Prodigy 1997
Inleiding
In 1997 wachtte de wereld vol ongeduld op wat de Nevermind van de dance zou moeten worden. Was Prodigy’s The Fat Of The Land inderdaad het gehoopte wereldwonder?
The Prodigy
In zijn jonge jaren had Liam Howlett, keyboard speler en componist, piano lessen genomen en hij viel op doordat hij zware en moeilijke pianostukken snel onder de knie had. Hij wilde verder in de muziek. In 1989 ontmoette hij danser Keith Flint tijdens een rave (dance feest), waar Howlett DJ was. Op verzoek maakte Howlett een mix-tape van eigen nummers voor Flint. De cassette bevatte de naam Prodigy, vernoemd naar de analoge Moog Prodigy synthesizer, vanaf dat moment de naam waaronder Howlett wilde werken. De tape beviel goed, en samen met keyboard speler Leeroy Thornhill werd The Prodigy opgericht in 1990. Al snel voegden MC Maxim en de vrouwelijke danser en zangeres Sharky zich bij de groep (Sharky vertrok in 1991).
De band trad op en kreeg al snel een contract bij het XL Recordings label. In 1991 verschenen What Evil Lurks (een EP), Charly (single) en Everybody In The Place (single). De beide singles deden het erg goed in het VK. Op 28 september 1992 werd het debuutalbum Experience uitgebracht.
The Prodigy – Experience & Music For The Jilted Generation
Het succes was overweldigend, Experience kreeg zelfs een platina onderscheiding (in het VK). Niet slecht voor een debuut. Maar, de band wilde verder en wilde niet meer met de “kiddie rave” in verband worden gebracht. Howlett begon andere, hardere muziek te maken, wat in 1993 resulteerde in de single One Love, een voorbode voor wat 1994 zou brengen.
Op 4 juli 1994 werd het tweede album Music For The Jilted Generation uitgebracht, dat direct op de eerste plaats van de Engelse albumlijst binnenkwam. Destijds was ik nog niet echt into dance (op The Chemical Brothers na), maar toen ik eind 1994 bij mijn vriend Bram kwam, liet hij mij het album horen. Ik was helemaal om: wat een plaat! Een bepalend moment voor dance in mijn leven, dat ik vanaf toen regelmatig begon te kopen en waarderen. Maar, Music For The Jilted Generation is tot op de dag vandaag een ijkpunt. Een belachelijk goed album!
The Prodigy werd vanaf nu ook gevolgd, de uitgave van de singles Firestarter en, met name, Breathe ontving ik met open armen. Opwindend en funky: dance met hip-hop en punk invloeden? De singles kregen aandacht over de hele wereld, ook in de VS, de markt die Prodigy wilde veroveren. De muziekwereld keek reikhalzend uit naar nieuw werk van Prodigy.
N.B.:
De singles toonden de naam van de groep als Prodigy (zonder The) én met het logo dat de band altijd zou blijven gebruiken, de mier.
Prodigy – The Fat Of The Land
The Fat Of The Land
Toen het album verscheen op 30 juni 1997, werd het direct het snelst verkopende album ooit in het VK. Ook verkocht het ruim 200.000 exemplaren in de eerste week in de VS. Sterker nog: het album kwam in beide landen binnen op de eerste positie van de albumlijsten. Dit zou een enorme hit gaan worden. Met ruim 10 miljoen verkopen is het dan ook het grootste verkoopsucces van Prodigy en geldt het als een van de best verkochte dance albums aller tijden.
Het album bestaat uit 10 nummers, waarvan er al twee ruime tijd bekend waren (de singles Firestarter en Breathe), maar ook Funky Shit was bij de fans al bekend, omdat de band het al in 1994 live speelde. Daarnaast eindigt het album met een cover van een L7 nummer, Fuel My Fire. Feitelijk ‘slechts’ 6 nieuwe nummers dus.
Wat opvalt zijn de vocalen, Keith Flint is voor het eerste te horen op een album, die een soort Johnny Rotten achtige wijze van zang heeft. Op sommige momenten is The Fat Of The Land ook een prefecte kruising tussen dance en (punk)rock. Het geluid van het album valt ook op, alles klinkt groots. De invloed heeft zich niet alleen beperkt tot rock, maar het album heeft ook een duidelijke hip-hop feel.
De albumtitel komt uit een Bijbel passage (Genesis 45:18), waarin ’the fat of the land’ wordt gebruikt als een metafoor voor leven in overvloed.
Prodigy – The Fat Of The Land – Afgewezen hoes
Hoes
Alex Jenkins, art director bij XL Recordings, was initieel de vraag gesteld om de hoes te ontwerpen en fotograferen als een döner kebab, waar de naam van het album in gebrand was. Op het allerlaatste moment wees Howlett de hoes af.
Lichte paniek, want er was weinig tijd. Jenkins stuitte bij toeval op een foto van een Gecarcinus Lateralis, een krab, geschoten door de Duitse fotograaf Konrad Wothe. De linker klauw van de krab werd vergroot, waardoor het lijkt alsof de krab een ‘up the establishment’ teken geeft.
In het boekje bij het album is een schilderij van kunstenaar JAKe opgenomen, een portret van de vier bandleden.
Controverse
Een album wordt natuurlijk pas echt succesvol als er controverses rond de uitvoerenden of het album zelf zijn. Daaraan geen gebrek.
Prodigy – Firestarter – Video
Firestarter video
De zwart-wit video voor Firestarter werd opgenomen in een verlaten metro tunnel in het Londense Aldwych. Toen de clip van Firestarter voor het eerste werd getoond in het Engelse popprogramma Top Of The Pops, werd de BBC overspoeld door klachten, leidde het tot vragen in het House Of Commons en mediacampagnes als “Ban This Sick Fire Record”. Top Of The Pops vroeg de band om een andere video, maar dat werd geweigerd.
De video werd net name ongeschikt geacht voor kinderen, vanwege Keith Flint’s ‘gestoorde’ gedrag in de clip. Flint: “I wasn’t trying to say, ‘look at me, I’m Satan!’ But certainly I’m not nice, We’re everybody’s dark side”.
Hermann Göring
In het boekje bij het album stond de volgende tekst verspreid over de pagina’s.
Steel?
We have no butter,
but I ask you
Would you rather have butter or guns?
Shall we import lard or steel?
Let me tell you
Preparedness makes us powerful.
Butter merely makes us fat.
Lard?
Het wordt niet in het boekje vermeld, maar de tekst is afkomstig van een speech van Nazi topman Hermann Göring uit 1936. Het betrof de introductie van zijn 5 jaar economische plan, waardoor Nazi Duitsland uitgroeide tot een grote militaire macht.
Een fout of een (extra) bedoelde provocatie? Liam Howlett had naderhand het volgende te zeggen:
Do you know where that came from? This is actually like a Nazi quote. It’s like Hermann Goering, Hitler’s right hand man. This is the quote he made during the war. Now a lot of people have picked up on this in England. You can imagine what the press have been like, “Oh the Prodigy are Nazis…” All this crap, you know. To simply answer that question: yes, the quote is a Nazi quote and no, we’re not Nazis. Obviously we’ve got two black guys in the band. So to even suggest that is totally brainless anyway. To be honest, that quote is like me using a sample. I look upon that quote as like a sample. I take it out of its original context, put it in my own context and it means something completely different. I look at that quote and that’s like a b-boy quote. That’s like someone out of a hip-hop scene could have said that. And that’s the reason I used it ‘cause it’s a totally different context. It’s like a completely different thing. And it just works well. It has power and it has the right message for what we want. It has nothing to do with what it’s originally about.
Op zijn zachtst gezegd, blijft het toch een onsmakelijke actie.
Prodigy – Smack My Bitch Up – Video
Smack My Bitch Up
Het nummer Smack My Bitch Up viel al snel heel slecht, en helemaal toen het op single werd uitgebracht. De tekst van het nummer bestaat uit twee regels: “Change my pitch up / Smack my bitch up”. Voor vrouwenorganisaties een “dangerous and offensive message advocating violence against women”. De band schreef de tekst overigens niet zelf, maar sample-de het van de Ultramagnetic MC’s Give The Drummer Some. Hoe dan ook, de term “smack my bitch up” klinkt agressief en de verdediging van Prodigy was weinig overtuigend (“Only brainless people get some stupid message out of it”).
Op 29 augustus 1998 speelden zowel Prodigy als Beastie Boys op het Engelse Reading Festival. De dag ervoor hadden de Beastie Boys Prodigy verzocht het nummer niet te spelen, omdat het beledigend zou kunnen zijn voor slachtoffers van huiselijk geweld. Prodigy ging niet op het verzoek in. Voordat het nummer werd gespeeld zei Maxim: “They didn’t want us to play this fucking tune. But the way things go, I do what the fuck I want”.
Tot slot maakte de band een uiterst controversiële video voor het nummer, dat alleen in de nachturen werd uitgezonden. Het volgt een avondje uit van een heroïne spuitend figuur, die agressief is, vrouwen lastig valt, kotst en eindigt met sex. Het laatste beeld laat de hoofdpersoon in de spiegel zien: een vrouw.
Nummers in de VS
In de VS werd het album uitgebracht op Madonna’s Maverick label. Op verzoek van warenhuisketen Wal-Mart werden de titels van de nummers Smack My Bitch Up en Funky Shit op de hoes gecensureerd, waarbij de woorden Bitch en Shit werden vervangen door de mier uit het Prodigy logo. Uiteraard was Prodigy hier niet blij mee…
Prodigy – The Fat Of The Land – Booklet schilderij
Waardering?
The Fat Of The Land was een van de grootste albums van 1997 en is een mijlpaal in de geschiedenis van de dance, alleen al omdat dit album een sleutelrol heeft gespeeld in de acceptatie van dance in de popmuziek. Maar, eerlijk is eerlijk, ik vond het tegenvallen, zeker in vergelijking met het superieure Music For The Jilted Generation, wat Howlett zelf geen goed album schijnt te vinden. Voor dit artikel heb ik het album weer herbeluisterd en het was een hit and miss gevoel. Smack My Bitch Up, Breathe, Firestarter en Climatize zijn perfecte nummers, Diesel Power, met gast rap van Ultramagnetic MC’s Kool Keith is mijn persoonlijke hoogtepunt.
Maar een score van 5 uit 10 is toch wat mager. De rest is niet slecht, maar varieert van matig tot voldoende. Zowel Funky Shit als Serial Thrilla zijn in opzet prima, maar na 2 minuten is al het avontuur er al uit. Mindfields en Narayan zijn gelukkig beter dan de twee voorgaande nummers, maar halen het hoge niveau van de eerder genoemde hoogtepunten niet. Fuel My Fire voegt niets toe, ook niet aan het origineel. Toch opvallend voor een album dat zo succesvol is, dat maar de helft echt het niveau heeft wat ik ervan zou verwachten. The Fat Of The Land zou de Nevermind van de dance moeten worden. Die status heeft het bij lange na niet gehaald.
Prodigy – The Fat Of The Land – De Singles
Singles
Er werden drie singles van het album uitgebracht.
- Firestarter
(uitgebracht op 18 maart 1996) - Breathe
(uitgebracht op 11 november 1996) - Smack My Bitch Up
(uitgebracht op 17 november 1997)
Nummers
- Smack My Bitch Up (featuring Shahin Badar)
- Breathe
- Diesel Power (featuring Kool Keith)
- Funky Shit
- Serial Thrilla
- Mindfields
- Narayan (featuring Crispian Mills)
- Firestarter
- Climbatize
- Fuel My Fire (featuring Saffron)
Schrijvers:
1: Liam Howlett, Cedric Miller, Trevor Randolph, Maurice Smith, Keith Thornton / 2: Liam Howlett, Keith Flint, Keith Palmer / 3: Liam Howlett, Keith Thornton / 4: Liam Howlett, Michael Diamond, Adam Horovitz, Adam Yauch / 5: Liam Howlett, Keith Flint, Leonard Arran, Deborah Dyer / 6: Liam Howlett, Keith Palmer / 7: Liam Howlett, Crispian Mills / 8: Liam Howlett, Keith Flint, Kim Deal, Anne Dudley, Trevor Horn, Gary Langan, Jonathan Jeczalik, Paul Morley / 9: Liam Howlett, Timothy Taylor / 10: Donita Sparks, Peter Jones, Ross Knight, Bill Walsh (L7 cover)
Prodigy 1997
Muzikanten
The Prodigy:
- Liam Howlett – keyboards, synthesizers, sampling, programming
- Keith Flint – zang op Breathe, Serial Thrilla, Firestarter, Fuel My Fire en dans
- Maxim Reality – zang op Breathe, Mindfields en dans
- Leeroy Thornhill – dans
Gasten:
- Matt Cameron – drums
- Jim Davies – gitaar op Breathe, Firestarter
- Shahin Badar – zang op Smack My Bitch Up
- Kool Keith – rap op Diesel Power
- Crispian Mills – zang op Narayan
- Saffron – zang op Fuel My Fire
- Gizz Butt – gitaar op Fuel My Fire
Prodigy – Website 1999
Na The Fat Of The Land
Na de uitgave van The Fat Of The Land wilde iedereen samenwerken met Howlett, die inmiddels werd gezien als het nieuwe wonderkind van de pop. Een van die velen was Madonna. Howlett wees iedereen af. Na een ruime periode van touren (ik zag de band op 22 mei 1998), kwam Prodigy in 1999 met een DJ mix album van de hand van Howlett, The Dirtchamber Sessions Volume One. Thornhill verliet de groep in datzelfde jaar en de band’s website ging op zwart, alleen het logo en de woorden “We will be back…” waren nog zichtbaar. Was Prodigy alweer voorbij?
In 2002 werd de zeer slecht ontvangen single Baby’s Got A Temper uitgebracht. Op 23 augustus 2004 werd het vierde Prodigy album Always Outnumbered, Never Outgunned uitgebracht, wat behoorlijk succesvol was in Engeland. In 2005 werd de compilatie Their Law: The Singles 1990–2005 uitgebracht, gevolgd door heruitgaven van Experience en Music For The Jilted Generation in 2008. Op 21 februari 2009 werd het vijfde studio album, Invaders Must Die, uitgebracht, dat het in heel Europa goed deed. Op 11 mei 2011 werd dat gevolgd door het eerste Prodigy live album World’s On Fire. Na een heruitgave van The Fat Of The Land werd op 30 maart 2015 het album The Day Is My Enemy uitgebracht. Ruim 3 jaar later, op 3 november 2018, werd het No Tourists, het zevende Prodigy studio album, uitgebracht.
Op 4 maart 2019 werd Keith Flint dood aangetroffen in zijn huis in Essex. In augustus 2020 zei Howlett dat Prodigy door zou gaan. Op 7 maart 2022 kondigde Prodigy de terugkeer aan op het podium, een 10 dagen durende tour in het teken van het 25 jarige jubileum voor de uitgave van The Fat Of The Land.
Prodigy – Logo 1996
Ter afsluiting
The Fat Of The Land mag dan Prodigy’s meest succesvolle album zijn, Music For The Jilted Generation is en blijft hun beste. Wat is jouw mening over Prodigy en The Fat Of The Land in het bijzonder?
Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: Prodigy veroverde de wereld in 1997: The Fat Of The Land. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.
