Marley, reggae, Jah Rastafari, ganja, No Woman, No Cry en een van de beste live albums aller tijden!

The Wailers

In 1972 tekenden The Wailers een contract met Island Records, dat in april 1973 leidde tot het debuutalbum op dat label, Catch A Fire. Al in oktober werd dat album opgevolgd door Burnin’. Hierna verlieten zowel Bunny Wailer als Peter Tosh The Wailers (zie ook het verhaal over Peter Tosh’ Equal Rights), wat in oktober 1974 leidde tot het debuutalbum van Bob Marley And The Wailers: Natty Dread. Pas in juni en juli 1975 werd de tour voor het album gedaan.

Bob Marley And The Wailers - Live Kingston 04-10-1975 (facebook.com)

Bob Marley And The Wailers – Live Kingston 04-10-1975

Natty Dread Tour

De tour deed de VS, Canada en Engeland aan:

Datum   Stad   Land   Zaal
05-06-1975   Miami   Verenigde Staten   Diplomat Hotel
08-06-1975   Toronto   Canada   Massey Hall
09-06-1975   Chicago   Verenigde Staten   Quiet Knight Club
10-06-1975   Chicago   Verenigde Staten   Quiet Knight Club
14-06-1975   Detroit   Verenigde Staten   Showcase Theater
16-06-1975   Cleveland   Verenigde Staten   Agora Theater
18-06-1975   New York City   Verenigde Staten   Wollman Skating Rink
20-06-1975   Philadelphia   Verenigde Staten   The Spectrum Theater
21-06-1975   New York City   Verenigde Staten   Manhattan Center
22-06-1975   Hartford   Verenigde Staten   Bushnell Memorial Hall
23-06-1975 *   Boston   Verenigde Staten   Paul’s Mall
24-06-1975 *   Boston   Verenigde Staten   Paul’s Mall
25-06-1975 *   Boston   Verenigde Staten   Paul’s Mall
26-06-1975 *   Boston   Verenigde Staten   Paul’s Mall
27-06-1975 *   Boston   Verenigde Staten   Paul’s Mall
28-06-1975 *   Boston   Verenigde Staten   Paul’s Mall
29-06-1975 *   Boston   Verenigde Staten   Paul’s Mall
04-07-1975   San Francisco   Verenigde Staten   The Boarding House
05-07-1975   San Francisco   Verenigde Staten   The Boarding House
06-07-1975   San Francisco   Verenigde Staten   The Boarding House
07-07-1975   San Francisco   Verenigde Staten   The Boarding House
08-07-1975   Oakland   Verenigde Staten   Paramount Theatre
09-07-1975   Los Angeles   Verenigde Staten   Roxy Theatre
10-07-1975   Los Angeles   Verenigde Staten   Roxy Theatre
11-07-1975   Los Angeles   Verenigde Staten   Roxy Theatre
12-07-1975   Los Angeles   Verenigde Staten   Roxy Theatre
13-07-1975   Los Angeles   Verenigde Staten   Roxy Theatre
17-07-1975   Londen   Engeland   Lyceum Theatre
18-07-1975   Londen   Engeland   Lyceum Theatre
19-07-1975   Birmingham   Engeland   The Odeon
20-07-1975   Manchester   Engeland   The Hard Rock

* 2 shows per dag

Voorafgaand aan de tour gaf de band in maart 1975 een concert met de Jackson Five en na de tour op 4 oktober 1975 samen met Stevie Wonder. Beide concerten vonden plaats in Kingston, Jamaica. Bij het laatste concert verschenen zowel Bunny Wailer als Peter Tosh op het podium (de laatste keer dat originele Wailers samen op het podium stonden).

Bob Marley And The Wailers - Live at the Lyceum London 17th & 18th July 1975 (pinterest.com)

Bob Marley And The Wailers – Live at the Lyceum London 17th & 18th July 1975

17 en 18 juli 1975, Londen, Lyceum Theatre

Na de vijf prestigieuze shows in het Roxy Theatre in Los Angeles had de band 3 dagen vrij. In die tijd werd wat gerust en afgereisd naar Engeland, waar het Lyceum Theatre op het programma stond. Het theater bood plaats aan 2100 mensen. Toen de kaarten in de verkoop gingen waren die binnen een paar uur weg, wat een behoorlijke prestatie is voor een artiest die nog niet erg veel albums had verkocht. Maar er broeide iets, Bob Marley en reggae waren bezig met een onstopbare opkomst. Tijdens de concerten had de politie zijn handen vol aan de duizenden die kwamen opdagen, maar geen kaartje hadden. Opvallend was dat de blank-zwart mix in het publiek 50-50 was. De crossover potentie van Bob Marley was enorm.

Beide concerten werden opgenomen met behulp van de Rolling Stones Mobile Studio, met de bedoeling een live album samen te stellen van de opnamen.

Bovenstaand is het tourprogramma voor de 17 en 18 juli 1975 concerten opgenomen (3 bladzijden ontbreken: reclame en twee pagina’s over het voorprogramma Third World). Klik op de pagina’s om deze te vergroten.

Op 17 juli bestond de setlist uit:

  • Trenchtown Rock
  • Burnin’ And Lootin’
  • The Belly Full (But We Hungry)
  • Rebel Music (3 O’Clock Roadblock)
  • Stir It Up
  • No Woman, No Cry
  • Natty Dread
  • Kinky Reggae
  • I Shot The Sheriff
  • Get Up, Stand Up
Bob Marley And The Wailers - 18 juli 1975 - concertkaartje (apoplife.nl)

Bob Marley And The Wailers – 18 juli 1975 – concertkaartje

Op 18 juli bestond de setlist uit:

  • Trenchtown Rock
  • Slave Driver
  • Burnin’ And Lootin’
  • The Belly Full (But We Hungry)
  • Rebel Music (3 O’Clock Roadblock)
  • No Woman, No Cry
  • Kinky Reggae
  • Natty Dread
  • Stir It Up
  • Lively Up Yourself
  • I Shot The Sheriff
  • Get Up, Stand Up
Bob Marley And The Wailers - Engelse tour advertentie (facebook.com)

Bob Marley And The Wailers – Engelse tour advertentie

Rond deze tijd was Bob Marley nog geen grote bekende, maar met name in Engeland was zijn naam al groot. Voor een deel veroorzaakt door een relatief grote groep van oorsprong Caribische inwoners van het VK en deels doordat Island Records een van oorsprong Engelse platenmaatschappij was die veel aandacht besteedde aan marketing in Engeland.

Het resultaat was dat er veel aandacht werd besteed aan de concerten in de Engelse pers. Van opmerkingen als “There was a curious odour in the foetid air which I could not identify” tot “But if it [superstardom] has anything to do with that over-worked word, charisma, with knowing what you are doing and not being diverted from the main object in view, with a burning conviction and a dazzling talent united to communicate, then Marley is possibly the greatest superstar to visit these shores since the days when Dylan conquered the concert halls of Britain, never looking back” en “The Wailers are not simply the most outstanding band in reggae; but one of the premier bands of the moment”, werd duidelijk dat de Engelse pers het allemaal nog helemaal vatte, maar dat overduidelijk was dat Bob Marley iets bijzonders was en dat dit nog maar het begin zou zijn.

Voor diegenen die de volledige recensies willen lezen, klik hieronder voor de tekstuele weergave uit The Times (18 juli 1975), Melody Maker en NME (beiden 26 juli 1975).

Bob Marley And The Wailers - Live! (bobmarley.com)

Bob Marley And The Wailers – Live!

Live!

Op 5 december 1975 wordt het live album Live! van Bob Marley And The Wailers uitgebracht. Het is een weergave van de beide concerten in Londen, waarvan zes nummers afkomstig zijn van 17 juli en één nummer (Lively Up Yourself, dat niet werd gespeeld op de 17e) van het 18 juli 1975 concert.

De nummers zijn niet bewerkt. Foutjes, zoals de feedback in de microfoon tijdens No Woman, No Cry zijn niet weggepoetst, wat alleen maar bijdraagt aan de algehele beleving. Wel zijn Lively Up Yourself en Get Up, Stand Up ingekort (zoals de ‘fade-out’ tijdens Get Up, Stand Up).

One good thing about music
When it hits you feel no pain

© Bob Marley – Trenchtown Rock

De eerste woorden die Bob Marley zingt op Live! zijn de bovenstaande woorden. Dus “Hit me with music” en zelfs “Brutalize me with music”. Trenchtown Rock zet de toon voor een onweerstaanbaar album dat de tand des tijds niet alleen prima heeft overleefd, maar telkens weer het idee geeft dat dit concert gisteren had kunnen plaatsvinden. De politieke boodschappen zijn nog steeds actueel en inspireren tot op de dag van vandaag.

Bob Marley And The Wailers London 1975 (bobmarley.com)

Bob Marley And The Wailers Londen 1975

This morning I woke up in a curfew
O God, I was a prisoner, too – yeah
Could not recognize the faces standing over me
They were all dressed in uniforms of brutality

© Bob Marley – Burnin’ And Lootin’

Het tweede nummer gaat over mishandeling en onrecht dat de bevolking (van Jamaica) wordt aangedaan door de autoriteiten. De boodschap is echter universeel. Zoals 2020 overduidelijk heeft aangetoond is het helaas nog steeds actueel. Marley is in staat sociaal economische onderwerpen te combineren met ecologisch idealisme en pakkende ritmes en teksten.

Cost of livin’ gets so high
Rich and poor they start to cry
Now the weak must get strong
They say oh, what a tribulation
Them belly full but we hungry
A hungry mob is an angry mob

© Bob Marley – Them Belly Full (But We Hungry)

Destijds was Jamaica verzeild geraakt in een halve burgeroorlog, waar bendes in de armere delen van Kingston de baas waren en een grote aantrekkingkracht hadden op de jeugd die in uitzichtloze omstandigheden leefden. Armoede en honger waren aan de orde van de dag. “A hungry mob is an angry mob” kan dan ook als een waarschuwing aan de Jamaicaanse machthebbers worden gezien. De oplossing is er ook: “We’re gonna dance to Jah music”, vergeet je (dagelijkse) problemen en dans, want dansen is een wijze van meditatie en het vieren van God.

Bob Marley And The Wailers London 1975 (bobmarley.com)

Bob Marley And The Wailers Londen 1975

Lively up yourself and don’t be no drag
Lively up yourself, oh, Reggae is another bag
Lively up yourself and don’t say no
Lively up yourself, ‘cause I said so

© Bob Marley – Lively Up Yourself

Marley heeft ook een oplossing: reggae. Natuurlijk met alles wat daar verder bij komt kijken, zoals de Rastafari levensbeschouwing. Rasta’s geloven dat de Ehtiopische keizer Haile Selassie de reïncarnatie van Christus was, waarmee de voorspelling van Marcus Garvey uit 1914 werd ingevuld. Ethiopië is het beloofde land (Zion). De westerse wereld (Babylon) zal ooit ten onder gaan. Vele rasta’s zijn vegetarisch/veganistisch. Een van de uiterlijke kenmerken is het dragen van dreadlocks. Het roken van marihuana (ganja) wordt gezien als een manier om dichter bij de oorsprong te komen en te helpen bij meditatie. De Bijbel en het geloof in (de Christelijke) God (Jah) zijn onlosmakelijk verbonden aan de Rastafari levensbeschouwing.

Said I remember when we used to sit
In the government yard in Trenchtown, yeah
And then Georgie would make the fire light
A log wood burnin’ through the night
Then we would cook corn meal porridge
Of which I’ll share with you, yeah
My feet is my only carriage
And so I’ve got to push on through
But while I’m gone

Everything’s gonna be alright

So No woman, no cry
No woman, no cry
Oh little, oh little darling, don’t shed no tears

© Bob Marley – No Woman, No Cry

Het prijsnummer van het Live! album en de eerste hit van Bob Marley in het Westen. Het nummer gaat over saamhorigheid, delen, trots en vertrouwen. De frase “no woman, no cry” is gericht aan de vrouw in Bob’s leven (Rita Marley?) met de bedoeling haar positief te laten zijn en zich niet te concentreren op slechte tijden, maar juist op de schoonheid van het leven, zelfs als de omstandigheden zwaar zijn.

Geheel in de geest van het nummer, heeft Marley Vincent Ford als componist benoemd. Ford was een vriend die een soep keuken had, waarmee de armen werden gevoed. Met de opbrengsten van het nummer kon Ford zijn keuken voortzetten.

Freedom came my way one day
And I started out of town, yeah
All of a sudden I saw Sheriff John Brown
Aiming to shoot me down
So I shot, I shot, I shot him down and I say
If I am guilty I will pay

I shot the sheriff
But I say, but I didn’t shoot no deputy

© Bob Marley – I Shot The Sheriff

Het nummer vertelt het verhaal van een man die, uit zelfverdediging, de sheriff doodschiet. Hij is op de vlucht en ziet dat hij ook wordt beschuldigd van het neerschieten van de hulp van de sheriff. Dat is echter onwaar, deze was niet bij de schietpartij aanwezig. Marley: “I want to say ‘I shot the police’ but the government would have made a fuss so I said ‘I shot the sheriff’ instead… but it’s the same idea: justice”.

Het origineel staat op het tweede Wailers album voor Island Records, het Burnin’ album uit 1973. In 1974 al maakte Eric Clapton een cover van het nummer, dat een grote hit werd, zowel in de VS als in Europa. Het hielp Marley aan naamsbekendheid in het Westen.

Bob Marley And The Wailers London 1975 (bobmarley.com)

Bob Marley And The Wailers Londen 1975

Most people think great God will come from the sky
Take away everything, and make everybody feel high
But if you know what life is worth
You would look for yours on earth
And now you see the light
You stand up for your right, yeah

Get Up, Stand Up
Stand up for your right

© Bob Marley – Get Up, Stand Up

Het ultieme protestnummer. De titel zegt eigenlijk alles al. Kom in opstand. In opstand tegen onderdrukking, tegen (georganiseerde) religies of -ismen, die verdeeldheid zaaien. Richt je niet op het leven na de dood, met als gevolg dat je in apathie vervalt, maar kom in optand, nu. Tot op de dag van vandaag geldt Get Up, Stand Up als een lijflied voor de onderdrukten.

Bob Marley And The Wailers - Live! - Reclame (collectors.com)

Bob Marley And The Wailers – Live! – Reclame

Recensie

Wat valt er nog te zeggen over Live!? Het is een van de beste (zo niet het allerbeste) live albums aller tijden. Het betekende de doorbraak van Bob Marley And The Wailers in Europa. Na Engeland volgde het vasteland van Europa al snel. Een jaar later viel ook de VS voor de muziek, het charisma en de boodschap van Bob Marley.

De algehele sfeer op het album, het enthousiasme van het publiek, de sublieme ritmesectie en het fantastische ‘riddim’ zorgde voor opwinding en een nieuwe beleving. Ook muziek niet afkomstig uit de VS en Engeland kon prachtig zijn. Als 10 jarige jongen was dat voor mij een openbaring. De zonnige muziek met de serieuze ondertoon sprak enorm aan.

Ik weet niet precies meer hoe het album in mijn leven kwam, maar het was ver voordat de live single Stir It Up in het voorjaar van 1979 een hit werd in Nederland. Later, inmiddels op de middelbare school, en na het overlijden van Marley, leerde ik het (tweede live) album Babylon By Bus kennen via jeugdvriend Jimmy, die een groot bewonderaar was van Marley. Mijn liefde voor alles wat Marley was begon toen pas echt. Eeuwig dankbaar ben ik dan ook voor de echte initiatie in de muziek van Bob Marley And The Wailers.

Live! was echt live en bleek een eeuwigdurend monument van Bob Marley’s aanzienlijke uitstraling op het podium, die door de groeven heen hoorbaar was. Als Bob Marley in No Woman, No Cry de woorden “Everything’s gonna be alright” zingt, geloof je hem van harte, hij overtuigt de meest sceptische luisteraar. Live! is niet alleen een aanrader, het is een verplicht en essentieel onderdeel van elke muziekverzameling!

Bob Marley And The Wailers - Live! - Ad NME 06-12-1975 (collectors.com)

Bob Marley And The Wailers – Live! – Ad NME 06-12-1975

Pers

Zoals hierboven al vermeld was Bob Marley in Engeland al redelijk groot. De recensie in Sounds sprak boekdelen:

Bob Marley And The Wailers: Live!

By Vivien Goldman

Sounds - Logo (soundsmagazine.co.uk)

In these troubled times of ours there’s very few things you can be sure of.

One thing I’d have been prepared to stake my autographed copy of Burnin’ on is that the Wailers’ live album, probably the most eagerly-awaited album of the year, would be a truly wonderful and genuinely five-star experience with bells on. Well, it doesn’t take a clairvoyant to tell you that I was 100 per cent accurate in my estimation.

Live At The Lyceum swells the ranks of my favourite live albums to three (others: Beach Boys Live and Live At Max’s by the Velvets) as in general live albums tend to be flaccid compared to studio takes. For any Wailers fan, the mere fact of reliving the gigs with better sound than you got there is enough to induce paroxysms of bliss. As a bonus, Steve Smith and Chris (God) Blackwell have done an amazingly good job with the sound quality, enabling Bob’s wailing of ‘How Many Rivers…’ on ‘Burnin’ And Lootin” to hit you right in the solar plexus.

The I Three (Judy Mowatt and Rita Marley, the back-up singers) suddenly gain a stature of their own, their incantatory voices winding round and about in glorious texture contrast to Bob’s soulful notes. The Barrett Brothers are a joy throughout; in fact that’s exactly what this album is, a joy throughout.

If I sound uncriticial that’s because there are few enough albums that have Live At The Lyceum’s freshness, authority and out and out music. It would be wise of you to grab hold of it at once, and listen long and hard. Hit me with music!

Sounds, 29-11-1975

Maar ook in de VS werd Bob Marley opgemerkt. Rolling Stone schreef:

Bob Marley And The Wailers – Live!

By Ed Ward

Rolling Stone - Logo (logodownload.org)

Island is moving back into reggae […] The only question is, who in America knows enough to really appreciate it? Whom does Island expect to buy records like this?

[…]

Still, as little sense as releasing [Burning Spear’s] Marcus Garvey in America seems to make, not releasing Live! makes less. Ostensibly, the reasons are that Live! is not a top-notch Wailers set and that the album would hurt sales of the rest of the group’s catalog. The two lines of thinking are obviously contradictory. While Live! may not be as good as the set I saw at the 30,000-seat National Stadium in Kingston, it’s a tossup whether this record or Natty Dread is better. The audience response is electrifying and both the Wailers and the I Threes vocalists are in top form. All of these songs are available elsewhere but Live! is essential listening for the growing Wailers cult. As one of the best live albums ever, it should at least have been released on the Antilles budget series.

Samenvatting uit Rolling Stone, 09-04-1980 (volgens website, waarschijnlijk begin 1976)

De pers was over het algemeen laaiend enthousiast. Binnen een jaar zou Marley op de voorpagina van het, destijds nog toonaangevende, Rolling Stone magazine worden afgebeeld. Het volgende album Rastaman Vibration betekende de definitieve doorbraak in de VS.

Bob Marley And The Wailers - No Woman, No Cry - Single (45cat.com)

Bob Marley And The Wailers – No Woman, No Cry – Single

Singles

Er werd slechts één single van het album uitgebracht: No Woman, No Cry. Het werd de eerste echte hit voor Bob Marley. Het B-kantje bevatte een live opname van Kinky Reggae, dat later op de cd heruitgave van 2001 aan het originele album werd toegevoegd.

Nummers

Alle nummers geschreven door Bob Marley, tenzij anders aangegeven.

  • Trenchtown Rock
  • Burnin’ And Lootin’
  • Them Belly Full (But We Hungry)
  • Lively Up Yourself
  • No Woman, No Cry
  • I Shot the Sheriff
  • Get Up, Stand Up (Bob Marley, Peter Tosh)

In 1974 had Bob Marley een contractueel dispuut met zijn voormalige uitgave maatschappij. Gecombineerd met de wens zijn naasten te helpen gaf hij credits op door hem geschreven nummers aan anderen, waardoor Them Belly Full (But We Hungry) aan Leon Cogill en Carlton Barrett is toegeschreven en No Woman, No Cry aan Vincent Ford.

Bob Marley & I-Threes (facebook.com)

Bob Marley & I-Threes

Muzikanten

Bob Marley And The Wailers

  • Bob Marley – zang, ritmegitaar
  • Carlton Barrett – drums
  • Aston “Family Man” Barrett – bas
  • Tyrone Downie – keyboards
  • Al Anderson – gitaar
  • Alvin “Seeco” Patterson – percussie

I Threes

  • Rita Marley, Judy Mowatt – achtergrondzang
    (Marcia Griffiths ontbrak vanwege zwangerschap)

Verdere uitgaven

Er zijn nog drie extra nummers van de concerten uitgegeven:

  • Kinky Reggae
    Opname van 17 juli 1975, origineel als B-kantje van de single No Woman, No Cry, later ook op de heruitgaven van Live! (zie hieronder)
  • Rebel Music (3 O’Clock Roadblock)
    Opname van 18 juli 1975, uitgegeven op Babylon By Bus in 1978
  • I Shot The Sheriff
    Opname van 18 juli 1975, uitgegeven op Talkin’ Blues in 1991

Luisterend naar de Live! Deluxe Edition (zie onder) vermoed ik dat de 17 juli 1975 opname van Stir It Up dezelfde versie is die op Babylon By Bus is uitgebracht.

Bob Marley And The Wailers - Live! Deluxe Edition (7digital.com)

Bob Marley And The Wailers – Live! Deluxe Edition

Heruitgaven

In 2001 werden alle (Bob Marley And) The Wailers albums opnieuw uitgebracht, vaak in expanded editions. Live! kwam er destijds bekaaid af met maar één extra nummer: Kinky Reggae, origineel uitgebracht als B-kantje op het de No Woman, No Cry single.

Op 13 oktober 2017 verscheen Live! Deluxe Edition, dat de complete opnamen van de beide Londense concerten van 17 en 18 juli 1975 bevatten. Een prachtig document.

Bob Marley - The Phonograph oktober 1975 - The King Of Reggae (issuu.com)

Bob Marley – The Phonograph oktober 1975 – The King Of Reggae

Na Live!

In 1976 volgde Bob Marley het Live! album op met Rastaman Vibration, dat de doorbraak in de VS betekende (ook al verscheen in oktober 1975 ook al een artikel in het Amerikaanse blad Phonograph onder de titel King Of Reggae, zie boven). Na een moordaanslag vertrok Marley naar Londen en nam het klassieke Exodus op (zie het verhaal over Exodus). Kaya, Babylon By Bus, Survival en Uprising zouden allemaal nog volgen. Bob Marley bleek geen eendagsvlieg, zijn muziek en aantrekkingskracht bleven fenomenaal.

Helaas werd in 1977 een agressief huidmelanoom ontdekt, waar hij op 11 mei 1981 aan overleed. Na zijn dood werd in 1984 het verzamelalbum Legend uitgebracht, dat op de dag van vandaag het best verkochte reggae album aller tijden is. In 1994 werd hij opgenomen in de Rock And Roll Hall Of Fame.

Ter afsluiting

Bob Marley And The Wailers - Live! lettering (pinterest.com)

Er zullen ongetwijfeld nog meer Bob Marley verhalen gaan volgen op dit blog. Voor nu: wat vind jij van Bob Marley en van Live! in het bijzonder?

Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: Bob Marley And The Wailers Live!, het beste live album aller tijden?. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.

4 reacties

Ga naar reactie formulier

    • Frank Boon op 05-12-2020 om 18:05
    • Reageer

    Een van de.

  1. Wikipedia 21-03-2021 (1) (wikipedia.org)

    A Pop Life geldt als bron voor de wikipedia entry

  2. Wikipedia 21-03-2021 (2) (wikipedia.org)

    A Pop Life geldt als bron voor de wikipedia entry

  3. Wikipedia 19-08-2021 (wikipedia.org)

    A Pop Life geldt als bron voor de wikipedia entry

Complimenten/opmerkingen? Graag!