Neil Young worstelt met dood, verslaving en schuld op Tonight’s The Night

Neil Young – Tonight’s The Night – Binnenhoezen

Inleiding

Na het succes van Harvest verloor Neil Young twee belangrijke personen in zijn omgeving aan een heroïne overdosis. Hij verzamelde muzikanten om zich heen om afscheid te nemen en zijn schuldgevoel een plaats te geven. Het verhaal van een van de meest duistere albums aller tijden.

Neil Young

Nadat Neil Young eind 1968 zijn debuutalbum (Neil Young) had uitgebracht vormde hij een begeleidingsgroep met de naam Crazy Horse, waar, naast bassist Billy Talbot en drummer Ralph Molina, ook gitarist, componist en zanger Danny Whitten deel van uitmaakte. Het Neil Young With Crazy Horse album Everybody Knows This Is Nowhere verscheen in mei 1969, waarna Young werd gevraagd toe te treden tot het trio Crosby, Stills & Nash. Hij ging op het aanbod in, wat leidde tot het wereldwijde succes van Déjà Vu, het eerste album van supergroep Crosby, Stills, Nash & Young.

Vanaf mei 1970 besteedde Young weer aandacht aan zijn eigen carrière en hij bracht zijn eerste meesterwerk uit op 19 september 1970, onder de titel After The Gold Rush, waar alle Crazy Horse leden ook op speelden. Na een tour, dook Crazy Horse de studio in voor hun eigen debuutalbum en begon Young aan een nieuw solo album. Harvest werd uitgebracht op 1 februari 1972 en zou van Neil Young een wereldster maken. Eind 1972 bracht Young het dubbelalbum Journey Through The Past uit, feitelijk een compilatie van verschillende periodes uit Young’s carrière, inclusief zijn tijd in Buffalo Springfield en Crosby Stills, Nash & Young. Begin 1973 ging Young op tournee voor Harvest, een tour waar Young geen prettige herinneringen aan heeft. Nieuwe nummers die tijdens de tour live werden gespeeld werden op 15 oktober 1973 uitgebracht als Time Fades Away, een album waar Young nog steeds niet naar kan luisteren. In 1987 stelde Young zelfs dat het “the worst record I ever made” was. Het heeft decennia geduurd voordat dat album verkrijgbaar was op cd.

Neil Young – The goldrush is over

Time Fades Away was het eerste album in wat later de “Ditch Trilogy” werd genoemd. Young was niet voorbereid op het massale succes van Harvest, vond de tour een grote mislukking, voelde zich een marionet van het publiek en raakte verveeld. In de liner notes voor de prachtige compilatie Decade (1977) schreef Young: “‘Heart of Gold’ put me in the middle of the road. Traveling there soon became a bore so I headed for the ditch.”

Het idee van de “Ditch Trilogy” was dan ook dat Young moedwillig zijn carrière een andere richting op duwde met uitgaven die overduidelijk moeilijker verteerbaar waren dan het uiterst succesvolle en prettige Harvest. De trilogie bestond uit Time Fades Away, On The Beach en Tonight’s The Night. Met name die laatste twee albums behoren tot het beste dat Young ooit uitbracht.

Heroïne

Danny Whitten was verslaafd aan heroïne, iets wat Young met lede ogen aanzag. Het Harvest nummer The Needle And The Damage Done is direct geïnspireerd door een overdosis van Whitten (die hij destijds overleefde), maar gaat over meer. Toen hij het nummer speelde op 19 januari 1971 (vereeuwigd op de prachtige uitgave Live At Massey Hall 1971) introduceerde het nummer als volgt.

I got to see to see a lot of great musicians before they happened. Before they became famous. When they were just gigging. Five and six sets a night. Things like that. I got to see a lot of great musicians who nobody got to see for one reason or another. But strangely enough the real good ones that you never got to see was because of heroin. And that started happening over and over. And then it happened to some that everybody knew about.

Neil Young, 19-01-1971

Er waren meer mensen in Young’s directe omgeving die problemen hadden met heroïne, waaronder roadie Bruce Berry. In november 1972 overleed Whitten aan een overdosis en drank, vlak nadat Young hem uit de liveband voor de Harvest tour had gezet, omdat hij niet meer te hanteren was. Zeven maanden later overleed Berry aan min of meer dezelfde oorzaken. Young was ontroostbaar en voelde zich schuldig. Financierde hij immers de verslavingen niet? Had hij niet wat/meer moeten doen?

Neil Young in de studio

Nieuwe muziek

Young was gebroken. Hij voelde zich sowieso al niet al te best. De Time Fades Away tour had Young mentaal geen goed gedaan, maar ook fysiek had hij problemen. Zijn stem had de tour nauwelijks overleefd. De 90 shows durende tour, gevuld met veel drank en falset zang hadden hem een ernstige keelontsteking opgeleverd. En toch verzamelde hij muzikanten om zich heen en schreef nieuwe nummers, die resulteerden in een compleet album, Tonight’s The Night. Maar liefst 5 nummers zijn opgenomen op 26 augustus 1973. De andere 4 nummers volgden 2 weken later. De nummers zijn live opgenomen en zonder enige nabewerking op het uiteindelijke album terecht gekomen. De oorspronkelijke configuratie bevatte extra gepraat en overpeinzingen in de studio, wat uiteindelijk een bijna claustrofobische ervaring opleverde. Het verdriet en de poging zin te geven aan de trieste dood van jonge mensen greep iedere luisteraar bij de keel.

Echter, de platenmaatschappij vond het helemaal niets. Young besloot het album in de ijskast te zetten en ging aan het werk voor een nieuw album, het fantastische On The Beach (het tweede deel uit de “Ditch Trilogy”), dat op 19 juli 1974 werd uitgebracht. Na de uitgave werd het volgende album in de steigers gezet: Homegrown. Nadat het album klaar was luisterde Young op een avond samen met The Band’s Rick Danko naar het album en ze waren enthousiast. Young draaide ook Tonight’s The Night. “What the hell is THAT? You ought to put THAT out!”, zei Danko. En zo geschiedde. Homegrown werd teruggetrokken en Tonight’s The Night zag, bijna 2 jaar later, eindelijk het licht.

N.B.:
Homegrown zou 45 jaar later alsnog worden uitgebracht.

Neil Young – Tonight’s The Night

Tonight’s The Night

Op 20 juni 1975 werd Tonight’s The Night uitgebracht. De oorspronkelijke 9 nummers werden aangevuld met 3 niet eerder uitgebrachte nummers. Come On Baby Let’s Go Downtown, een nummer geschreven door Whitten en waar hij zelf ook nog op meespeelt en zingt, dateerde van maart 1970. Lookout Joe stamde uit november 1972 en Borrowed Time uit december 1973.

Ook al staat Tonight’s The Night bekend als een uitermate deprimerend album, het spelplezier is het eerste wat opvalt. Pas bij nadere beluistering blijkt de bluesy muziek zwaar en is de thematiek van het album zwaar.

In eerste instantie bestond het openingsnummer Tonight’s The Night alleen in Young’s hoofd en bestond alleen uit het bas motief. Het gaat direct over Berry en zijn dood. Young’s stem klinkt overstuurd en emotioneel, net als de band.

‘Cause, people, let me tell you
It sent a chill up and down my spine
When I picked up the telephone
And heard that he’d died out on the mainline

Speakin’ Out gaat over Young’s relatie met actrice Carrie Snodgress, die ten tijde van de opnames op zijn einde liep. World On A String is muzikaal een typerend Crazy Horse nummer, tekstueel over het komen en gaan van geluk.

Een van de (vele) hoogtepunten is Borrowed Tune, een intiem en ontroerend nummer dat bestaat uit piano, harmonica en de zang van Young. Young in 1975: “I played ‘Lady Jane’ and forgot the chords. I started playing my own chords, it started sounding better to me, so I kept playing that. It just turned into another song.”. In de tekst benoemt Young het ook.

I’m singing my borrowed tune
I took from the Rolling Stones
Alone in this empty room
Too wasted to write my own

Come On Baby Let’s Go Downtown is geschreven em gezongen door Whitten en gaat over het scoren en kopen van drugs. Het prachtige Mellow My Mind gaat over op tournee zijn en niet meer in staat zijn te ontspannen.

Neil Young 1974

Roll Another Number (For The Road) vat het thema en de aanleiding van het album samen in een nummer waarin Young ingaat op het einde en ineenstorten van het Woodstock tijdperk door drugs/drugs misbruik.

Think I’ll roll another number for the road
I feel able to get under any load
Though my feet aren’t on the ground
I been standing on this sound
Of some open hearted people goin’ down

Young is op zoek naar vergetelheid in het ontroerende en fantastische Albuquerque. De slide en harmonica snijden dwars door je ziel.

So I’ll stop when I can
Find some fried eggs and country ham
I’ll find somewhere
Where they don’t care who I am

New Mama is geschreven voor Carrie Snodgress naar aanleiding van de geboorte van hun zoon Zeke in september 1972. Tijdens een concert in januari 1973 gaat Young in op dit specifieke nummer, wat destijds nog niet was uitgebracht: “This next tune is a tune I wrote a little while ago, just a while ago, about five months ago or something, when my old lady had a baby.”

New mama’s got a son in her eyes
No clouds are in my changing sky
Each morning when I wake up to rise
I’m living in a dreamland

Lookout Joe gaat over een soldaat die naar huis terugkeert na zijn uitzending in Vietnam. Tired Eyes gaat over een waargebeurd incident dat zich voordeed in Topanga Canyon in april 1972. Een drug deal ging fout wat resulteerde in de dood van 4 mensen: “That actually happened to a friend of mine. It was just one of those deals that turned bad, he didn’t have any choice really. The lyric is just a straight narrative account of what happened.” Overigens: de vriend was de dader. Het nummer is gesproken/gezongen en met name het refrein is ontroerend.

Please take my advice
Please take my
Please take my advice
Open up the tired eyes
Open up the tired eyes

Het album wordt afgesloten met een reprise: Tonight’s The Night – Part II.

Neil Young – Tonight’s The Night – Welcome on Miami Beach, Ladies and Gentlemen!

Lay-out, inlays, liner notes

De hoes van Tonight’s The Night zegt heel veel, zo niet alles, over de inhoud. Een donkere net niet goed gefocuste zwart/wit foto, waarop Young’s gezicht grotendeels wordt verbogen door de grote zonnebril en microfoon.

Het vinyl bevatte boodschappen in de uitloopgroeven, “Hello Waterface” op kant A en “Goodbye Waterface” op kant B. De term “Waterface” refereert hoogst waarschijnlijk aan Danny Whitten of Bruce Berry, wellicht beiden.

Het album kwam met veel extra’s, qua inlays, foto binnenhoezen, kaarten, posters en liner notes. Dit alles is terug te lezen (en zien) in het subartikel Neil Young – Tonight’s The Night – Extra’s.

De eerste persingen van het album bevatte een kleine bijlage met de tekst “I’m sorry. You don’t know these people. This means nothing to you.”

Neil Young – Tonight’s The Night – Hoes eerste voorstel

Young over Tonight’s The Night

Neil Young zelf heeft gedurende zijn carrière een aantal maal teruggekeken op Tonight’s The Night. In een interview met Cameron Crowe voor Rolling Stone magazine in augustus 1975 zegt Young:

Tonight’s The Night is like an OD letter. The whole thing is about life, dope and death. When we played that music we were all thinking of Danny Whitten and Bruce Berry, two close members of our unit lost to junk overdoses. The Tonight’s The Night sessions were the first time what was left of Crazy Horse had gotten together since Danny died. It was up to us to get the strength together among us to fill the hole he left. The other OD, Bruce Berry, was CSNY’s roadie for a long time. His brother Ken runs Studio Instrument Rentals, where we recorded the album.

So we had a lot of vibes going for us. There was a lot of spirit in the music we made. It’s funny, I remember the whole experience in black and white. We’d go down to S.I.R. about 5:00 in the afternoon and start getting high, drinking tequila and playing pool. About midnight, we’d start playing. And we played Bruce and Danny on their way all through the night. I’m not a junkie and I won’t even try it out to check out what it’s like. But we all got high enough, right out there on the edge where we felt wide open to the whole mood. It was spooky. I probably feel this album more than anything else I’ve ever done.

Cameron Crowe, So Hard To Make Arrangements For Yourself, Rolling Stone interview met Neil Young, 14-08-1975

In 2019 zei Young op zijn eigen website in de column “Album of the week”:

Tonight’s the Night was recorded in SIR (studio instrument rentals) an old building on Santa Monica blvd, across from Gold Star Studios in the early 70’s. SIR was a place where bands could rehearse in rehearsal rooms. It had a pool table. SIR rented instruments to studios in Hollywood, delivering and picking up all day every day.

Gold Star was the greatest Studio in Hollywood, with its magnificent echo chamber, the home of Phil Spector’s Wall of Sound.

We recorded at SIR because Bruce Berry’s brother was a part of SIR and the album was a wake for Bruce. Berry was roadie for CSNY and Danny Whitten was the original guitarist in Crazy Horse, before Poncho Sampedro and Nils Lofgren. Both Bruce and Danny died of heroin overdoses.

We played starting at midnight, through the night, and drove home just before dawn to our hotel every night for a month. Visitors came by late at night. One of these nights we practically nailed the whole album, and that is what we wanted to do… keep it real. We drank tequila and smoked weed. Teenagers, don’t do what we did. We didn’t fix the mistakes. The whole album and why we made it and I wrote those songs was all a mistake. It won’t be repeated again. Some say it’s the best thing we ever did.
ny

neilyoungarchives, 03-04-2019

Neil Young – Tonight’s The Night – Reclames

Recensie

Toen ik 21 jaar oud was begon ik met het verzamelen van Neil Young albums. In 1987 was After The Gold Rush mijn eerste aanschaf, nog steeds een favoriet. Het tweede album volgde al snel en dat was Tonight’s The Night. Ik hou van het donker op dit album, de overstuurde stem van Young ontroert nog elke keer. De (soms) out-of-tune muziek en de soms bijna valse zang helpen allemaal mee aan de sfeer.

Het diep persoonlijke document dat Young zijn luisteraars bood was rauw, eerlijk en vooral heel menselijk. Wellicht dat de pauze van twee jaar tussen de initiële opnamen en het daadwerkelijk uitbrengen daarvan dan ook logisch is. Het voorzag Young wellicht van de distantie die hij nodig had.

Zoals Young zelf later ook besefte (“It won’t be repeated again”) was Tonight’s The Night een anomalie, een werkstuk dat niet herhaald kon worden, zelfs als Young het zou willen. Het is dan ook een uniek werkstuk dat, wat mij betreft, behoort tot de hoogtepunten in het oeuvre van Neil Young.

Nummers

Alle nummers geschreven door Neil Young, behalve Come On Baby Let’s Go Downtown geschreven door Danny Whitten.

• Tonight’s The Night
• Speakin’ Out
• World On A String
• Borrowed Tune
• Come On Baby Let’s Go Downtown
• Mellow My Mind
• Roll Another Number (For The Road)
• Albuquerque
• New Mama
• Lookout Joe
• Tired Eyes
• Tonight’s The Night – Part II

Neil Young – Tonight’s The Night – Hoes achterkant

Muzikanten

• Neil Young – zang; gitaar op World On A String, Come On Baby Let’s Go Downtown, Mellow My Mind, Roll Another Number, Albuquerque, New Mama, Lookout Joe, Tired Eyes; piano op Tonight’s The Night, Speakin’ Out, Borrowed Tune; harmonica op World On A String, Borrowed Tune, Mellow My Mind; vibrafoon op New Mama
• Ben Keith – pedal steel, zang op Tonight’s The Night, Speakin’ Out, Roll Another Number, Albuquerque, Tired Eyes; pedal steel op World On A String, Mellow My Mind; zang op New Mama; slide, zang op Lookout Joe
• Nils Lofgren – piano op World On A String, Mellow My Mind, Roll Another Number, Albuquerque, New Mama, Tired Eyes; zang op Roll Another Number, Albuquerque, Tired Eyes; gitaar op Tonight’s The Night, Speakin’ Out
• Danny Whitten – zang, gitaar op Come On Baby Let’s Go Downtown
• Jack Nitzsche – piano op Come On Baby Let’s Go Downtown, Lookout Joe
• Billy Talbot – bas, behalve op Borrowed Tune, New Mama, Lookout Joe
• Tim Drummond – bas op Lookout Joe
• Ralph Molina – drums, zang, behalve op Borrowed Tune, New Mama, Lookout Joe
• Kenny Buttrey – drums op Lookout Joe
• George Whitsell – zang op New Mama

Overige uitgaven

Tonight’s The Night was het derde en laatste deel in de zogenoemde “Ditch Trilogy”. Het album heeft een bijna legendarische status onder Neil Young liefhebbers. De emotie en zwaarte van het project spreekt nog steeds tot de verbeelding.

Neil Young – ROXY Tonight’s The Night Live

Rondom het album zijn later nog meerdere uitgaven uitgebracht. Op 24 april 2018 werd Neil Young – ROXY Tonight’s The Night Live uitgebracht. Deze uitgave was een weergave van de concerten die Neil Young en zijn Santa Monica Flyers gaven op 20, 21 en 22 september 1973 in het destijds net geopende Roxy aan de Sunset Strip in Los Angeles. Lees alles over het live album in het subartikel Neil Young – ROXY Tonight’s The Night Live.

Na de concerten in de Roxy volgde in 1973, twee jaar voor de daadwerkelijke uitgave van Tonight’s The Night, een tour door Noord-Amerika en Engeland.

Neil Young – Tonight’s The Night (1973)

Op 20 november 2020 verscheen de boxset Neil Young Archives Vol.II (1972-1976), waarin als derde disc Tonight’s The Night (1973) was opgenomen. Het gaat hierbij om de originele augustus/september 1973 opnamen, die waren opgenomen in de eerste configuratie van het Tonight’s The Night album.

Nummers

Alle nummers geschreven door Neil Young, behalve Raised On Robbery geschreven door Joni Mitchell.

• Speakin’ Out Jam (niet eerder uitgebracht)
• Everybody’s Alone (niet eerder uitgebracht)
• Tired Eyes
• Tonight’s The Night
• Mellow My Mind
• World On A String
• Speakin’ Out
• Raised On Robbery (zang door Joni Mitchell en Neil Young, niet eerder uitgebracht)
• Roll Another Number (For The Road)
• New Mama
• Albuquerque
• Tonight’s The Night Part II

Een prachtige uitgave, die de zwaarte van de sessies nog meer benadrukken. Het blijft ongelooflijk hoezeer Young zich distantieerde van Harvest en het succes dat daarmee gepaard ging.

Neil Young – Reclame voor 20 + 21 september 2023

50th Anniversary

Op 20 en 21 september 2023 speelden Neil Young With Crazy Horse opnieuw in de Roxy. Aangekondigd als een 50th anniversary van de 1973 Tonight’s The Night concerten, werden de shows georganiseerd om geld op te halen voor Young’s favoriete goede doelen, The Bridge School en The Painted Turtle. Op 18 september publiceerde Young het volgende op zijn website.

Neil Young – Concert aankondiging 18-09-2023

Ter afsluiting

Wat vind jij van Tonight’s The Night? Een hoogtepunt of een dieptepunt in Neil Young’s oeuvre?

Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: Neil Young worstelt met dood, verslaving en schuld op Tonight’s The Night. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.