Prince in Dortmund: het Lovesexy 88 televisie spektakel

Inleiding

In 1988 werd ik 22 jaar oud. Ik woonde al weer 2 jaar in Amsterdam, had een droombaan, was vrijgezel en had een hoop vrienden en bekenden om me heen die me allemaal dierbaar waren. Het ook het jaar van het geniale tiende Prince album Lovesexy en de daarop volgende tour die hem naar Nederland bracht. Op 17, 18 en 19 augustus stond hij in de Rotterdamse Kuip. Er zou nog een onverwachte prachtige toegift volgen. Na het verhaal over het beste concert dat ik ooit zag, volgt hierbij het verhaal over het meest bijzondere.

Nieuwsoverzicht 1988

Wat gebeurde er in de wereld in 1988?

Het langzaam verdwijnen van de doem, waar in 1986 nog sprake van was, was inmiddels compleet uitgevoerd. Het had plaatsgemaakt voor optimisme.

Een aantal nieuwsberichten uit 1988:

• In april heeft Nederland officieel 3 televisie netten: Nederland 3 is een feit;
• De Boeing 747-400 maakt zijn eerste testvlucht;
• In mei wordt de maximum snelheid op de autosnelwegen in Nederland verhoogd van 100 km/h naar 120 km/h;
• Salman Rushdie brengt zijn roman The Satanic Verses uit;
• George Bush sr. wint de Amerikaanse presidentsverkiezingen;
• Op 9 december begint de Intifada: het verzet tegen de staat Israël in de bezette gebieden;
• Op 21 december komen 270 mensen om als Pan Am vlucht 103 explodeert en neerstort bij Lockerbie (Schotland);
• Radicale moslimgroep Al-Qaida wordt opgericht door Osama Bin Laden.

Rondvaart Nederlands Elftal Amsterdam (26-06-1988)

Het optimisme was zeker in Nederland goed te merken. Op 25 juni 1988 werd Nederland Europees Kampioen Voetbal in Duitsland door de Sovjet-Unie met 2-0 te verslaan. Spits Marco van Basten maakte in die finale één van de allermooiste goals aller tijden.

De belangrijkste wedstrijd was echter de wedstrijd tegen Duitsland (in die tijd nog West-Duitsland) op 21 juni. Met 2-1 werd de ‘vijand’ op eigen bodem verslagen door het team van Ronald Koeman, Frank Rijkaard, Ruud Gullit en Marco van Basten. De Bijlmer ontplofte. Ik herinner me nog goed dat vanuit de vele balkons even zoveel toiletrollen werden gegooid, die er voor zorgde dat het net leek of de hele Bijlmer met slingers versierd was.

De dag na de finale werd het Nederlands elftal in een dolenthousiast Amsterdam gehuldigd. Meer dan een miljoen mensen waren naar de hoofdstad afgereisd. De woonboten in de Amsterdamse grachten gingen bijna ten onder aan de mensenmassa’s.

Albums 1988

Wat gebeurde er in de muziekwereld in 1988?

Naast het absolute top album Lovesexy van Prince, verschenen er dat jaar nog een heel groot aantal andere favoriete albums van mij: Public Enemy It Takes A Nation Of Millions To Hold Us Back, The Waterboys Fisherman’s Blues, EPMD Strictly Business, R.E.M. Green, Timbuk 3 Eden Alley, Ice-T Power, Morrissey Viva Hate, N.W.A. Straight Outta Compton en Nederland’s eigen Fatal Flowers Johnny D. Is Back!.

In 1988 startten The Pixies en Nirvana en werd het eerste deel van de fantastische compilatie serie James Brown’s Funky People uitgebracht. In 1988 overleden onder andere Chet Baker (valt uit het raam van zijn hotel in Amsterdam), Divine, jazz-pianist Gil Evans, Red Hot Chili Peppers gitarist Hillel Slovak en Roy Orbison.

Hoe zag mijn wereld er uit in 1988?

Concerto

Medio 1987 werd duidelijk dat de studie, die ik in 1986 nog deed, mij niet zou brengen wat ik wilde. Ik solliciteerde bij Concerto voor de soul afdeling en werd niet aangenomen. De eigenaar onthield mijn naam (gelukkig) wel. In augustus 1987 trad ik toe tot het personeel van Concerto, de mooiste platenzaak van Amsterdam. In 1988 werkte ik dus bij Concerto en verdiende geld. Veel, zeer veel, van mijn salaris ging op aan muziek, die ik met personeelskorting kon kopen. Dat deed ik dan ook in grote mate. Ik had eindelijk de middelen om in te halen. Ik werkte op de tweedehands afdeling van Concerto en kreeg op die manier eerste toegang tot wat er werd ingekocht. Veel prachtige, essentiële muziek heb ik kunnen aanschaffen voor een zeer voordelige prijs.

Een bijkomend voordeel was dat ik op die wijze mijn Prince collectie kon aanleggen en vervolmaken. Ik heb in die tijd mijn vinyl collectie bijna compleet gemaakt.

Prince – Lovesexy

Zoals beschreven in mijn verhaal over Lovesexy, was ik in 1988 ook gestart met het kopen van bootlegs. De organisator van de Amsterdamse platenbeurzen kwam veelvuldig over de vloer bij Concerto. In ruil voor het apart houden van speciale jaren (19)60 persingen en muziek, kregen wij toegang tot de beurzen voor de officiële openingstijd. Zodoende had ik altijd de eerste keus bij bootlegs. Erg handig! De belangrijkste aanschaf in 1988 op bootleg gebied was (uiteraard) The Black Album.

Naast Prince, luisterde ik veel naar The Beatles, Neil Young, George Clinton, Parliament, Funkadelic, Bruce Springsteen en Sly & The Family Stone. Ik kocht ook veel Prince satelliet acts, in sommige gevallen alleen om de Prince collectie compleet te houden.

Prince – Lovesexy Tour – Rotterdam 17/18/19 augustus 1988

Wat gebeurde er voor 9 september 1988?

Zoals beschreven in het definitieve verhaal over Lovesexy het album, Lovesexy de tour en Lovesexy de video, stond 1988 in het teken van het tiende Prince album Lovesexy. Zijn spirituele wedergeboorte had in een mum van tijd een nieuw album en een nieuwe wereldtour opgeleverd. Op 17, 18 en 19 augustus was ik getuige van Prince in de Rotterdamse Kuip. Drie avonden lang Prince op zijn best met zijn, tot dan toe, veruit beste band die hij ooit had gehad. De aankleding van de tour was waanzinnig, het podium en het licht droegen bij aan het muzikale spektakel dat het kleine genie uit Minneapolis bracht. Ik was compleet onder de indruk, voor dagen en dagen (jaren eigenlijk). Toen op 20 augustus de karavaan uit Nederland was vertrokken, stond muziekminnend Nederland nog op zijn grondvesten te trillen.

Prince – Lovesexy Tour Dortmund – Trouw 26-08-1988

Op 26 augustus, een week na het laatste concert in Nederland, verscheen in de kranten het bericht dat Prince een extra show zou toevoegen aan zijn Europese tournee. Op 9 september zou het laatste Europese Lovesexy concert plaatsvinden in Duitsland. Prince’ uitdrukkelijke wens was dat de Nederlandse fans de mogelijkheid kregen om kaarten te kopen. Er zouden filmopnamen gemaakt worden, die nog diezelfde avond zouden worden uitgezonden. Prince was erg onder de indruk geraakt van het Nederlandse publiek en haar betrokkenheid en participatie. Precies wat hij wilde voor de opnamen.

Aankondiging in Variety, 31-08-1988

Wat gebeurde er op 9 september 1988?

Onderweg naar Dortmund

Helaas weet ik niet meer hoe ik aan de kaarten ben gekomen, maar wat ik wel weet is dat we met een groep mensen, waaronder (naamgenoot) Erwin, Mandy en goede vriend Patrick met een gehuurde bus op weg gingen naar Dortmund. We moesten echter eerst langs in Utrecht, waar we op de (georganiseerde) bus zouden stappen richting Dortmund. We haalden de toegangskaarten op en vervolgden daarna met eigen vervoer de reis naar Duitsland.

Het was een prachtige dag, één van de laatste aan het einde van de prachtige zomer van 1988. Nederland was Europees kampioen voetbal geworden, ik had Prince 3 keer gezien in de Rotterdamse Kuip, ik had Bruce Springsteen voor het eerst gezien en ik had de tijd van mijn leven met vrienden en collega’s bij Concerto. Mooie tijden. Na aankomst in Dortmund brachten we de dag door in de stad en dronken en aten we wat voordat we naar het stadion gingen. De Westfalenhallen in Dortmund is een mooie locatie.

Prince – Lovesexy Tour – Westfalenhallen Dortmund

Bij aankomst was al direct duidelijk dat dit concert anders was dan andere concerten. Het gescandeer Holland, Holland, dat ook op de uiteindelijke opnamen was te horen, begon al bij de ingang. Het Nederlandse legioen was duidelijk hoorbaar en, onder invloed van het Europees Kampioenschap voetbal, niet van plan te stoppen. Ik ben niet van dergelijk (nationalistisch) gescandeer (sterker nog, ik heb er een uitgesproken hekel aan), maar toen vond ik het wel vermakelijk dat dit gebeurde in Duitsland. Het belang van de overwinning op Duitsland tijdens de halve finale werd maar weer eens onderstreept.

Nadat we de zaal binnenliepen en op onze plek waren gearriveerd bleek dat we aan de zijkant van het podium zaten met een perfect zicht op het podium aan de kant van de basketbal ring. De sfeer in de zaal was geweldig.

Prince 09-09-1988 concertkaartje

Showtime!

De lichten doofden en de boom – boom/boom beat van het openingsnummer Erotic City kondigden de komst van Prince aan. Inmiddels stond iedereen op de stoelen en was Patrick er al vanaf gevallen. Nog voor de eerste bas noten was de zaal al ontploft. De Thunderbird kwam het podium op en stopte. Prince stapte uit, glimlachte zelfverzekerd en liep naar het midden van het podium: Snare drum pounds on the 2 and 4 / All the party people, get on the floor / Bass!. En we waren onderweg. De reguliere superieure set van de Lovesexy Tour volgde. De afsluiter van dat deel, Anna Stesia, kende normaal gesproken een uitgebreide gitaar solo, maar vanwege een technisch mankement werd dat deze keer niet gespeeld.

Prince – Lovesexy Tour Dortmund – Start

Tijdens de reguliere shows werd het tweede deel direct gestart, maar vanwege de televisie opnamen zat er ongeveer een half uur tussen het einde van deel 1 en de start van deel 2. Tijdens dat half uur werd er gewoon gefilmd. Een deel daarvan is terecht gekomen in de originele televisie uitzending, die diezelfde avond nog werd uitgezonden in vele landen in Europa. In die beelden ben ik kort en snel te zien (zie de een na laatste afbeelding van dit artikel).

Prince – Lovesexy Tour Dortmund – Prince doet ons na en vertrekt

Na de ‘pauze’ werd het tweede deel van de show gestart en het was allemaal nog indrukwekkender dan dat het in de Rotterdamse Kuip al was. Dit was een ‘indoor’ concert en het geluid was fenomenaal. Patrick en ik hadden onze stoelen inmiddels verlaten en dansten in de gangpaden en kwamen steeds dichter bij het podium. Tijdens de toegift zag Prince ons en deed onze bewegingen na. Toen het concert eindigde en Prince met Sheila E en Cat op de Thunderbird het podium langsreden stonden we vlak naast de auto.

Prince – Lovesexy Tour Dortmund – 1999

Setlist

Deel 1
Erotic City / Housequake / Slow Love / Adore / Delirious / Jack U Off / Sister / Adore (reprise) / I Wanna Be Your Lover / Head / A Love Bizarre / When You Were Mine / Blues In C (If I Had A Harem) / When You Were Mine (reprise) / Little Red Corvette / Controversy / Dirty Mind / Superfunkycalifragisexy / Controversy (reprise) / Bob George / Anna Stesia

Deel 2
Intermission / No / Lovesexy / Glam Slam / The Cross / I Wish U Heaven / I Wish U Heaven (part 2) / Kiss / Dance On

Piano set
When 2 R In Love / Venus De Milo / Starfish And Coffee / Raspberry Beret / Condition Of The Heart / Strange Relationship / When 2 R In Love (reprise) / Three

Vervolg deel 2
Let’s Go Crazy / When Doves Cry / Purple Rain / 1999

Encore
Alphabet St.

Prince – Lovesexy Tour Dortmund – Volkskrant 09-09-1988

Na het concert

Na afloop van het concert zat ik op een high. Vriend Bram, die destijds net een week mijn collega was, ziet het nog voor zich hoe ik vol met adrenaline en opwinding meldde dat “mijn leven nu wel klaar was, ik had alles gezien wat er te zien was, beter dan dit zou het niet meer worden”…

Maar het was nog niet gedaan. We moesten nog naar huis. Het concert werd uitgezonden op de radio. Een aparte gewaarwording om het concert, dat nog maar net was afgelopen, op de radio te horen was, in perfecte geluidskwaliteit!

Toen ik dan eindelijk thuis was in de Bijlmer, was het al licht. Vriend Mark-Otto was in mijn huis gebleven om het concert op video op te nemen. Nog een stuk gekeken voordat het tijd werd om te gaan slapen.

Prince – Lovesexy Tour Dortmund – Rehearsal

Televisie opnamen

Zoals gezegd werd er een langere pauze ingelast tussen de twee delen van de show, vanwege het feit dat er televisie opnamen werden gemaakt. Was er verder iets te merken? Nee, in het geheel niet. En toch, er waren 17 camera’s en ruim 100 microfoons aanwezig om de opnamen goed te krijgen. Een enorme operatie.

De Nederlandse regisseur Egbert van Hees heeft met Prince camera posities doorgenomen en proefopnamen gemaakt in de lege Westfalenhallen. Tijdens de lezingen van Susan Rogers op 26 en 27 mei 2017 in Rotterdam werden een paar beelden getoond van die rehearsals. Zeer bijzonder, met name omdat maar weer eens opviel hoe gedrild Prince’ band was. On the one en alles stond stil. Prachtig om te zien.

Prince – Lovesexy Live reclame

Van Hees, die in 2017 overleed en vele concerten vastlegde (waaronder Lionel Richie, Madonna, U2 en Tina Turner) beschouwde de opnamen van Prince als het hoogtepunt in zijn carrière. Hij won er in 1989 ook de International Monitor Award mee.

De opnamen zijn eveneens gebruikt voor de uitgave van de video’s Lovesexy Live 1 en Lovesexy Live 2, die op 19 april 1989 werden uitgebracht.

Wat gebeurde er na 9 september 1988?

De officiële Prince collectie werd in recordtempo aangevuld en de bootleg collectie werd steeds serieuzer en omvangrijker. Honderden/duizenden guldens verdwenen richting de illegale markt.

Prince – Lovesexy Tour – Dortmund – Bootlegs

Op 7 februari 1989 kreeg ik mijn eerste twee bootlegs op compact disc binnen: The Black Album en de opnamen van het Dortmund concert: Love Sexy Live in Germany. Beide items kostten maar liefst ƒ 125,- (€ 56,72) per stuk.

Ik heb de laatste duizenden keren gedraaid. Jaren en jaren achter elkaar kwam de (dubbel)cd minstens een aantal keer per week voorbij. Op 16 april 2002 heb ik de geremasterde versie (ook op bootleg) gekocht: Live In Dortmund 1988. De video opnamen van die avond hebben jarenlang aan de vraag voldaan. Op 12 juli 2005 kocht ik de (bootleg) DVD Lovesexy Live.

Prince – Lovesexy Live – Video stills

Band met Nederland

De band met Nederland was na de Lovesexy Tour intensiever dan ooit. De eerst volgende tournee van Prince, de Nude Tour uit 1990, werd geopend in Nederland. In 1992 deed de Diamonds And Pearls Tour Nederland maar liefst 7 (!) keer aan. Met het afnemen van de frequentie van Europese optredens, nam de liefde ook wat af. De laatste jaren leek de nadruk in Europa meer op België te liggen dan op Nederland. De concerten waren niet alleen talrijker, maar ook meer gedreven (en langer). De uitzondering daarop waren overigens wel de 3 nachten op een rij tijdens het North Sea Jazz Festival in 2011.

Prince – Lovesexy Tour Dortmund – Erwin

Ter afsluiting

9 september 1988: een dag om nooit je vergeten. Hetzelfde geldt voor het concert. Gelukkig is die specifieke avond keer op keer terug te zien of te beluisteren. Een aanrader!

Video
Bij dit verhaal is een video opgenomen. Klik op de volgende link om deze te zien: Video: Prince in Dortmund: het Lovesexy 88 televisie spektakel.

Meer Prince?

• Prince index

Dit artikel is een bewerking van het artikel 30 jaar geleden, het meest bijzondere concert dat ik ooit zag, dat op 9 september 2018 is gepubliceerd.