Public Enemy 1988 (van links naar rechts: Flavor Flav, Professor Griff, Terminator X, Chuck D. en S1W member)
Whatcha gonna do? Rap is not afraid of you
Inleiding
In 1988 brak hip-hop echt door. Het was ook het jaar waarin veel, heel veel hip-hop klassiekers werden uitgebracht, waaronder Boogie Down Productions’ By All Means Necessary, EPMD’s Strictly Business, Eric B. & Rakim’s Follow The Leader, Ice-T’s Power en N.W.A.’s Straight Outta Compton. Maar de grootste en meest invloedrijke was Public Enemy’s It Takes A Nation Of Millions Top Hold Us Back. Het was een revolutionair album, dat absoluut essentieel is in iedere muziekcollectie.
Yo! Bum Rush The Show
Logo Public Enemy
In het voorjaar van 1987 verscheen het debuutalbum van Public Enemy op Def Jam Records. Het was binnen eigen parochie succesvol, maar aan de rest van de wereld ging het voorbij. Er werden 300.000 exemplaren van verkocht. Aardig voor een debuut, maar voor Def Jam viel het tegen. Het label had zich in korte tijd gespecialiseerd in hip-hop en had veel grote acts die allemaal een veelvoud verkochten van het Public Enemy debuut, waaronder LL Cool J en Beastie Boys.
Met Public Enemy’s tweede album zou het helemaal anders worden. Het roer ging om. Tijdens concerten viel op dat het publiek enthousiaster werd van de uptempo nummers. Het tempo ging omhoog voor album nummer twee. Ook de boodschap moest anders. Het hip-hop equivalent van What’s Going On was het doel: een album vol sociaal commentaar.
Opnamen
E-mu Systems SP-1200 sampler
Public Enemy streek neer in de Chung King Studios in Manhattan voor de opnamen, maar moesten daar al snel weer weg toen er problemen ontstonden met de engineers van de studio, die niets te maken wilden hebben met hip-hop. De groep verhuisde naar Greene St. Recording. De engineers daar waren niet anders, maar raakten steeds meer onder de indruk van het werk ethos van de groep en hun toewijding.
De opnamen waren in 30 dagen gedaan. De kosten bedroegen $ 25.000. Veel pre-productie was al gedaan in Public Enemy’s eigen Long Island studio. Voordat de opnamen voor het album echt begonnen waren de nummers Bring The Noise, Don’t Believe The Hype en Rebel Without A Pause al klaar.
Net als bij het debuut, werd ook voor het nieuwe album veelvuldig gebruik gemaakt van de destijds nog nieuwe en, zeker binnen de hip-hop, baanbrekende sampler SP-1200 van E-mu Systems .
In 1987 waren cassettes nog steeds populairder dan CD’s in de VS. Dat medium bepaalde de lengte van het nieuwe album: 60 minuten, verdeeld over twee helften van precies 30 minuten lang. Het album zou oorspronkelijk beginnen met Show Em Whatcha Got. Op het allerlaatste moment besloot Hank Shocklee (zie de volgende paragraaf over The Bomb Squad) de twee kanten om te draaien: kant A werd kant B en andersom.
The Bomb Squad
Public Enemy – Early Bomb Squad
Een artikel over Public Enemy moet een stuk over The Bomb Squad bevatten. The Bomb Squad is een hip-hop productieteam dat bekend staat om hun compacte, unieke en innovatieve producties. Door het intensieve gebruik van samples, soms meer dan 10 binnen een nummer, wordt een muur aan ‘noise’ opgebouwd. Samples beperkten zich niet tot (funk)muziek alleen, maar bevatte ook atonale geluiden en sirenes. Het team is met name bekend van het productiewerk voor Public Enemy, maar heeft veel meer hip-hop artiesten geproduceerd, waaronder Doug E. Fresh And The Get Fresh Crew, LL Cool J, Slick Rick, Ice Cube en Bell Biv Devoe.
Het team bestaat uit Hank Shocklee, Keith Shocklee, Chuck D. (Public Enemy voorman, ook bekend onder de naam Carl Ryder), Eric “Vietnam” Sadler en Gary G-Wiz. Bill Stephney was ook lid, maar hij vertrok begin jaren (19)90.
Countdown To Armageddon
Tijdens de opnamen voor het nieuwe album was de werktitel nog Countdown To Armageddon, maar de groep besloot het album te hernoemen naar (het veel sterkere en gevaarlijkere) It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back, naar een regel uit hun eigen nummer Raise The Roof, dat op het debuutalbum staat.
Beide titels geven een goed beeld van de inhoud van het album. Compromisloze muziek (of ‘noise’) doorspekt met sociaal geëngageerde teksten die ergens over gingen. Chuck D. is een rapper die respect afdwingt, puur en alleen om de manier waarop hij zijn teksten brengt. De muziek die dat begeleidt dient de boodschap te ondersteunen en accentueren.
Het resultaat was dat de teksten de muziek leken te versterken en dat de muziek de urgentie van de teksten onderschreef. De afwisseling tussen de serieuze en soms boze boodschap van Chuck D. en Flavor Flav’s interrupties die soms clownesk overkomen, werkte erg goed. Het gaf lucht aan het album en de boodschap.
It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back
Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back
Op 28 juni 1988 werd het tweede album van Public Enemy uitgebracht. Het sloeg in als een bom. Recensenten buitelden over elkaar heen om elkaar af te troeven in hun bewondering. Het, overwegend jonge, publiek kocht het album in grote aantallen. Een groot deel van de wereld keek geschokt toe.
Werd punk eind jaren (19)70 als gevaarlijk gezien, dit was van een compleet andere orde. Meer punk dan dit album wordt het ook niet. Tegengewerkt door studio’s, radiostations en concert promoters, bleef Public Enemy doorgaan op de ingeslagen weg. Het leek er op dat niemand wilde dat het album er kwam. De groepsnaam werd al snel waarheid. De groep werd, zeker door blank Amerika, gezien als public enemy no. 1.
Nation Of Islam
Maar ook binnen de eigen gemeenschap verdeelde Public Enemy de meningen. Dat kwam door de muziek enerzijds, maar ook door de boodschap en de wijze waarop de werd overgebracht. Het openlijke geflirt met de controversiële Nation Of Islam, geleid door Louis Farrakhan, leidde tot vraagtekens.
In de jaren (19)80 kreeg Farrakhan grote bekendheid. Hij legde de nadruk op de eigen verantwoordelijkheid van de zwarte Amerikanen om te zorgen voor het eigen sociale en materiële welzijn. Hij veroordeelde drugsgebruik en criminaliteit en drukte ouders op het hart hun kinderen goed op te voeden en ervoor te zorgen dat zij voldoende onderwijs genoten.
Echter, zijn opvattingen waren controversieel, omdat die getuigden van seksisme en extreme homofobie. Zijn extreme aanvallen op de blanke samenleving en zijn antisemitisme (zie de paragraaf Controverse) lokten grote protesten uit.
Public Enemy – S1W’s (Security Of The First World)
Boodschap
Over het gehele album vertelt Chuck D. verhalen over het zelfbewustzijn van zwarte Amerikanen, kritiek op white supremacy en de wijze waarop de muziekindustrie omgaat met hip-hop, rap en sampling. De wijze van rappen van Chuck D. dwingt respect af. Hij heeft een enorm charisma in zijn stem, die hij met veel vuur en volle overtuiging inzet om de boodschap over te brengen. Gekoppeld aan de muzikale aanval was dit voor velen angstaanjagend. Ook de ‘beveiliging’, de S1W’s (Security Of the First World), die altijd bij Public Enemy aanwezig was met de militaristische kleding, (nep)mitrailleurs en strakke choreografie was confronterend. Met name de sociaal economische kritiek kwam hard aan. Vele blanken waren bang voor de gevolgen van dit album dat direct tot revolutie leek op te roepen.
Recensie
Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back – Reclame
Ook ik begreep het album niet meteen. Met name de productie vond ik chaotisch. Ik werd er zenuwachtig van, al die rare geluiden en sirenes, maar de funk was onmiskenbaar. Ongelooflijk als ik daar nu op terug kijk. Inmiddels behoren veel van de Bomb Squad producties tot mijn favoriete albums.
Dat geldt nog meer voor It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back, dat op nummer 12 staat van mijn persoonlijke top 50 albums aller tijden. Een meesterwerk dat zijn weerga niet kent. De felheid, de teksten, de hoes, alles klopte en alles stond in dienst van het spervuur, zowel muzikaal als tekstueel, van Chuck D, Flavor Flav, Professor Griff en Terminator X. Het is opvallend hoe schatplichtig het album is aan de funk(geschiedenis) en daar openlijk voor uitkomt. Vele James Brown samples tonen de urgentie van Brown’s werk, ook aan het einde van de jaren (19)80. Het is bijna onvoorstelbaar, maar destijds was Brown al een bijna vergeten relikwie uit oude vervlogen tijden. Mede dankzij dit album (zie ook het artikel over Eric & Rakim’s Paid In Full) werd James Brown ontdekt door een hele generatie die hem niet kende.
Ik heb het album grijsgedraaid en kon vele raps van voor naar achter uit mijn hoofd. Met name Caught, Can I get A Witness? was mijn favoriet. Het gaat over sampling en de ‘problemen’ met het copyright. Uiteraard wordt sampling verdedigd en wordt gesteld dat Public Enemy er zelfs recht op heeft vanwege “black ownership of the sounds in the first place”. Ik persoolijk sta achter de sampling praktijk, ook al zagen veel artiesten dat geheel anders. Met behulp van samples is veel nieuwe muziek ontstaan, die los staat van de originelen. It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back is hiervan het beste voorbeeld/bewijs.
Huidige status
In vele best of lijsten wordt It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back opgenomen. Vaak als enige hip-hop album (wat op zijn zachtst gezegd opmerkelijk is), maar wel op een hoge positie. Het is terecht dat het album zo hoog eindigt, want het is nog steeds een waardevol en actueel album. De raps van Chuck D. hebben nog niets aan kracht ingeboet. Het wordt, overal ter wereld, beschouwd als het beste en meest invloedrijke hip-hop album aller tijden.
Het album heeft inmiddels rond de 2 miljoen exemplaren verkocht in de Verenigde Staten. Een behoorlijk hoog aantal gegeven de controverse rondom het album en de niet altijd even makkelijke muziek.
Omdat alles zo goed is kan ik geen favoriet benoemen (alhoewel Caught, Can I get A Witness? nog steeds het nummer is waar ik mee begin voordat ik het hele album draai). Het is een grandioos album dat in iedere platenkast thuishoort. Essentieel!
Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back – Singles
Singles
Public Enemy bracht vijf singles uit van het album: Rebel Without A Pause, Bring The Noise, Don’t Believe The Hype, Night Of The Living Baseheads en Black Steel In The Hour Of Chaos. Met name de video voor Night Of The Living Baseheads is goed. Het nummer gaat over drugs, en dan met name de crack epidemie die voornamelijk onder de zwarte bevolking een enorme vlucht aan het nemen was. De video gaat ook in op het cocaïne gebruik op Wall Street en (de gevolgen van) racisme (Chuck D. wordt ontvoerd door een anti-rap groep, Brown-Bags genaamd). De boodschap van het nummer is duidelijk: “Please don’t confuse this with the sound, I’m talking about base!”.
Nummers
Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back – Reclame
- Countdown To Armageddon
- Bring The Noise
- Don’t Believe The Hype
- Cold Lampin’ With Flavor
- Terminator X To The Edge Of Panic
- Mind Terrorist
- Louder Than A Bomb
- Caught, Can We Get A Witness?
- Show ‘Em Whatcha Got
- She Watch Channel Zero?!
- Night Of The Living Baseheads
- Black Steel In The Hour Of Chaos
- Security Of The First World
- Rebel Without A Pause
- Prophets Of Rage
- Party For Your Right To Fight
Personeel
- Programming – Eric “Vietnam” Sadler, Hank Shocklee
- Draaitafels – Johnny Juice Rosado, Terminator X
- Vocalen – Harry Allen, Chuck D, Fab 5 Freddy, Flavor Flav, Erica Johnson, Oris Josphe, Professor Griff
- Productie – Carl Ryder, Hank Shocklee
- Productie supervisor – Bill Stephney
- Productie assistent – Eric “Vietnam” Sadler
- Engineers – Greg Gordon, John Harrison, Jeff Jones, Jim Sabella, Nick Sansano, Christopher Shaw, Matt Tritto, Chuck Valle
- Mixing – Keith Boxley, DJ Chuck Chillout, Steven Ett, Rod Hui
Controverse
Nog voordat It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back uitkwam werd Professor Griff, die geen officiële rol had binnen Public Enemy (hij had de rol van ‘Minister of Information’), in Engeland geïnterviewed. Hij was nogal uitgesproken in zijn mening over homoseksuelen en Joden:
- “There’s no place for gays. When God destroyed Sodom and Gomorrah, it was for that sort of behaviour”
- “If the Palestinians took up arms, went into Israel and killed all the Jews, it’d be alright”
Er ging een schok door Engeland, maar de verontwaardiging bleef beperkt tot het Britse schiereiland. In de Verenigde Staten werd de flirt met Farrakhan met argusogen bekeken (tegenwoordig heeft Public Enemy niets meer van doen met de Nation Of Islam, islam en/of Farrakhan). Professor Griff ging door met zijn uitspraken en beschuldigde blank Amerika van bestialiteit. In het voorjaar van 1989 werd Griff geïnterviewd en herhaalde zijn minachting voor homoseksuelen en Joden (“Jews are responsible for the majority of wickedness that goes on across the globe.”). Nu waren de rapen gaar. De reputatie van Public Enemy leed er ernstig onder en er werd gevreesd voor de toekomst van het hip-hop collectief.
Chuck D. wist niet goed wat hij moest doen en steunde Griff aanvankelijk, ontsloeg hem, nam hem weer aan, ontsloeg hem weer, hief de groep op en weer niet. De groep heeft nog een hele tijd last gehad van het antisemitisme stigma, ook al heeft Chuck D. zich duidelijk gedistantieerd van de uitspraken van Griff. Ook Griff zelf heeft later aangeven dat zijn woorden en meningen fout waren en niet hadden mogen worden gezegd.
Public Enemy – Fight The Power – video
Do The Right Thing
Op 21 juli 1989 werd de fantastische Spike Lee speelfilm Do The Right Thing uitgebracht, dat gaat over raciale spanningen in New York. Het centrale muzikale thema in de film is van de hand van Public Enemy: Fight The Power. Eén van de beste nummers aller tijden. Public Enemy overleefde de eerdere storm door te doen waar de groep goed in was, namelijk het uitbrengen van ongelooflijk goede muziek. En weer overtuigde Chuck D. In de clip is Professor Griff nog te zien, maar hij had de groep toen al verlaten. Fight The Power werd een enorm succes en belandde op vele plaatsen op de eerste plaats van de hitlijsten. Er werd gewerkt aan een nieuw album. Dit zou in 1990 leiden tot Fear Of A Black Planet, alweer een meesterwerk.
It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back – navolging?
Public Enemy – It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back – Gold record
It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back zorgde voor een vloedgolf aan hip-hop albums die schatplichtig waren aan het Public Enemy album. Er werd voortgeborduurd op de werkwijze van The Bomb Squad. N.W.A. maakte een gangsta-rap variant (Chuck D. had ze al in een vroeg stadium niet afgemixte nummers toegezonden), De La Soul’s 3 Feet High And Rising bracht meer warmte en psychedelica in de mix. De overeenkomst was het intensieve en inventieve gebruik van samples. De boodschap van It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back was van invloed op hip-hop groepen als A Tribe Called Quest.
Ter afsluiting
Geheel terecht werd Public Enemy in 2013 opgenomen in de Rock And Roll Hall Of Fame.
Meer Public Enemy? Lees ook het artikel over Apocalypse 91…The Enemy Strikes Black.
Wat vind jij van It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back? Laat het weten!
