Sly Stone’s meesterwerk There’s A Riot Goin’ On

Sly & The Family Stone (sfgate.com)

Sly & The Family Stone

Inleiding

Sly (& The Family Stone) bracht in 1971 één van de allerbeste albums aller tijden uit: There’s A Riot Goin’ On. Weg was de vrolijke, blije muziek waarmee het Woodstock Festival in vuur en vlam was gezet. Donkere, claustrofobische funk was het devies. Een terugblik op een klassiek album.

Sly Stone

Het verhaal van Sly & The Family Stone is al grotendeels opgetekend in het verhaal Sly And The Family Stone brengen een van de beste verzamelaars aller tijden uit, dat in het teken staat van Greatest Hits dat op 21 november 1970 werd uitgebracht. Dit verhaal spitst zich meer toe op Sly Stone persoonlijk. Hij was grotendeels zelf verantwoordelijk voor There’s A Riot Goin’ On.

Na het succes van de groep op het Woodstock Festival was de vraag naar muziek groter dan ooit en er werd niet geleverd. De groep had in 1970 al een album klaar moeten hebben. Om het momentum vast te houden werd in 1970 Greatest Hits uitgebracht, dat met Thank You (Falettinme Be Mice Elf Agin) het enige recent opgenomen nummer van de groep bevatte. Het werd een grote hit. Het publiek kreeg geen genoeg van Sly & The Family Stone.

Eigenlijk zat alles dus mee. Helaas bleek de groep, en met name Sly Stone zelf, (zelf)destructief. Aan het einde van 1969 was Sly Stone naar Los Angeles verhuisd, waar het groeiende drugsprobleem van Sly tot volle wasdom kwam. Cocaïne en PCP waren aan de orde van de dag.

Politiek gezien had Sly een voorkeur voor de Black Panthers, die er op aandrongen zich van blanken te ontdoen: drummer Greg Errico, saxofonist Jerry Martini en manager David Kapralik moesten vertrekken. Sly luisterde er vooralsnog niet naar. Maar de relaties binnen de groep stonden op scherp. Bassist Larry Graham stond op de radar van Sly, zijn rol in de nieuwe muziek was minimaal. Maar ook de rest van de groep speelde nauwelijks een rol in de nieuwe muziek, die vanaf eind 1970 werd opgenomen, voornamelijk door Sly zelf.

De drugs wakkerde de paranoia van Sly steeds meer aan. Hij gebruikte bodyguards, die maffia connecties hadden, die hij de opdracht gaf iedereen te weren die Sly niet vertrouwde. Dat bleek voor bijna iedereen te gelden, inclusief leden van The Family Stone.

Tot slot: Sly & The Family Stone/Sly Stone’s reputatie van onbetrouwbare act begon in deze periode. In 1970 kwam Sly op een derde van de geplande concerten helemaal niet opdagen, en als hij er wel was, verdween hij soms al na een paar nummers. Op tijd was hij bijna nooit.

Sly Stone in zijn slaapkamer (musicvibesnetwork.com)

Sly Stone in zijn slaapkamer

Opnamen

En toch, ondanks alles, bleef Sly muziek maken, prachtige muziek zelfs. Sly nam zijn muziek op in The Plant Studios (beter bekend als The Record Plant) in Sausolito en in zijn eigen huisstudio in Bel Air. Stone werkte alleen, en speelde alle instrumenten zelf in. Voor de drums maakte hij gebruik van een drummachine, de Maestro Rhythm King MRK-2. Door inventieve opname technieken creëerde Sly een uiterst origineel geluid, dat ver afstond van het haast joviale groepsgeluid. De groep werd af en toe gebruikt om mee te spelen met de basisopnamen van Sly.

Extra vocalen werden verzorgd door groepsleden en andere gasten. Het verhaal gaat dat Sly regelmatig vrouwen meenam naar zijn studio, waar hij ze liet meezingen op zijn nieuwe nummers. De volgende dag haalde hij deze vocalen weer weg. Door het veelvuldig opnemen en vervolgens weer wissen van de opnamen, sleten de opnamebanden snel, wat resulteerde in een wat dof geluid op het album.

Herfst 1971 leverde Stone de banden in bij de platenmaatschappij. Al snel werd Family Affair als single uitgebracht. Het publiek bleek nog steeds te wachten op nieuwe Sly & The Family Stone muziek: het werd een enorme internationale hit.

Sly & The Family Stone - There's A Riot Goin' On (spotify.com)

Sly & The Family Stone – There’s A Riot Goin’ On

There’s A Riot Goin’ On

Er circuleren nogal wat release data voor dit album, 1, 6, 20 en 21 november 1971 worden vaak genoemd. De laatste 3 vallen af, want die vielen in een weekend. Ook 1 november lijkt onwaarschijnlijk, want het album kwam pas op 13 november binnen in de Billboard album lijst, het album is dan ook waarschijnlijk uitgekomen tussen 4 en 12 november 1971.

Er wordt vaak gezegd dat There’s A Riot Goin’ On een enorme thematische afwijking was van alles wat daarvoor kwam, maar het laatste studio album van Sly & The Family Stone, Stand!, bevatte ook al een aantal nummers die minder positief en optimistisch waren dan anders.

Maar, eerlijk is eerlijk, de zwaarmoedigheid op There’s A Riot Goin’ On was overweldigend en kan als antwoord worden gezien op dat andere meesterwerk uit 1971: Marvin Gaye’s What’s Going On. Maar de muziek was nog steeds funky, zeer funky zelfs. Het is een ‘groove’ album, zoals D’Angelo 30 jaar later ook zou doen met de uitgave van zijn fenomenale Voodoo.

Het album start met Luv ‘N Haight, dat het album perfect introduceert. Innovatieve muziek, vreemde stemmen, nauwelijks verstaanbare teksten (“Feel so good inside myself, don’t want to move”) en muziek die alle kanten op vliegt. Vervreemdend en prachtig. Het volgende Just Like A Baby is een lekker groovend nummer, gevolgd door Poet. Funk versie 2.0. Prachtig nummer, waarop Sly ingaat op zijn kunst en wijze van werken:

My only weapon is my pen
And the frame of mind I’m in
I’m a songwriter, A poet
I’m a songwriter, A poet

And the things I flash on everyday
They all reflect on what I say
I’m a songwriter, I’m a poet
I’m a songwriter, Oh yeah a poet

© 1971 Sly Stone

Sly & The Family Stone - There's A Riot Goin' On - Klaphoes (discogs.com)

Sly & The Family Stone – There’s A Riot Goin’ On – Klaphoes

En dan Family Affair, het eerste nummer dat ik ooit hoorde van Sly & The Family Stone. Het stond op een verzamelalbum dat mijn vader had. Het Sly plaatje op de hoes fascineerde me enorm (het bleek een deel van de hoes van Greatest Hits te zijn). Ik was een jaar of 10, denk ik, dus rond 1975/1976 hoorde ik het en ik was direct weg van het nummer. Het was ook mijn kennismaking met zwarte muziek (voor zover ik me kan herinneren) in de platencollectie van mijn vader. Het is me altijd bijgebleven en zodra ik wat ouder was en geld had begon ik Sly & the Family Stone albums te kopen.

Ook Family Affair klinkt anders en past binnen het album. Des te opvallender dat het de grootste Sly & The Family Stone hit werd. De tekst is fenomenaal mooi:

It’s a family affair

One child grows up to be
Somebody that just loves to learn
And another child grows up to be
Somebody you’d just love to burn

Mom loves the both of them
You see, it’s in the blood
Both kids are good to mom
Blood’s thicker than the mud

It’s a family affair

Newlywed a year ago
But you’re still checking each other out, hey
Nobody wants to blow
Nobody wants to be left out, uh-huh

You can’t leave cause your heart is there
But, sure, you can’t stay cause you been somewhere else
You can’t cry cause you’ll look broke down
But you’re cryin’ anyway cause you’re all broke down

It’s a family affair

© 1971 Sly Stone

Direct hierna een bijna 9 minuten durend funk opus met de titel Africa Talks To You (The Asphalt Jungle), gevolgd door het ‘nummer’ There’s a Riot Goin’ On dat geen geen nummer is, maar bestaat uit 00:00 minuten stilte (op de CD uitgaven en streaming diensten verlengd naar 4 seconden).

Ook de tweede plaatkant gaat van hoogtepunt naar hoogtepunt, met onder andere de singles (You Caught Me) Smilin’ en Runnin’ Away, maar ook favorieten als het lome Time en het nummer met de jodels Spaced Cowboy. Het album wordt afgesloten met een absoluut hoogtepunt. Thank You For Talkin’ To Me Africa is een flink vertraagde versie van het anderhalf jaar eerder verschenen Thank You (Falettinme Be Mice Elf Agin). Beide versies zijn overigens even fantastisch en geven het verschil tussen Sly Stone anno 1969 en 1971 goed aan. Thank You For Talkin’ To Me Africa is onweerstaanbaar funky en een prototype van de ‘groove’ op There’s A Riot Goin’ On.

Sly & The Family Stone - There's A Riot Goin' On - Hoes achterkant (discogs.com)

Sly & The Family Stone – There’s A Riot Goin’ On – Hoes achterkant

Hoes en liner notes

De hoes van het album bevat een afbeelding van wat een Amerikaanse vlag lijkt te zijn, maar de kleur blauw is vervangen door zwart en de witte sterren zijn vervangen door zonnen. Het album bevat geen enkele verwijzing naar de uitvoerenden en/of de titel. Sly Stone vertelde: “I wanted the flag to truly represent people of all colors. I wanted the color black because it is the absence of color. I wanted the color white because it is the combination of all colors. And I wanted the color red because it represents the one thing that all people have in common: blood. I wanted suns instead of stars because stars to me imply searching, like you search for your star. And there are already too many stars in this world. But the sun, that’s something that is always there, looking right at you. Betsy Ross [volgens sommigen de ontwerpster van de Amerikaanse vlag] did the best she could with what she had. I thought I could do better”.

De achterkant van de hoes bevatte een foto collage, waarop vroege jaren (19)70 taferelen en mensen zijn vastgelegd. Het album werd vergezeld van een lay-in, waarop de liner notes stond, met de teksten van de nummers op de achterkant. De liner notes zijn van de hand van Sly Stone:

What it is…
Sly & The Family Stone
It’s about time
It’s about space
It’s about ups and downs caused by life in general
It’s about the music
It’s about the people who are interested
It’s about runnin’ away
It’s about love and hate
It’s about brave and strong
It’s about smilin’ just like a baby
It’s about a poet

It’s a family affair

It’s so complex
Words get in the way
Just look at the faces
On the outside and the inside of this album, they’ll tell you
Thank you agin’

© 1971 Sly Stone

Sly & The Family Stone - There's A Riot Goin' On - Reclame (superseventies.com)

Sly & The Family Stone – There’s A Riot Goin’ On – Reclame

Ontvangst

Het album werd wisselend ontvangen door pers en muziekliefhebbers. Het nieuwe geluid, de teksten, het was voor een aantal mensen te veel om aan te wennen. Maar er waren er ook velen die al snel doorhadden hoe bijzonder het album was en hoe belangrijk dit zou zijn voor de toekomst van (zwarte) muziek, en funk in het bijzonder. Het album eindigde ook hoog in verschillende eindejaarslijstjes over de gehele wereld. De reputatie van het album bleef maar groeien en behoort inmiddels tot de belangrijkste en beste albums die ooit zijn uitgebracht.

Rolling Stone had het destijds al goed door, zie hieronder de originele recensie uit 1971.

There’s A Riot Goin On

By Vince Aletti

Rolling Stone - Logo (logodownload.org)

Maybe this is the new urban music. It’s not about dancing to the music in the streets. It’s about disintegration, getting fucked up, nodding, maybe dying. There are flashes of euphoria, ironic laughter, even some bright stretches but mostly it’s just junkie death, oddly unoppressive and almost attractive in its effortlessness. Like going to sleep very slowly. The music has no peaks, no emphasis, little movement, it seems to fall away like a landslide in a dream (you falling slowly too, not panicking) or merely continue, drained of impetus, self-destructing. Smack rock.

It’s Sly & the Family Stone’s fifth album (not counting the Greatest Hits collection) and their first new LP since April 1969. Perversely titled – There’s a Riot Goin’ On (Epic KE 30986) implies action – irrelevantly packaged – a wordless open-fold with a “flag” cover, the stars replaced by white sunbursts on black and a terrible junior high Polaroid collage of Family and friends on the back – the album is a testament to two years of deterioration rather than two years of growth. One of the most influential innovators in recent years, Sly retains a certain inventiveness and a characteristically high-strung sound but he’s left behind much more.

The tone is set in the opening cut, “Luv n’ Haight” which begins, “Feel so good inside myself/Don’t want to move/Feel so good inside myself/Don’t need to move.” Although stripped of the force of Sly’s old stuff, “Luv n’ Haight” is practically speedy in the context of the Riot album. The tension between the song’s languid, stoned qualities (mainly the vocals, with Sly again, and throughout the album, playing with the limits of his voice) and the prodding, nervous qualities of the music (especially the wah-wah guitar) is the perfect mirror of the lyrics, which vary in their wasted indecision between the original “Don’t want to move” and “Feel so good/I want to move.” But you know the dude is too fucked up to move even if he wants to.

“Luv n’ Haight” also contains these lines: “As I grow up,/I’m growing down./And when I’m lost/I know I will be found.” As one of the many cryptic hints of Sly’s condition spread through the album, this is a typical combination of hope and pain, two elements constantly at war here.

It’s a very personal album and if there’s a riot goin’ on, its inside Sly Stone. David Kapralik, Sly’s manager, has a line about the “riot” being in the environment, and timed at 0:00, is space for examination of the “riot” all around you, the interpretation is up to you. If Sly seems weaker lyrically than on his previous work, it can be laid in part to pure stoned self-indulgence and the kind of dumb incoherence he often displays on stage, but more importantly, it’s the result of a very real personal struggle, with only tentative, vaguely grasped solutions. On “Africa Talks to You” he asks (himself), “When life means much to you,/Why live for dying?/If you are doing right,/Why are you crying?”

“Family Affair,” its sound once mournful and playful, deals with these questions a little further down the line toward understanding them and their answers. The double meaning of the title – a private matter, A Family (Stone) affair – emphasizes its concerns are close to home. The singing is plain, gritty, stripped of any pretty vocal qualities, just Sly in the lead with Sister Rosie repeating almost plaintively, “It’s a family affair.” At the end, Sly states quite clearly the conflict at the center of the album: “You can’t leave, ‘cause your heart is there./But you can’t stay, ‘cause you been somewhere else!/You can’t cry, ‘cause you’ll look broke down,/But you’re cryin’ anyway ‘cause you’re all broke down!”

“Runnin’ Away” picks up the conflict with more irony, more distance, but the same painful self-awareness folded into a deceptively bright package. “Look at you fooling you,” the song taunts, “You’re stretching out your dues.” As an insight into Sly’s own delusions and everyone’s, the song is one of the only moments of the genuine self-satisfaction on the album. “You Caught Me Smilin’,” on the other hand, seems full of self-deception, the smile sounds like a mask and Sly is really saying, like Smokey Robinson in “Track of My Tears,” “Take a good look at my face/You’ll see my smile looks out of place.” He drops the pretense slightly in the last line: “In my pain, I’ll be the same to take your hand,” but covers himself immediately with the smiling mask of sanity. Look at you fooling you.

“Africa Talks to You ‘The Asphalt Jungle'” and “Brave & Strong” are both more complex, more irritating and less accessible. The lyrics are broken and puzzling, near-impenetrable in “Africa”; the sound, too, is fragmented, ominous, jittery, again, more so in “Africa” where the last half of the cut drifts off as if dazed, mixing with these ghostly voices warning “Timber!” Both songs seem to be warnings, personal, but directed outward to all of us more so than much of the other material here. In “Africa” the warning is “Watch out, ‘cause the summer gets cold…/When today gets too old”; time is running out (“Timber…all fall down!”) and ain’t nobody gonna save you but yourself. “Brave & Strong” pushes the point – “Survive!” – more emphatically but less effectively – a more muddled, less interesting song.

Much of the rest is just bad: pretentious (“Poet”), cut, dumb (“Spaced Cowboy”), inconsequential (“Time”). Kapralik, again, says that when any “great creator” has reached the top, “the only ting to do is step back and lay back.” Is that what you call it? Feels more like being knocked back and struggling to recover. “Thank you for the party/I could never stay,/Many thangs [sic] is on my mind/Words in the way.” Sly has cut to the minimum, reduced his music to bare structures, put aside the density and play of voices in the Family in favor of his anguished, unpolished lead and quiet choruses. Maybe he had little choice. You couldn’t say Riot is a pulling through or an overcoming. It’s a record of a condition, a fever chart.

As such, it doesn’t invite an easy response. At first I hated it for its weakness and its lack of energy and I still dislike these qualities. But then I began to respect the album’s honesty, cause in spite of the obvious deception of some cuts, Sly was laying himself out in all his fuck-ups. And at the same time holding a mirror up to all of us. No more pretense, no more high-energy. You’re dying, we’re all dying. It’s hard to take, but There’s a Riot Goin’ On is one of the most important fucking albums of this year.

Rolling Stone, 23-12-1971

Recensie

There’s A Riot Goin’ On is geen makkelijk album, maar het bezit een onfeilbare schoonheid en puurheid, die nog steeds imponeert. Gezien de staat van Sly’s psyche destijds is het ongelooflijk dat hij überhaupt in staat was muziek te maken, maar hij deed dat, en hoe! Het lijkt erop dat de drugs, depressie en (zelfverkozen) eenzaamheid een meesterwerk hebben opgeleverd, die zijn weerga niet kent. De invloed loopt in een rechte lijn door via George Clinton en Parliament/Funkadelic, Prince en D’Angelo, voorwaar geen slechte erfenis.

Sly & The Family Stone - There's A Riot Goin' On - De singles (discogs.com)

Sly & The Family Stone – There’s A Riot Goin’ On – De singles

Singles

Er zijn drie singles van het album uitgebracht:

  • Family Affair
    (uitgebracht in oktober 1971)
  • Runnin’ Away
    (uitgebracht in februari 1972)
  • (You Caught Me) Smilin’
    (uitgebracht in april 1972)

Nummers

Alle nummers geschreven, gearrangeerd en geproduceerd door Sly Stone (Sylvester Stewart).

  • Luv N’ Haight
  • Just Like a Baby
  • Poet
  • Family Affair
  • Africa Talks To You (The Asphalt Jungle)
  • There’s A Riot Goin’ On
  • Brave & Strong
  • (You Caught Me) Smilin’
  • Time
  • Spaced Cowboy
  • Runnin’ Away
  • Thank You For Talkin’ To Me Africa

Muzikanten

  • Sly Stone – drums, drum programmering, keyboard programmering, synthesizers, gitaar, bas, keyboards, zang
  • Rose Stone – keyboards, zang
  • Billy Preston – keyboards
  • Jerry Martini – tenor saxofoon
  • Cynthia Robinson – trompet
  • Freddie Stone – gitaar
  • Ike Turner – gitaar
  • Bobby Womack – gitaar
  • Larry Graham – bas, achtergrondzang
  • Greg Errico – drums
  • Gerry Gibson – drums
  • Little Sister – achtergrondzang
Sly & The Family Stone - There's A Riot Goin' On - Gouden plaat (gottahaverockandroll.com)

Sly & The Family Stone – There’s A Riot Goin’ On – Gouden plaat

Na There’s A Riot Goin’ On

Zowel Larry Graham als Greg Errico verlieten de groep en Sly verdween nog dieper in het moeras van drugs. Wonderlijk genoeg leverde hij nog één keer een meesterwerk af in 1973: Fresh.

Ter afsluiting

Temidden van chaos, persoonlijke problemen, drugs en paranoia, leverde Sly Stone met There’s A Riot Goin’ On een fenomenaal werkstuk af, waar de wereld nog steeds van geniet. Een wonderlijk verhaal.

Wat vind jij van There’s A Riot Goin’ On? Laat het weten!

Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: Sly Stone’s meesterwerk There’s A Riot Goin’ On. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.

2 reacties

  1. Mooi artikel! Interessant.

    1. Thx!

Complimenten/opmerkingen? Graag!