David Bowie maakt een koerswijziging richting (plastic) soul: Young Americans

David Bowie – Beelden uit Amerikaanse TV reclamefilm voor Young Americans

Introductie

Op 7 maart 1975 bracht David Bowie Young Americans uit, een album gevuld met R&B en soul. Een radicale koerswijziging voor Bowie, die goed uitpakte.

David Bowie – Cracked Actor

Soul en R&B

Zoals ook opgenomen in het verhaal over de fantastische uitgave Cracked Actor, raakte David Bowie in 1974 meer en meer geïnteresseerd in zwarte muziek, met name soul en R&B. De rock en glam van vroeger voldeed niet meer. Al tijdens de opnamen van zijn laatste album Diamond Dogs wilde Bowie het geluid van Barry White toepassen, met name in het nummer 1984.

MainMan

Ten tijde van de opnamen voor zijn volgende album werden de problemen die Bowie had met zijn manager Tony Defries en zijn managementbedrijf MainMan steeds nijpender. Defries en zijn bedrijf hadden jarenlang veel geld uitgegeven aan zichzelf, terwijl Bowie feitelijk niets overhield. Sterker nog: hij had schulden die opliepen tot bijna een half miljoen dollar. Bowie verhuisde in april 1974 naar de VS, voor een groot deel ingegeven door de strenge belastingwetten in de VK. Hij had simpelweg het geld niet daaraan te voldoen.

Tegen het einde van de opnamen voor wat Young Americans zou worden klaagde Bowie MainMan officieel aan, met de bedoeling het contract te beëindigen. De verhoudingen waren ondertussen zo verziekt dat Bowie de opnamen voor het nieuwe album in een persoonlijke kluis had opgeborgen, zodat MainMan ze niet zou kunnen gebruiken als onderpand in de onderhandelingen.

Gezien de financiële situatie waar Bowie zich in bevond, was hij min of meer genoodzaakt een hit album te schrijven.

Diamond Dogs Tour

Na de uitgave van zijn voorgaande album Diamond Dogs ging David Bowie op tournee. In april 1974 startte hij met het samenstellen van een nieuwe band in New York, ondertussen veel live concerten aflopend (voor inspiratie en plezier), velen van soul artiesten.

De tour ging van start in Montreal op 14 juni 1974. Na een maand werden opnamen gemaakt voor een livealbum. Deze opnamen werd op 29 oktober 1974 uitgebracht als David Live, een zeldzame misser in het oeuvre van Bowie, wat hij zelf al snel inzag:

God that album. I’ve never played it. The tension it must contain must be like vampire’s teeth coming down on you. And that photo. On the cover. My God, it looks as if I’ve just stepped out of that grave.

That’s actually how I felt. That record should have been called ‘David Bowie is alive and well and living only in theory’.

David Bowie, Melody Maker, 29-10-1977

Na een pauze ging de tour weer verder in september. Tegen die tijd was Bowie al begonnen met de opnamen voor zijn nieuwe album. Omdat de tour een zeer strakke choreografie kende en daardoor spontaniteit miste, raakte Bowie verveeld. Daarnaast was hij niet blij met de komende uitgave (het David Live album). In interviews had hij het liever over zijn eerst volgende project, waar hij erg enthousiast over was.

Het laatste deel van de tour werd ook wel de Soul Tour genoemd. Tijdens dat deel van de tour was zijn hele band radicaal gewijzigd en was de show geheel gereviseerd (weg met het theatrale, in met de spontaniteit).

David Bowie – Cocaïne gebruik info grafiek

Drugs

In 1974 hadden drugs, met name cocaïne David Bowie’s leven behoorlijk overgenomen. Hij zag er vervaarlijk dun en extreem ongezond uit.

I was so blocked … so stoned … It’s quite a casualty case, isn’t it. I’m amazed I came out of that period, honest. When I see that now I cannot believe I survived it. I was so close to really throwing myself away physically, completely.

David Bowie, Musician, augustus 1987

David Bowie – Cracked Actor (documentaire)

De BBC volgde Bowie tijdens zijn verblijf in Los Angeles in september 1974 voor een documentaire, die in januari 1975 onder de naam Cracked Actor zou worden uitgezonden. Zijn paranoïde gedrag was angstaanjagend om te zien. Hij praatte onsamenhangend, leek niet meer van deze wereld te zijn en oogde meer dood dan levend. De documentaire geeft een prachtig en verrassend open tijdsbeeld, maar is pijnlijk om te zien.

Ondanks zijn in de loop van 1974 tot buitenproportionele hoeveelheden drugs oplopende verslaving, bleef hij wel professioneel en werkte hard aan zijn volgende album.

Maar Bowie’s live optreden tijdens The Dick Cavett Show in november 1974 (in maart 1975 te zien in Engeland) deden velen toch twijfelen aan de staat van Bowie. Met name zijn stem klonk hees en hij leek niet in staat enige noten te halen, die hij normaliter met gemak haalde, De opnamen zijn te zien in de video die bij dit verhaal hoort: klik hier.

In maart 1975 verhuisde Bowie richting Los Angeles waar (de gevolgen van) zijn verslaving alleen maar verergerde. Zijn neusschotje was inmiddels al weggebrand, zijn paranoia werd alleen maar erger. Hij voelde zich overal opgejaagd en zag overal complotten in. Zijn interesse in het occulte maakte hem nog angstiger dan hij al was.

In deze periode speelde hij in de film The Man Who Sold The Earth en maakte de opvolger van Young Americans, Station To Station, waar Bowie zich nagenoeg niets van herinnerde…

Opnamen

Terug naar 1974. De opnamen voor het nieuwe David Bowie album vonden plaats in drie verschillende opnamestudio’s.

Sigma Sound Studios, Philadelphia, 11-22 augustus en 20-24 november 1974

David Bowie – Young Americans – Opname sessies

Op 8 augustus 1974, toen het eerste deel van de Diamond Dogs Tour er op zat, gingen Bowie en entourage richting Philadelphia, naar de Sigma Sound Studios. Bowie werd geïnspireerd door Amerika, discotheken en Philly Soul. Om het juiste gevoel te krijgen werden de juiste muzikanten bij elkaar gebracht, waaronder de voormalige drummer van Sly & The Family Stone, een nog jonge saxofoon speler David Sanborn en een aantal achtergrondzangers. Een daarvan was Luther Vandross, die aan het begin van zijn carrière stond. Samen met Anthony Hinton, Diane Sumler en Bowie’s vriendin destijds, Ava Cherry, zou hij veel bijdragen aan het album.

Het was ook het begin van Bowie’s jarenlange samenwerking met gitarist Carlos Alomar. Bowie had weer een gitaar sidekick gevonden, die, net als Mick Ronson, uiterst belangrijk zou blijken voor Bowie’s carrière. Een van de eerste dingen die Alomar tegen Bowie zei was: “Man, you look like shit. You’ve gotta come to my house and eat some decent food”, wat Bowie vervolgens ook deed.

Na drie dagen arriveerde Bowie’s vaste engineer Tony Visconti, waarna de opnamen echt van start gingen. Veel nummers werden opgenomen, geprobeerd en/of stopgezet. Een aantal werd later heropgenomen of hernoemd.

In de eerste sessie werd het protocol voor dit album vastgesteld: (bijna) alles werd live ingespeeld, gezongen en opgenomen. Dat betekende dat nummers snel waren opgenomen en gereed waren. Het titelnummer voor het album was na twee dagen klaar.

Het drugsgebruik van Bowie, en met name de keuze voor cocaïne, zorgde ervoor dat Bowie zich een slag in de rondte werkte. Hij bleef maar doorgaan. De mensen om hem heen hadden vaak moeite hem bij te benen.

David Bowie – Young Americans – Werken van achter het soundboard

Een van de nummers die de Sigma Sound opnamen opleverde was John, I’m Only Dancing (Again), een remake van Bowie’s eigen John, I’m Only Dancing. Het was gepland voor het album, maar sneuvelde. In 1979 werd het als single uitgebracht.

De Springsteen cover It’s Hard To Be A Saint In The City werd ook opgenomen, met de bedoeling dat Springsteen wellicht wat zou kunnen bijdragen. Toen de twee elkaar ontmoetten op 25 november 1974 besloot Bowie toch anders. Het nummer is voor het eerst uitgebracht in 1989.

Na de opnamen vertrok Visconti naar Engeland om het nieuwe album thuis af te mixen. Het zou The Gouster gaan heten en bevatte de nummers John, I’m Only Dancing (Again), Somebody Up There Likes Me, It’s Gonna Be Me, Who Can I Be Now?, Can You Hear Me, Young Americans en Right. Het album werd in deze vorm in 2016 uitgebracht op de box set Who Can I Be Now? (1974–1976).

Record Plant, New York, december 1974

In december werkte Bowie aan nieuwe nummers in New York’s Record Plant. Hier werden onder andere het Luther Vandross nummer Fascination en Win opgenomen.

David Bowie & John Lennon

Electric Lady Studios, New York

Op 1 januari 1975 verplaatste het Bowie kamp zich naar Electric Lady Studios. Op de 30e van die maand meldde John Lennon zich in de studio. Bowie en Lennon waren al een tijd bevriend met elkaar. Toen Bowie vertelde dat hij het Beatles nummer Across The Universe wilde opnemen en aan Lennon vroeg of hij wat wilde bijdragen was Lennon meer dan bereid:

David told me he was going to do a version of ‘Across The Universe’ and I thought, ‘Great,’ because I’d never done a good version of that song myself. It’s one of my favourite songs, but I didn’t like my version of it. So I went down and played rhythm on the track. Then he got this guitar lick, so me and him put this together in another song called ‘Fame’ which is on his next album too, I had fun and it’ll be out soon.

John Lennon, Melody Maker, 08-03-1975

De opnamen verliepen voorspoedig en er was tijd over voor nog iets anders. Carlos Alomar, David Bowie en John Lennon werkten samen aan een riff, dat uiteindelijk het fenomenale Fame zou opleveren:

God, that session was fast. That was an evening’s work! While John and Carlos Alomar were sketching out the guitar stuff in the studio, I was starting to work out the lyric in the control room. I was so excited about John, and he loved working with my band because they were playing old soul tracks and Stax things. John was so up, had so much energy; it must have been so exciting to always be around him.

David Bowie, Musician magazine, mei 1983

Young Americans

David Bowie – Young Americans

Op 7 maart 1975 bracht David Bowie zijn negende album uit: Young Americans, dat op 21 februari vooraf werd gegaan door de gelijknamige single.  Op 16 maart filmde Bowie een tv reclame voor het Young Americans album, geregisseerd door Chuck Braverman. De afbeelding bovenaan dit artikel komt uit die video. De video is gerestaureerd te zien via YouTube, klik hier.

Young Americans werd Bowie’s grootste hit in de VS tot dan toe. Met dank ook aan de tweede single, Fame, dat de hoogste plaats in de hitlijsten over de hele wereld bereikte, inclusief de VS.

Het album week qua geluid en uitstraling enorm af van wat Bowie hiervoor had gemaakt: arty rock en glam was ingeruild voor soul, R&B en funk. Ook Bowie’s presentatie was geheel anders. Hij kleedde zich uitsluitend in pak en zag er ‘distinguished’ uit.

Bowie stelde later dat Young Americans bewust zo was opgezet, het moest een succes worden:

My Young American was plastic, deliberately so, and it worked in a way I hadn’t really expected, inasmuch that it really made me a star in America, which is the most ironic, ridiculous part of the equation. Because while my invention was more plastic than anyone else’s, it obviously had some resonance. Plastic soul for anyone who wants it. We really worked hard to make that record come alive.

© David Bowie: A Life, Dylan Jones

Voordat het album zijn definitieve naam kreeg waren er al vele namen gepasseerd: The Young American, Dancin’, Somebody Up There Likes Me, One Damn Song, The Gouster en Fascination. Ook Shilling The Rubes werd overwogen, maar dat werd hem afgeraden, zeker in het licht van zijn management perikelen.

The original title for the Young Americans album at one point was Shilling The Rubes, which is circus slang for taking money off people. I was advised that my stunning wit would not go down well.

David Bowie, 08-01-1997, 50e verjaardag live chat @ AOL

Albumhoes

David Bowie – Young Americans – Albumhoes foto sessie

Oorspronkelijk wilde Bowie Norman Rockwell inhuren om een schilderij te maken voor de hoes. Toen hij hoorde dat dat minstens zes maanden zou duren, besloot hij fotograaf Eric Stephen Jacobs in te huren. Op 30 augustus 1974 werden zwart-wit foto’s gemaakt voor het nieuwe album. Bowie was op zoek naar een zelfde soort ‘feel’ als hij eerder had gezien op de voorkant van After Dark magazine.

De albumhoes werd ontworpen door Craig DeCamps in het RCA Records kantoor in New York met gebruikmaking van de foto’s die op 30 augustus waren geschoten..

Later zou een tweede fotosessie volgen voor promotiefoto’s.

Ontvangst

De reacties op het album waren zuinig:

• “an almost total failure” en “although the amalgam of rock and Philly soul is so thin it’s interesting, it overwhelms David’s voice, which is even thinner”
  (Village Voice, Robert Christgau)
• “the rest of the album works best when Bowie combines his renewed interest in soul with his knowledge of English pop, rather than opting entirely for one or the other”
  (Rolling Stone, Jon Landau)
• [Young Americans is] “more enjoyable as a stylistic adventure than as a substantive record”
  (AllMusic, Stephen Thomas Erlewine)
• “distinctly a transitional record” en “It doesn’t have the mad theatrical scope of Diamond Dogs or the formal audacity of Station to Station; at times, it comes off as an artist trying very hard to demonstrate how unpredictable he is.”
  (Pitchfork, Douglas Wolk)

Tegenwoordig wordt het album meer op waarde geschat dan destijds. Het komt voor in vele Greatest Albums of All Time lijstjes en wordt gezien als een dappere, oprechte en geslaagde poging soul en R&B aan Bowie’s repertoire toe te voegen.

David Bowie 1974

Bowie’s mening?

Het leek er soms op dat Bowie zich later een beetje schaamde voor Young Americans:

My own recent music has been good, plastic soul, I think. It’s not very complex, but it’s enjoyable to write. I did most of it in the studio. It doesn’t take very long to write… about 10, 15 minutes a song. I mean, with Young Americans I thought I’d better make a hit album to cement myself over here, so I went in and did it. It wasn’t too hard, really.

David Bowie, Melody Maker, 01-03-1976

Een half jaar later stelde hij dat het allemaal niet al te moeilijk was en niet zoveel voorstelde:

I’ll do anything until I fail. And when I succeed, I quit, too. I’m really knocked out that people actually dance to my records, though. But let’s be honest; my rhythm and blues are thoroughly plastic. Young Americans, the album ‘Fame’ is from, is, I would say, the definitive plastic soul record. It’s the squashed remains of ethnic music as it survives in the age of Muzak rock, written and sung by a white limey.

David Bowie, Playboy, september 1976

Recensie

Zoals wel vaker het geval met artiesten die wat anders willen dan de geëigende paden af te lopen, wordt de nieuwe stap niet begrepen en maken de artiesten in kwestie er later ook opmerkingen over, die het algemene gevoel (uit die tijd) bevestigen.

In het geval Young Americans ben ik het daar zeker niet mee eens. Ik vind de poging geslaagd en ik raad het album dan ook van harte aan. Evenaart het daarmee Low, “Heroes”, Lodger of Scary Monsters? Nee, die albums staan op eenzame hoogte. Maar voor mij is Young Americans het beste album van alles wat daarvoor kwam.

Waardering:

David Bowie – Young Americans – The singles

Singles

Van het album zijn twee singles uitgebracht, waarvan de eerste een grote hit was en nummer twee een wereldwijd kassucces bleek, dat ook vandaag de dag nog steeds een dansklassieker is.

• Young Americans
  (uitgebracht op 21 februari 1975
• Fame
  (uitgebracht op 25 juli 1975

Nummers

David Bowie – Young Americans – Billboard reclame

Alle nummers geschreven door David Bowie, tenzij anders aangegeven.

• Young Americans
• Win
• Fascination (geschreven door David Bowie, Luther Vandross)
• Right
• Somebody Up There Likes Me
• Across The Universe (geschreven door John Lennon, Paul McCartney)
• Can You Hear Me?
• Fame (geschreven door David Bowie, Carlos Alomar, John Lennon)

Muzikanten

• David Bowie – zang, gitaar, keyboards
• Carlos Alomar – gitaar
• Mike Garson – piano
• Andy Newmark – drums (behalve op Across The Universe en Fame)
• David Sanborn – saxofoon
• Earl Slick – gitaar
• Willie Weeks – bas (behalve op Across The Universe en Fame)

Met hulp van:

• Larry Washington – conga
• Ava Cherry, Robin Clark, Luther Vandross – achtergrondzang
• Dennis Davis – drums op Across The Universe en Fame
• Jean Fineberg, Jean Millington – achtergrondzang op Across The Universe en Fame
• Emir Ksasan – bas op Across The Universe en Fame
• John Lennon – zang, gitaar, achtergrondzang op Across The Universe en Fame
• Ralph MacDonald, Pablo Rosario – percussie op Across The Universe en Fame

Andere uitgaven

David Bowie – The Gouster

In 1984 werd Young Americans voor het eerst op cd uitgebracht. In 1991 werd het album opnieuw uitgegeven en geremastered met drie bonus nummers: Who Can I Be Now?, It’s Gonna Be Me en John, I’m Only Dancing (Again). In 1999 werd het album uitgegeven in 24-bit geremasterde vorm, deze maal zonder bonus nummers. In 2007 werd Young Americans nogmaals uitgegeven als “Special Edition”, deze keer weer inclusief de eerdere bonus nummers (It’s Gonna Be Me in een alternatieve versie).

De laatste uitgave was in 2016 als onderdeel van de box set Who Can I Be Now? (1974–1976), dezelfde uitgave die ook het album The Gouster bevatte.

Ter afsluiting

Wat vind jij van Young Americans, een geslaagde poging tot soul en R&B of een (te) opzichtige poging om een hit te maken? Laat het weten!

Video/Spotify
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: David Bowie maakt een koerswijziging richting (plastic) soul: Young Americans. De A Pop Life afspeellijst op Spotify is ook aangepast.