
J Dilla op zoek naar vinyl
Inleiding
Op zijn 32e verjaardag werd J Dilla’s tweede soloalbum uitgebracht. Drie dagen later overleed hij aan een zeldzame bloedziekte. Het verhaal van J Dilla en Donuts.
J Dilla
James Dewitt Yancey werd geboren op 7 februari 1974 in Detroit. Zijn moeder was een vroegere opera zangeres en zijn vader was een bassist. De jonge James was wild van muziek, maar ontwikkelde een diepe liefde voor hip-hop. Hij begon beats te maken met behulp van zijn groeiende platencollectie en sloot zich vaak langdurig op om beter en beter te worden.
In 1992 kreeg James de beschikking over een Akai MPC (een sampler en sequencer) en was al snel helemaal vertrouwd met het apparaat. In 1995 werd Jay Dee (zoals James zich nu noemde) met MC Phat Kat onder de naam 1st Down ondergebracht bij Playday Records. Helaas bleef het bij één single. In 1996 formeerde Jay Dee Slum Village, dat in 1997 hun briljante Fantastic, Vol. 1 uitbracht. Een uiterst invloedrijk album binnen de hip-hop.

Slum Village – Fantastic, Vol. 1 & 2
Hij werd onderdeel van het productie collectief The Ummah, waar naast Jay Dee ook Q-Tip, Ali Shaheed Muhammad (van A Tribe Called Quest) en wat later Raphael Saadiq (van Tony! Toni! Toné!) deel van uitmaakten, die producties deed voor onder andere Janet Jackson, The Pharcyde, De La Soul en Busta Rhymes. Ook onder zijn eigen naam Jay Dee produceerde en mixte hij voor onder andere Janet Jackson, Brand New Heavies, Crustation en Poe.
In 2000 werd het tweede album van Slum Village, Fantastic, Vol. 2, uitgebracht. Ditmaal kwam het album uit via een grote platenmaatschappij en Jay Dee’s ster was rijzende. Helemaal toen hij een van de oprichters was van The Soulquarians, het productie collectie, D’Angelo en anderen.
In 2001 werd de eerste single onder de naam Jay Dee uitgebracht, Fuck The Police, over zijn ervaringen met willekeur en mishandeling van de politie in zijn woonplaats Detroit. Vlak daarna besloot Jay Dee zich J Dilla te gaan noemen. In 2002 werkte hij samen met MC Madlib in de groep Jaylib.
In hetzelfde jaar werd bij hem het zeldzame Trombotische Trombocytopenische Purpura gediagnosticeerd, een dodelijke bloedstollingziekte, later gevolgd door lupus. Ondanks zijn ziekte bleef hij produceren, beats maken en zelfs touren (in november 2005 trad hij op in een rolstoel). Op 10 februari 2006 overleed J Dilla aan een hartstilstand. Hij werd slechts 32 jaar oud.

J Dilla – Donuts
Donuts
Donuts is het tweede studio album onder de naam J Dilla en werd uitgebracht op 7 februari 2006 op Stones Throw Records, de dag van zijn 32e verjaardag.
In de zomer van 2005 bracht J Dilla veel tijd door in het ziekenhuis. De opnamen voor 29 (van de 31) Donuts vonden daar plaats. J Dilla gebruikte een Boss SP-303 sampler en een kleine platenspeler. Ondanks de ziekte die steeds heftiger werd, werkte J Dilla als een bezetene door. Soms was de pijn en zwelling zo erg dat zijn moeder zijn handen en vingers moest masseren, zodat J Dilla kon werken. Het resultaat was 31 grotendeels instrumentale hip-hop tracks, gemiddeld 1 tot 1,5 minuut in lengte. De sfeer in de nummers is zo gevarieerd dat in een persverklaring het album werd vergeleken met het zoeken naar een radio station.
In oktober 2005 was het album gereed, maar EMI twijfelde of het album wel 10.000 exemplaren zou verkopen, maar ging uiteindelijk akkoord met een release in februari 2006.

J Dilla aan het werk
Recensie
Wat maakt Donuts nou zo bijzonder? Sterker nog, wat is er zo bijzonder aan J Dilla? Het antwoord is simpel en lastig: ‘zijn producties’. Zijn samples en bewerkingen zijn zo uniek dat het niets meer te maken heeft met de originelen. Zijn manier van beats maken was uniek en grensverleggend. D’Angelo, toch één van de grootste vernieuwers van de 21e eeuw, maakt veel gebruik van (het idee van) de vervreemdende J Dilla ritmes, die én buiten de maat lijken te zijn én altijd precies kloppen. Op Donuts komt het allemaal perfect naar voren: instrumentale hip-hop juweeltjes die eeuwigheidswaarde hebben.
Ondanks de digitale instrumenten die hij gebruikte klonken zijn producties menselijk en warm. Het feit dat hij deze muziek handmatig samenstelde is een ode aan de techniek die hij tot in zijn diepste vezels beheerste. Puur op intuïtie en muzikaal gevoel maakte hij zijn samples en transformeerde die in prachtige beats. Een tijdloos album.
Titel
Waarom de titel Donuts? Platenlabel Stones Throw: ‘Easy explanation. Dilla likes donuts’.
Nummers
- Donuts (Outro)
- Workinonit
- Waves
- Light My Fire
- The New
- Stop
- People
- The Diff’rence
- Mash
- Time: The Donut Of The Heart
- Glazed
- Airworks
- Lightworks
- Stepson Of The Clapper
- The Twister (Huh, What)
- One Eleven
- Two Can Win
- Don’t Cry
- Anti-American Graffiti
- Geek Down
- Thunder
- Gobstopper
- One For Ghost
- Dilla Says Go
- Walkinonit
- The Factory
- U-Love
- Hi.
- Bye.
- Last Donut Of The Night
- Welcome To The Show
De volgorde van de nummers is ongebruikelijk. Het album begint met een outro en eindigt met het intro (ook bekend als Donuts (Intro)). Het einde van de het laatste nummer gaat naadloos over in het begin van het eerste nummer, waarmee een oneindige loop kan worden gemaakt (zoals een ‘donut’).

J Dilla Foto collage
Na Donuts
J Dilla’s overlijden had een enorme impact op de hip-hop gemeenschap (het zou ook de directe aanleiding zijn geweest voor D’Angelo’s donkere jaren). Net als veel kunstenaars voor hem, werd zijn invloed en belang eigenlijk pas echt duidelijk na zijn overlijden. De invloed van J Dilla kan niet overschat worden, zeker niet in de wereld van de hip-hop.
Velen hebben eer betoond aan J Dilla in de afgelopen jaren, een indrukwekkende lijst met namen:
Common, Kanye West, The Roots, Erykah Badu, Busta Rhymes, Q-Tip, Talib Kweli, Pete Rock, Pusha T, Flying Lotus, Robert Glasper, Madlib, J-Rocc, De La Soul, Bilal, Thundercat, Amp Fiddler, Lettuce, Mac Miller, Drake, Big Sean, Chance The Rapper, Kendrick Lamar, Joey Badass, Rick Ross, Mint Condition, The Brand New Heavies, Jimmy Jam & Terry Lewis, Nas, Phife Dawg, Red Hot Chili Peppers, The 1975 zijn maar een paar voorbeelden.
In 2014 doneerde J Dilla’s moeder zijn Minimoog Voyager en Akai MIDI Production Center 3000 aan het Smithsonian’s National Museum of African American History and Culture.
Ter afsluiting
Wat vind jij van J Dilla en Donuts? Laat het weten!
Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: J Dilla – Donuts. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.