Outkast – Aquemini

Outkast (André 3000 en Big Boi)

Inleiding

Zoals al eerder gememoreerd in het artikel over het fantastische album Siamese Dream van The Smashing Pumpkins, waren de jaren (19)90 voor rockmuziek geen topdecennium. Voor hip-hop en dance echter des te meer. Het derde Outkast album was daar weer een voorbeeld van. Een fantastisch hip-hop album, gevuld met superieure funk en raps.

Outkast

Outkast is een groep die bestond uit Big Boi (echte naam Antwan André Patton) en André 3000 (echte naam André Lauren Benjamin) uit Atlanta, Georgia. In 1994 brachten ze hun debuutalbum Southernplayalisticadillacmuzik uit. Big Boi en André 3000 waren destijds net 18 jaar oud. Het album werd een platina succes. Het directe gevolg was dat de groep veel meer (creatieve) vrijheid kreeg voor de opvolger. In 1996 werd ATLiens uitgebracht, waarop de groep zichzelf op een groot aantal nummers had geproduceerd. Het album kwam binnen op nummer 2 in de Amerikaanse Billboard 200 en verkocht binnen twee weken meer dan 350.000 exemplaren. Geen slechte prestatie voor een tweede album.

Outkast

Na de uitgave van ATLiens kreeg André 3000 een relatie met (neo) soulzangeres Erykah Badu. Badu’s eigenzinnigheid zorgde ervoor dat André 3000 zich steeds uitgesprokener ging presenteren, inclusief enorme brillen, (blonde) pruiken en uniforms. In november 1997 werd het paar ouders van een zoon. De relatie zou de inspiratie vormen voor een groot aantal nummers op de opvolger van Acquemini: Stankonia uit 2000.

Outkast is onderdeel van de ‘Dirty South’: dansbare uptempo hip-hop, gebaseerd op de zogenaamde G-Funk, een muziekstijl die werd geïntroduceerd op het Dr. Dre album The Chronic uit 1992. Outkast was echter veel positiever dan Dr. Dre. Naast de hip-hop achtergrond, is Outkast stevig beïnvloed door James Brown, Sly & The Family Stone, Jimi Hendrix, George Clinton, Rick James en Prince. Het resulteert in uiterst funky muziek vol melodische vondsten en ultra snelle raps (met name van André 3000).

Ondanks de in het oog springende overeenkomsten tussen Big Boi en André 3000, verschillen ze behoorlijk van elkaar. Big Boi groeide voornamelijk op in de straten van Atlanta en kwam in aanraking met drugs, diefstal en andere criminele activiteiten. André 3000 is het artistieke, flamboyante deel van Outkast. Hij is veganist, gebruikt geen drugs (meer) en is een zeer geëngageerde rapper.

Aquemini

Outkast – Aquemini

Aquemini is het derde studio album van Outkast, dat op 29 september 1998 werd uitgebracht. De titel is een samenstelling van de sterrenbeelden van Big Boi (‘aquarius’) en André 3000 (‘gemini’), die, respectievelijk, werden voorgesteld als The Player en The Poet. Het merendeel van het album werd opgenomen in Bobby Brown’s Bosstown Recording Studios en in de Doppler Studios, allebei gesitueerd in Atlanta, Georgia.

Op basis van het succes van ATLiens werd Outkast nog meer vrijheid gegeven tijdens de opnamen voor Acquemini. Wederom werden veel nummers zelf geproduceerd. Op het album heeft een enorme lijst van gastmuzikanten hun bijdrage geleverd (zie paragraaf Muzikanten), waarvan velen tijdens de opnamen de studio bezochten en werden verzocht een bijdrage te leveren. Het album is mede daardoor zeer afwisselend en rijk. Live instrumentatie werd veelvuldiger toegepast, wat de muziek warmer deed klinken.

Veel van de muziek was het resultaat van jam sessies, waarbij reggae van grote invloed was (André 3000 luisterde constant naar Bob Marley). Nadat de muziek klaar was werden de teksten geschreven, waarbij deze werden afgestemd op de ‘feel’ van de muziek van het nummer.

Uitgave

Het oorspronkelijk plan was om een film te maken, die het album zou begeleiden. Er werd zelfs met MTV onderhandeld over het project, maar MTV wilde Missy Elliott en Busta Rhymes inhuren, vanwege het gebrek aan “star power” van Outkast. Het idee werd voor Aquemini in de ijskast gezet, maar zou uiteindelijk resulteren in de musical Idlewild, die in 2006 werd uitgebracht en, vooralsnog, de laatste Outkast uitgave zou blijken te zijn.

Outkast MTV 1999

Toen Aquemini uitkwam moest het concurreren met een aantal andere (inmiddels klassieke) hip-hop albums: Jay-Z’s Vol. 2… Hard Knock Life, A Tribe Called Quest’s The Love Movement en Lauryn Hill’s The Miseducation Of Lauryn Hill. Het album deed het prima, met name in de Verenigde Staten: in de eerste week na de uitgave werden er 227.000 exemplaren van verkocht. In november van 1998 werd het album al dubbel-platina status verleend, vanwege meer dan 2 miljoen verkochte exemplaren.

Rosa Parks

De eerste single van het album was Rosa Parks, genaamd naar de mensenrechten activiste Rosa Parks, die in de Verenigde Staten landelijke bekendheid verkreeg toen zij op 1 december 1955 weigerde te luisteren naar een buschauffeur in Montgomery, Alabama. De chauffeur had Parks opdracht gegeven haar stoel in de zogenaamde “colored section” van de bus op te geven voor een blanke passagier, omdat de “whites-only section” geheel bezet was. Parks groeide al snel uit tot een icoon voor de ‘black-rights movement’.

Ah ha, hush that fuss
Everybody move to the back of the bus

© 1998 Outkast

Outkast – Rosa Parks (single)

In 1999 spande Parks een rechtszaak aan tegen Outkast en platenmaatschappij LaFace Records vanwege het nummer. Parks was van mening dat er onvoldoende overeenkomst bestond tussen de titel en de inhoud van het nummer, omdat de tekst niet aan Parks refereerde. Parks meende dat de tekst betekende: “[b]e quiet and stop the commotion. Outkast is coming back out so all other MCs step aside. Do you want to ride and hang out with us? Outkast is the type of group to make the clubs get hyped-up/excited”. De rechtszaak werd niet ontvankelijk verklaard. In 2001 probeerde Parks het nogmaals en wederom werd de rechtszaak geseponeerd op grond van de vrijheid van meningsuiting (First Amendment). In 2003 besloot het Supreme Court dat Parks’ advocaten de rechtszaak mochten voortzetten.

In 2004 werd de zaak tegen Outkast ingetrokken en werd deze exclusief gericht tegen LaFace Records en BMG (waar LaFace onderdeel van was). Op 14 april 2005 werd de zaak buiten de rechtszaal om geschikt. Parks ontving een geheim bedrag en Outkast en LaFace Records gingen akkoord met het ontwikkelen van programma’s om de jeugd te “enlighten about the significant role Rosa Parks played in making America a better place for all races”. Binnen een half jaar na de uitspraak overleed Rosa Parks.

Recensie

Samen met Public Enemy (zie ook It Takes A nation Of Millions To Hold Us Back en Apocalypse 91…The Enemy Strikes Black) is Outkast mijn favoriete rapgroep. Ik heb ze helaas nooit kunnen zien in de hoogtijdagen, maar gelukkig wel tijdens hun reünie tour uit 2014. Ik zag ze destijds als afsluiter van het Nederlandse North Sea Jazz Festival. Twee uur lang Outkast! Ook al stelde de groep (met name André 3000) dat de tour bij de leden weinig enthousiasme kon opwekken; ik vond het geweldig!

Outkast (André 3000) – Reünie tour 2014

Met het album ATLiens kwam Outkast steeds dichter bij hun eigen geluid. Funk met een hip-hop invulling, (snelle) raps gekoppeld aan een ‘luie’ swing, die de muziek onweerstaanbaar maakt. Aquemini is het eerste album waarop de groep zich optimaal presenteert. De muziek is rijk, warm en anders dan gebruikelijk binnen hip-hop. De standaarden, vastgesteld door de West-coast (Los Angeles) en East-coast (New York) rap, werden omver gegooid. Om ‘Dirty South’ kon niemand meer heen.

Het album is hét bewijs dat de jaren (19)90 muzikaal meer waren dan een ‘lost decade’. Het album vernieuwt, is spannend en verzandt niet in de hip-hop clichés. Ondanks dat hebben de nummers ‘street credibility’. De productie van het album zorgt ervoor dat de muziek open klinkt. De (akoestische) instrumentatie zorgt voor warmte, zonder tekort te doen aan de opwinding van hip-hop. Daarnaast schuwt Outkast het experiment niet. Die combinatie zorgt ervoor dat Outkast zichzelf ontdekte: live muzikanten, maatschappijkritiek, funk én humor. Een meesterwerk die de grenzen van hip-hop verlegde én het hip-hop album van het jaar was.

Begin van het einde?

Gebrek aan “star power”?

Volgens sommigen is dit album ook de aankondiging van het onontkoombare einde van de groep. Big Boi en André 3000 hebben op het eerste gezicht veel gemeen, maar verschillen teveel van elkaar. De titel van het album is daar een voorbeeld van. Samengesteld is het een uniek mengsel dat nieuwe muziek (of woorden) voortbrengt, maar de individuele invulling is onmiskenbaar. De productie lag grotendeels in de handen van André 3000 en Big Boi concentreerde zich voornamelijk op de hooks/riffs van de nummers. Tijdens de opnamen hadden beiden andere inzichten: André 3000 probeerde ook te zingen waar Big Boi hem waarschuwde voor het verliezen van hun vaste fanbase (op Speakerboxxx/The Love Below uit 2003 zou André 3000 veelvuldig zingen).

Ook ontstond ruzie over de volgorde van de nummers. Big Boi wilde dat Y’all Scared het album zou openen. André 3000 wilde juist dat het album opende met Return of the ‘G’, omdat dat nummer geen medewerking van buitenaf kende. Tijdens de mastering sessie, waarbij Big Boi afwezig was door het missen van een vliegtuig, werd de volgorde van het album bepaald. Toen Big Boi aankwam was de besluitvorming rond. André 3000 en de andere producers waren het eens. Big Boi echter niet. Na een hoog oplopende ruzie ging Big Boi alsnog overstag.

Het volgende album, hip-hop klassieker Stankonia, was nog een perfecte symbiose van de beide muzikanten, maar met Speakerboxxx/The Love Below werd de scheiding der geesten voor iedereen duidelijk. Het album is een dubbelalbum, waarbij Big Boi Speakerboxxx vulde en André 3000 The Love Below.

Nummers

Extra info

• Hold On, Be Strong bevat zang van 4.0 (ook bekend als The Four Phonics)
• Slump bevat zang van Backbone en Cool Breeze
• Mamacita bevat zang van Masada, Witchdoctor en Buulllllll!
• SpottieOttieDopaliscious bevat zang van Sleepy Brown
• Liberation bevat zang van Erykah Badu, Ruben Bailey, Joi en Whild Peach

Samples

• Return of the ‘G’ bevat stukken uit Superfly van Curtis Mayfield
• Rosa Parks bevat stukken uit Cancion de Amor van The Sandpipers
• Skew It on the Bar-B bevat stukken uit Police Woman uitgevoerd door Henry Mancini
• Synthesizer bevat stukken uit Rock Dirge van Sly Stone
• SpottieOttieDopaliscious bevat stukken uit Dancing with the Moonlit Knight van Genesis
• Y’All Scared bevat stukken uit Air Born van Camel

Muzikanten (bron: wikipedia)

• Andre 3000 – zang, kalimba op Hold On, Be Strong
• Big Boi – zang
• Raekwon – zang
• The Four Phonics – zang
• Erykah Badu – zang
• Ruben Bailey – zang
• Big Gipp – zang
• Pat Brown – zang
• Cee Lo Green – zang
• Cool Breeze – zang
• Delvida Flaherty – zang
• Joi Gilliam – zang
• Lil’ Will – zang
• Goodie Mob – zang
• Witchdoctor – zang
• Joi – zang
• Khujo – zang
• T-Mo – zang
• CJ Jones – zang
• Jamahr Williams – zang
• Whild Peach – zang
• Charles Veal – concertmeester, orkest arrangementen
• The South Central Chamber Orchestra – orkest
• Marvin “Chanz” Parkman – bas, piano, synthesizer
• Victor Alexander – drums
• Omar Phillips – percussie
• Darian Emory – blaasinstrumenten
• LaMarquis Mark Jefferson – bas
• Skinny Miracles – bas
• Kenneth Wright – synthesizer
• Craig Love – gitaar
• Tomi Martin – gitaar
• Martin Terry – elektrische gitaar
• Jim Sitterly – viool
• Mr. DJ – scratching
• George Clinton – achtergrondzang
• Sleepy Brown – achtergrondzang
• Jermaine Smith – achtergrondzang
• Jim Smith – achtergrondzang
• Debra Killings – achtergrondzang

Ter afsluiting

Met Aquemini maakte Outkast de eerste klassieker in hun oeuvre. Stankonia en Speakerboxxx/The Love Below zouden later ook nog volgen. Met die drie albums heeft Outkast zijn positie binnen de hip-hop zeker gesteld: vernieuwende hip-hop funkateers.

Wat vind jij van dit album en van Outkast? Laat het weten!