Joni Mitchell maakt diepe indruk met Blue

Joni Mitchell 1970

Inleiding

Ik had Blue al jaren in huis, voordat ik de schoonheid van het album echt inzag. Het verhaal over Blue, een album dat door veel muzikanten als cruciaal wordt bestempeld.

Joni Mitchell

Op 7 november 1943 werd Roberta Joan Anderson geboren in Fort Macleod, Alberta, Canada. Op haar 20e vertelde ze haar vader en moeder dat ze folk zangeres wilde worden in Toronto en vertrok uit huis. Eind 1964 bleek ze zwanger van een dochter, die in februari 1965 werd geboren. Doordat haar vriend was verdwenen en Mitchell alleen niet in staat was een kind op te voeden, gaf ze haar dochter op voor adoptie. Pas in 1997 zou ze haar dochter voor het eerst ontmoeten.

In juni 1965 trouwde ze met Chuck Mitchell, wiens achternaam ze zou blijven gebruiken. Het huwelijk was begin 1967 voorbij. Op een avond speelde Mitchell in een club in Florida, VS, waar David Crosby haar zag en onder de indruk was. Samen gingen ze naar Los Angeles, waar Crosby haar introduceerde. Binnen niet al te lange tijd werd ze gecontracteerd door Reprise, wat in maart 1968 leidde tot het debuutalbum Song To A Seagull. In april 1969 werd Clouds uitgebracht, wat haar in 1970 een Grammy Award for Best Folk Performance opleverde. Het volgende album Ladies Of The Canyon ging muzikaal verder dan de folk die ze dan toe had gemaakt. Het album bevatte haar versie van het door haarzelf geschreven Woodstock, dat door Crosby, Stills, Nash & Young was uitgebracht op hun Déjà Vu album. Ladies Of The Canyon verkocht zo goed dat het Mitchell haar eerste gouden plaat werd.

In 1968 was Joni een relatie begonnen met Graham Nash, die begin 1970 in problemen was gekomen. Ze gaat op vakantie naar Europa, waar ze veel nummers schrijft. Na terugkomst blijkt de relatie met Nash over en ontmoet ze James Taylor waar ze in de zomer van 1970 een relatie mee krijgt. Wederom inspiratie!

Joni Mitchell – Blue

Blue

Blue, het vierde album van Joni Mitchell wordt uitgebracht op 22 juni 1971 en wordt gekenmerkt door de betoverende en voornamelijk akoestisch muziek gecombineerd met opzienbarende openheid en eerlijkheid in de teksten, waarin Mitchell zichzelf ook niet spaart. De teksten gaan over relaties, het afstaan van haar dochter, maar ook over sociale onderwerpen als de Vietnam oorlog.

Het album begint al direct prachtig met All I Want, waarin ze ingaat op een relatie die al niet meer helemaal goed gaat, terwijl “All I really, really want our love to do / Is to bring out the best in me and in you too”. Het volgende nummer My Old Man gaat over het gemis dat Mitchell voelt als haar geliefde er niet is.

Het derde nummer is het ronduit verbluffende Little Green, een nummer opgedragen aan haar dochter die ze in 1965 afstond. Ze gaat onder ander in op de rol van de vader: “He went to California / Hearing that everything’s warmer there / So you write him a letter and say ‘Her eyes are blue’ / He sends you a poem and she’s lost to you / Little green, he’s a non-conformer”. De ontroering is voelbaar in elke frase en gitaaraanslag. Eén van de mooiste nummers die ik ken.

Carey is het eerste wat rijker georkestreerde nummer van het album, dat ook op single werd uitgebracht. Blue geeft tekstueel invulling aan ‘feeling blue’, en is bijna het tegenovergestelde van het voorgaande nummer. Een mooi ingetogen liedje.

California verhaalt over haar tijd in Europa en de toestand in de wereld. “Sitting in a park in Paris, France / Reading the news and it sure looks bad / They won’t give peace a chance / That was just a dream some of us had”. De droom van de jaren (19)60 en de hippie beweging valt in duigen.

In This Flight Tonight is Mitchell op weg, weg van haar geliefde. Ze wil niet: “Turn this crazy bird around / I shouldn’t have got on this flight tonight”.

Met River zijn we aangekomen op het tweede verbluffende liedje op Blue. De melodie van het nummer start met een Jingle Bells schema en gaat over de Kersttijd, samenzijn en beseffen dat je ergens anders wilt zijn: “I wish I had a river I could skate away on”. Mitchell gaat in op haar rol in het foutlopen van een relatie: “I’m so hard to handle / I’m selfish and I’m sad / Now I’ve gone and lost the best baby / That I ever had”. Een tot tranen roerend nummer.

Wellicht het bekendste liedje van Blue is A Case Of You, een mooi liefdesliedje, waarin Mitchell valt voor iemand die niet per definitie goed is voor haar. Ze gebruikt het beeld van wijn om haar vervoering te schetsen: “Oh, you are in my blood like holy wine / You taste so bitter and so sweet / Oh, I could drink a case of you, darling / And I would still be on my feet / Oh, I would still be on my feet”. Prachtig, alweer.

Het afsluitende The Last Time I Saw Richard is een prachtig verhaal over liefde, romantiek, het verschralen daarvan, de sleur, eenzaamheid en melancholie en het gemis van tijden die voorbij zijn gegaan, zelfs als die niet altijd leuk waren.

Het album Blue was een groot succes en verkocht erg goed en werd zelfs platina gecertificeerd. Het album zorgde ervoor dat Mitchell bij een nog breder publiek bekend werd. De critici waren stuk voor stuk weg van het album en bombardeerden het bijna direct tot meesterwerk. Deze status heeft het album nooit meer losgelaten.

Joni Mitchell bespeelt een dulcimer

Recensie

Ook al hebben dit soort albums vaak niet mijn voorkeur, Blue is echt wel zeldzaam prachtig. Het bevat sowieso drie nummers die tot mijn favorieten aller tijden behoren. Te bedenken dat de overige nummers niet veel onderdoen voor die drie, betekent dat Blue een album met een enorme impact is. Op mij zeker. De muziek is prachtig, de zang intiem en de teksten eerlijk, oprecht, schurend , maar altijd diep menselijk en invoelend.

Kortom, Blue is een onmisbaar album voor elke serieuze muziekliefhebber!

Nummers

Alle nummers geschreven door Joni Mitchell.

• All I Want
• My Old Man
• Little Green
• Carey
• Blue
• California
• This Flight Tonight
• River
• A Case Of You
• The Last Time I Saw Richard

Muzikanten

• Joni Mitchell – dulcimer, gitaar, piano, zang
• James Taylor – gitaar op All I Want, California en A Case Of You
• Russ Kunkel – drums op Carey, California en A Case Of You
• Stephen Stills – bas, gitaar op Carey
• Sneaky Pete Kleinow – pedal steel op California en This Flight Tonight

Joni Mitchell – Reprise poster 1971

Na Blue

Na het succes van Blue ging Mitchell op tournee, waar ze nieuwe nummers debuteerde, die in 1972 op haar For The Roses album zouden worden uitgebracht. Begin 1974 bracht ze Court And Spark uit, waarop ze experimenteerde met jazz en fusion. Mitchell werd populair, het album verkocht prima, en de singles van het album werden hits. De tour in het kader van Court And Spark werd opgenomen en eind 1974 uitgebracht op het live album Miles Of Aisles.

Eind 1975 verscheen The Hissing Of Summer Lawns. In 1976 bracht Mitchell Hejira uit, waarop het experiment centraal stond. Opmerkelijk genoeg werd het album al na drie weken goud gecertificeerd. In december 1977 bracht Mitchell een dubbel album uit, onder de naam Don Juan’s Reckless Daughter, een album dat nog dieper de jazz en fusion indook, maar ook dit album werd goud genomineerd, al na drie maanden.

Jazz gigant Charles Mingus nam contact op met Mitchell en wilde samenwerken. Helaas overleed Mingus in 1979, voordat het project gereed was. Mitchell maakte de nummers alleen af en bracht dat in juni 1979 uit onder de naam Mingus. Het viel slecht bij fans en pers. De opvolgende tournee werd gefilmd en in 1980 uitgebracht als Shadows And Light, een film en dubbel album.

In 1982 bracht Mitchell Wild Things Run Fast uit, waarop Mitchell de jazz grotendeels vaarwel zei. In 1985 verscheen Dog Eat Dog, dat niet echt succesvol was. In 1988 bracht ze Chalk Mark In A Rain Storm uit, een album met synthesizers en drum computers en veel gasten.

In 1991 werd Night Ride Home uitgebracht, in 1994 gevolgd door Turbulent Indigo, wat haar weer in de aandacht bracht en haar zelfs twee Grammy Awards opleverde. Na de uitgave van Taming The Tiger in 1998 bracht ze in 2000 Both Sides Now, gevuld met covers en opnieuw opgenomen eigen nummers. Na Travelogue leek het of Mitchell er mee zou stoppen. Er verschenen nog wat compilaties, maar nieuwe werk bleef uit.

In 2007 werd toch een nieuw album uitgebracht, haar eerste sinds Taming The Tiger dat nieuwe nummers bevatte: Shine. Hierna werd het stil rondom Mitchell. In 2015 kreeg ze een hersenbloeding en de berichten waren slecht, maar ze kwam er bovenop. Ze houdt zich nu bezig met archief projecten. Dat levert een constante stroom aan albums, films en boeken op.

Prince op bezoek bij Joni Mitchell 2012

Invloed

Joni Mitchell is van enorm belang geweest, alleen al vanwege het feit dat ze door honderden artiesten als invloed wordt genoemd. Ik kwam in aanraking met Joni Mitchell’s muziek door Prince, die keer op keer vertelde dat Joni Mitchell hem leerde over “color and sound”. Hij noemde haar vaak op zijn hoezen, in nummers en bracht in 2002 een cover uit van Mitchell’s A Case Of You op zijn One Nite Alone album. Ze hebben elkaar regelmatig ontmoet en hadden wederzijds bewondering voor elkaar.

In oktober 1996 werd Mitchell geïnterviewd door Morrissey en antwoordde als volgt op de vraag of ze wel eens muziek hoort die een “direct lift” zijn van haar eigen muziek:

People tell me all the time that that is, but I don’t really – I don’t really hear it. I mean, I’ll hear a thing here and there – even Prince, you know, like who’s an interesting hybrid who’s taken some things from me, or so he claims, but his influences are me and Sly. Now you take me and Sly and hybrid that, you’re going to get something unique because he played back, I think it was “Paisley Park,” I went to a playback here. And there was a harmonic passage in one of the songs that really interested me, and I said to him, “Oh, you know, where’s that coming from?” Because it sounded fresh to me, you know, and he said, “You,” you know, and I couldn’t hear it. But time went by and I heard something and it was – the reason I couldn’t hear it was because it was something that Larry Carlton played against my architecture which I’m very familiar with and I’m familiar with what I added also, but – yeah, he’d taken something between those two things. You know what I’m saying?

Maar Prince was niet enige die zich door haar liet inspireren, de lijst is groot, heel groot. Een selectie: Taylor Swift, Björk, David Gilmour, Steve Hogarth, Fish, Madonna, Judy Collins, Hole, Counting Crows, Janet Jackson, Kanye West, Annie Lennox, George Michael, James Taylor, Sarah McLachlan, Cat Power, Eva Cassidy, Tori Amos, Diana Krall, k.d. lang, Emmylou Harris, Sufjan Stevens, Robert Plant en Alanis Morissette.

Behalve de muzikaliteit en kwaliteit van haar nummers zijn velen fan vanwege haar eigen wijze van spelen, harmonieën, stemmen van haar instrumenten, afwijkende akkoord overgangen, eigenzinnigheid, durf en open geest om veel te proberen en niet bang te zijn.

Ter afsluiting

Wat vind jij van Joni Mitchell en van Blue in het bijzonder? Laat het weten!

Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: Joni Mitchell maakt diepe indruk met Blue. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.