Disco – Dansen in Studio 54 1978
Inleiding
In 1976 verscheen disco voor het eerst ook overtuigend in de Nederlandse hitlijsten, maar het begon al veel eerder. Het hoogtepunt zou twee jaar later komen met films als Saturday Night Fever en Thank God, It’s Friday. Ondanks (of dankzij) het succes was de haat tegen disco enorm, met name onder blanke mannen met een voorkeur voor rock.
Disco
Het woord disco is afkomstig van discotheek, een fenomeen dat in de jaren zestig opkwam, en wat in essentie een nachtclub is die is gericht op dansen. Een van de eerste invloeden uit disco waren al te horen in 1971 in Isaac Hayes’ Shaft soundtrack. Manu Dibango’s Soul Makossa uit 1972 wordt algemeen gezien als het eerste echte disco nummer.
De term “disco” werd op 13 september 1973 voor het eerst gebruikt in het artikel “Discotheque Rock ’72: Paaaaarty!”, geschreven door Vince Aletti voor Rolling Stone magazine. In de beginperiode waren de disconummers primair bedoeld voor de discotheken en het publiek dat daar kwam om te dansen.
De meeste discohits uit de jaren (19)70 hebben de vierkwartsmaat als herkenbaar ritme, de zogenaamde “four-on-the-floor”. Maar , soms is het moeilijk om te bepalen waar disco nou eindigt en de muziek soul en/of funk wordt/is. Voor dit artikel hanteer ik de “four-on-the-floor” regel. Een belangrijke taak in de discotheken was weggelegd voor de DJ (discjockey) die de verschillende platen live aan elkaar mixte, zorgde voor continuïteit en soms over de platen heen rapte.
Tegen de tijd dat de disco de sprong maakte naar het brede publiek, ontstonden platenmaatschappijen die waren gespecialiseerd in disco (zoals het roemruchte Casablanca Records), werden films gemaakt (o.a. Saturday Night Fever en Thank God, It’s Friday), werden discotheken uit de grond gestampt, werd het modebeeld aangepast en werd er heel veel disco uitgebracht. Ook grote rockacts incorporeerden disco in hun muziek, zoals The Rolling Stones (Miss You, Emotional Rescue), Rod Stewart (Do Ya Think I’m Sexy), Pink Floyd (Another Brick In The Wall, Part 2), Queen (Another One Bites The Dust) en Kiss (I Was Made For Loving You).
Een reactie kon niet uitblijven. Het was te veel en te overheersend voor het gemiddelde rockpubliek en Disco Sucks werd een heuse tegenbeweging. Dit culmineerde in Disco Demolition Night op 2 juli 1979, waar 50.000 mensen bijeenkwamen in Chicago om disco platen op te blazen. Het gevoel dat een deel hiervan werd veroorzaakt door een afkeer van de hedonistische leefstijl, die met name in het New Yorkse Studio 54 werd tentoongespreid, waar een mengeling van blank/zwart en hetero/homo de modus operandi was, kan niet worden onderdrukt. Het laat nog steeds een wat zure smaak in de mond achter.
Feit is echter wel dat er een duidelijk verschil is tussen voor en na Disco Demolition Night, althans met name in de VS. Van de ene op de andere dag was disco bijna uit de hitlijsten verdwenen. Was de disco dood dan? Nee, uiteraard niet, het ging ondergronds en zou een paar jaar later alweer komen bovendrijven met bijvoorbeeld de Hi-NRG en iets later in de house en dance.
Er zijn veel anti-disco singles uitgebracht, velen erg flauw, maar twee wil ik er niet onbenoemd laten. In 1978 bracht het Nederlandse Gruppo Sportivo de single Disco Really Made It (“It’s empty and I hate it”) uit en in 1979 bracht Frank Zappa de single Dancin’ Fool uit, dat gaat over een man die niet anders kan en wil dan dansen, terwijl hij er niets van kan: “The beat goes on and I’m so wrong” met als gevolg dat hij zijn “social suicide” pleegt. Beiden werden een hit in Nederland.
Saturday Night Fever – Album klaphoes
Herwaardering
Inmiddels is iedereen wel overtuigd van het feit dat disco, met name in de jaren (19)70, prachtige muziek heeft opgeleverd. Nog los van de vaak invloedrijke en innovatieve nummers, zijn vele nummers klassiekers geworden die iedereen kent.
Toen ik op de lagere school zat kocht ik veel singles, want lp’s waren te duur, en daar zat veel disco tussen. Maar ook ik viel ten prooi aan de belachelijke gedachte dat disco niet ok kon zijn. Gelukkig heeft dat niet lang geduurd, maar toch herinner me terdege dat ik iemand als bijvoorbeeld Prince destijds niets vond vanwege dat disco imago. Inmiddels weet ik (veel) beter, maar met name begin jaren (19)80 liep de verdeling in jongerengroepen toch vaak via muzieklijnen. Disco stond haaks tegenover punk, new-wave, ska en reggae, ook al was de invloed op die overige genres groot.
Als ode aan de disco uit mijn jeugd en daarna en de nog eventjes voortdurende zomer, hierbij mijn 20 beste disco klassiekers.
N.B.:
De data genoemd onder de titels corresponderen naar de datum van de single uitgave in Nederland, indien niet bekend de datum binnenkomst in de Nederlandse tipparade en anders de datum binnenkomt in de Nederlandse hitlijst. Als bron geldt dutchcharts.nl.
|
|
The Hues Corporation – Rock The Boat6 maart 1974 De single was al ruime tijd verkrijgbaar voordat het een hit werd. Het was een flop, totdat het nummer werd opgepikt in New Yorkse discotheken. Het haalde de Amerikaanse hitlijsten, waarna de rest van de wereld volgde. |
|
|
George McCrae – Rock Your Baby13 juli 1974 Geschreven door Harry Wayne Casey en Richard Finch van KC & The Sunshine Band, is dit nummer een perfect voorbeeld van vroege disco. Op het nummer wordt gebruik gemaakt van een vroege Roland drum machine. McCrae was toevallig in de studio en werd gevraagd het nummer in te zingen. Het werd een enorme hit wereldwijd. |
|
|
Moments & Whatnauts – Girls31 januari 1975 Deze single heb ik van mijn eigen geld gekocht. Niet in Heerhugowaard of Alkmaar, maar vermoedelijk in Haarlem of Velsen. Ik kan me goed herinneren dat ik er met mijn moeder was en dat ik het geld overhandigde. Ik vind dit een nog steeds een prachtig nummer met een prachtige melodie. Zie ook het artikel Singles uit mijn lagere school tijd. |
|
|
Boney M. – Daddy Cool11 september 1975 Hansa Records wilde dat de cover van Bob Marley’s No Woman, No Cry als tweede single werd uitgebracht, maar producer Farian koos voor Daddy Cool, want dat sloeg aan in zijn eigen discotheek. Aanvankelijk had het nummer geen succes, maar na een optreden in een Duits televisieprogramma werd het een grote hit in Duitsland en de rest van Europa. Zie ook het artikel Boney M.’s Take The Heat Off Me: jeugdliefde of zonde?. |
|
|
Tavares – Heaven Must Be Missing An Angel18 september 1976 Het nummer dat Tavares in een keer op de kaart plaatste. Een instant classic, dat in Nederland een grote hit werd. |
|
|
The Trammps – Disco Inferno28 februari 1977 Eén van dé disco klassiekers. Verrassend genoeg heeft het de hitlijsten in Nederland niet gehaald. De single had geen succes , totdat de 12″ versie werd uitgebracht op de soundtrack van Saturday Night Fever. De inspriratie voor het nummer komt uit de film The Towering Inferno, waarin een discotheek afbrandt. Zie ook het artikel Saturday Night Fever. |
|
|
Marvin Gaye – Got To Give It Up28 mei 1977 Motown wilde dat Gaye een disco nummer zou opnemen. Hij had er geen hoge pet van op en schreef een nummer die een parodie moest zijn. Onder de oorspronkelijke titel Dancing Lady werd het nummer opgenomen. Het gaat over een man die onzeker is op de dansvloer, maar gaandeweg het nummer gaat hij op in de muziek en de beat: “let’s dance, let’s shout, gettin’ funky what it’s all about!”. Dansen kan verlegenheid overschaduwen. In 2013 werd Robin Thicke’s Blurred Lines beschuldigd van plagiaat door de erven van Marvin Gaye. Dat nummer lijkt inderdaad wel erg sterk op Gaye’s Got To Give It Up. |
|
|
Donna Summer – I Feel Love6 augustus 1977 Het revolutionaire nummer dat Donna Summer samen met Giorgio Moroder en Pete Bellotte opnam en overal ter wereld mensen aanzette tot creatief gebruik van synthesizers. Zie ook het artikel I Feel Love: de toekomst is hier en nu!. |
|
|
Bee Gees – Night Fever4 april 1978 Mijn persoonlijk favoriet van de film/soundtrack Saturday Night Fever, dat in 1978 grote indruk op me maakte. Ik draai het nummer zeer regelmatig en vind het na die jaren nog steeds even goed als destijds. Zie ook het artikel Saturday Night Fever. |
|
|
Sylvester – You Make Me Feel (Mighty Real)23 december 1978 Het nummer was oorspronkelijk opgenomen als een piano gedreven midtempo gospel nummer, maar nadat Patrick Crowley het remixte werd het de invloedrijke disco klassieker die het nu is. Het borduurde voort op Donna Summer’s I Feel Love en voegde daar aan toe, waardoor het een sjabloon werd voor veel van de house en dance die een decennium later zou worden gemaakt. |
|
|
Chic – Le Freak30 december 1978 Geschreven als reactie op het weigeren van de toegang tot de fameuze New York discotheek Studio 54 aan Bernie Edwards en Nile Rodgers van Chic (Grace Jones was vergeten de namen aan de gastenlijst toe te laten voegen). Het nummer verhaalt over de lange wachtrijen, exclusieve klanten en een onbeschofte portier. In eerste instantie begon het refrein met “Fuck off!”, dat later werd omgezet naar “Freak out!”, naar de woorden van de portier voordat hij de deur dichtsmeet. Beiden beseften al snel dat “Fuck off!” het niet al te goed zou doen op de radio en vervingen het dan ook. Le Freak was de derde single van Chic en werd hun eerste nummer 1 hit, over de hele wereld. Het is één van de meest succesvolle disco nummers aller tijden. |
|
|
Earth, Wind & Fire – September13 januari 1979 Uitgebracht als single en geplaatst op de verzamelaar The Best Of Earth Wind & Fire, Vol. 1. Een ongelooflijk onweerstaanbaar nummer. In het nummer wordt de datum 21 september specifiek benoemd. Volgens schrijver Maurice White had dat verder geen betekenis. Zijn vrouw echter beweerde later dat dat de datum was waarop hun zoon Kahbran was uitgerekend. |
|
|
Blondie – Heart Of Glass24 februari 1979 Al in 1975 werd het nummer als demo opgenomen. In eerste instantie zwaar geïnspireerd door The Hues Corporation’s Rock The Boat. In 1978 werd het opnieuw opgenomen met Giorgio Moroder en Kraftwerk als inspiratie. |
|
|
The Jacksons – Shake Your Body (Down To The Ground)10 maart 1979 Het nummer heeft het hele Michael Jackson stempel over zich heen. Een funky, swingend nummer, dat met name ritmisch heel vernuftig in elkaar zit. Er gebeurde echt iets bijzonders, ook in de remixen. Het nummer heeft veel ‘geleend’ van Marvin Gaye’s Got To Give It Up, waaronder de chants. Het zou later dat jaar weer terugkomen in Michael Jackson’s solo nummer Don’t Stop ‘Til You Get Enough. Ook onderdeel van de 10 beste Michael Jackson singles. |
|
|
Tom Browne – Funkin’ For Jamaica (N.Y.)10 januari 1981 Browne komt op het idee voor het nummer als hij op visite is bij zijn ouders in de wijk Jamaica in Queens, New York. Hij wil een eerbetoon brengen aan zijn oude wijk. De onbekende Toni Smith zingt het nummer fantastisch in. Het Nederlandse popprogramma Toppop reist naar New York om een clip op te nemen, die inmiddels geldt als de officiële videoclip voor het nummer. |
|
|
Imagination – Just An Illusion17 april 1982 De vierde single van het vanuit Engeland opererende Imagination, waarvan Leee John de voorman was. De bandnaam is gekozen als eerbetoon aan zanger John Lennon. Just An Illusion was de grootste hit voor de groep in Nederland. |
|
|
Divine – Shoot Your Shot4 december 1982 Nergens ter wereld werd dit zo’n grote hit als in Nederland. Ik vond de drag queen Divine fantastisch en door het nummer kocht ik ook het debuutalbum van Divine! Zie ook het artikel Divine – My First Album. |
|
|
Indeep – Last Night A D.J. Saved My Life12 februari 1983 Het nummer gaat over een vrouw die zich verveelt met haar vriendje, waar ze stapelgek op is, ook al is hij haar ontrouw. Een D.J. roept via de radio vrouwen om weg te gaan bij hun vriend/man als hij vervelend is. Ze vertrekt, vandaar de titel. |
|
|
Frankie Goes To Hollywood – Relax18 oktober 1983 Een Trevor Horn productie, die de groep al direct onsterfelijk maakte. De sterk seksueel getinte tekst, en de initiële gay/S&M video, zorgden voor een ban door de BBC. Uiteraard deed dat het nummer alleen maar meer goed. Het werd dan ook een enorme hit. |
|
|
Madonna – Holiday5 november 1983 Het nummer was bedoeld voor Mary Wilson van The Supremes, maar zij wees het af. Nadat het nummer een succes bleek in discotheken werd het nummer uitgebracht als Madonna’s eerste single ooit. |
|
Voor het luistergemak, hierbij de afspeellijst met de bovenstaande top 20. Indien mogelijk zijn de single/7″ versies opgenomen. Ter afsluitingWat vind jij van disco? Mis je nummers, en zo ja, welke? Laat het weten!
Video/Spotify |
8 reacties
Ga naar reactie formulier
Gaaf Erwin, ben later disco ook gaan waarderen. Mooie lijst….
Auteur
Thanks, have fun!
Hahah heerlijk toch die hetero kerels die later met z’n velen de disco “accepteerden”. Nou, laat mij als young gay dan maar lekker dansen in de jaren ‘70 op Donna, Saturday Night Fever, George McCrea, Chic/Sister Sledge, vroege Prince en …. ABBA (ehm, waar is Voulez-Vous of Dancing Queen eigenlijk in deze lijst?! Je weet wat de inspiratie was voor de heren B&B voor Dancing Queen? Juist, Rock Your Baby, kun je naadloos in elkaar mixen, zelfde beat, draai ze maar eens achter elkaar).
Auteur
Tja, ABBA, Dancing Queen is toch te Europees folky/poppy voor mij, minder disco. De echte disco stampers van ABBA (Gimme Gimmme Gi9mme en Voulez-Vous) vind ik toch minder.
Prachtige lijst. Er staan heerlijke juweeltjes in: Girls, Disco Inferno, Rock Your Baby …. Zonde dat Madonna er weer in staat. En ik mis ABBA helaas.
Auteur
Dank! ABBA’s echte disco vind ik helaas minder (zoals Gimme Gimme Gimme). Zonde van Madonna? Geen liefhebber?
Toen ik de lijst zag, dacht ik hetzelfde als Edward. Maar verder is het een prima weergave.
A trip down memory lane. Mooi!
Auteur
Echt waar? Ik leer elke dag weer nieuwe dingen. Grappig!